Bài 4. Thực hành nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp chiết cành SVIP

I. VẬT LIỆU, DỤNG CỤ VÀ THỜI VỤ CHIẾT CÀNH

1. Vật liệu và dụng cụ

- Chọn loại cây ăn quả đã trưởng thành và có sẵn ở địa phương để thực hành chiết cành như: nhãn, xoài, chanh, quất, bưởi, ổi,....

- Giá thể:

+  Được phối trộn từ:

• Đất vườn.

• Rơm, rạ, bèo khô băm nhỏ.

• Hoặc xơ dừa, lá mục theo tỉ lệ thích hợp.

+ Độ ẩm 80 – 90%.

- Chất kích thích ra rễ.

- Dao, găng tay, xô đựng, kéo cắt cành, tấm nylon sinh học kích thước 30 cm × 20 cm, dây buộc mềm dài khoảng 15 – 20 cm.

2. Thời vụ chiết cành

- Miền Nam nước ta có khí hậu ẩm nên có thể chiết cành quanh năm.

- Miền Bắc: không chiết cành vào mùa đông.

II. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

* Bước 1. Chọn cành chiết:

- Đường kính 1 - 2 cm.

- Ở giữa tán cây, vươn ra ánh sáng.

- Cành mập, lóng ngắn.

- Cành đã trưởng thành (lá có màu xanh đậm).

- Cắt bỏ phần lá, cành không cần thiết, gây vướng khi thao tác.

* Bước 2. Khoanh vỏ:

- Khoanh vỏ cành cách gốc 10 - 15 cm, rộng 3 - 5 cm.

- Bóc vỏ, cạo sạch vỏ sát phần gỗ.

- Để khô 2 - 3 ngày.

* Bước 3. Xử lí cành chiết:

- Bôi chất kích thích ra rễ vào vết cắt khoanh vỏ về phía ngọn (vì rễ sẽ mọc ra từ phần này).

* Bước 4. Bó cành chiết:

- Viên tròn giá thể, đường kính gấp 10 lần đường kính cành.

- Chia viên giá thể thành hai phần, đặt hai phần giá thể bao quanh vết khoanh vỏ và bó kín vị trí khoanh vỏ.

- Dùng tấm nylon sinh học bọc giá thể và buộc cố định bằng dây mềm kín hai đầu để giữ ẩm.

* Bước 5. Cắt cành chiết: 

- Sau khi chiết cành 45 – 60 ngày, nếu quan sát thấy rễ mọc ra chuyển từ màu trắng sang màu nâu vàng:

+ Tiến hành cắt cành chiết sát phần dưới bầu giá thể.

- Bỏ lớp nylon bọc giá thể và gom vào nơi quy định:

+ Cắt bỏ bớt cành, lá.

+ Trồng vào túi bầu mới và đặt trong nhà vườm cây hoặc nơi có giàn che nắng trong khoảng 30 ngày.

* Chú ý: Chăm sóc cành chiết:

- Tưới nước duy trì độ ẩm 70 – 80%.

- Khi cây ra lá mới và chuyển sang màu xanh đậm thì trồng đại trà sẽ có tỉ lệ sống cao.

III. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ

1. Sản phẩm

- Cành chiết:

+ Có đường kính 1 – 2 cm.

+ Lá màu xanh đậm.

+ Không có hoa, quả hoặc lộc non.

- Vết khoanh vỏ của cành chiết được bọc kín giá thể.

- Nylon bao kín giá thể và được buộc chắc chắn.

- Bầu giá thể có đường kính gấp khoảng 10 lần đường kính cành.

- Cành chiết ra rễ sau 45 – 60 ngày và rễ có màu nâu vàng.

2. An toàn lao động

- Các dụng cụ sắc và nhọn như dao, kéo cắt cành có thể gây thương tích.

- Khi nhân giống bằng phương pháp chiết cành, người thực hiện cần đảm bảo các tiêu chí:

+ Tuân thủ nghiêm kỉ luật lao động.

+ Thực hiện đúng theo hướng dẫn.

+ Làm việc tập trung.

+ Không sử dụng các dụng cụ cho mục đích khác.

3. Bảo vệ môi trường

- Nylon cần thời gian dài để phân hủy và có nguy cơ tác động xấu đến môi trường.

- Người thực hiện cần đảm bảo các tiêu chí:

+ Túi nylon và dây buộc cần thu gom về nơi quy định để xử lí.

+ Nơi tổ chức trồng cây cần được vệ sinh sạch và gọn để bảo vệ môi trường.

+ Dây và tấm nylon không được vứt bỏ lãng phí.

IV. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ

Học sinh đánh giá kết quả thực hành theo các tiêu chí:

- Thực hiện quy trình.

- Sản phẩm.

- Đảm bảo an toàn lao động.

- Đảm bảo vệ sinh môi trường.