Bài 36. Địa lí ngành thương mại SVIP

I. Vai trò và đặc điểm

a. Vai trò

- Với phát triển kinh tế:

+ Cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng.

+ Điều tiết sản xuất, mở rộng trao đổi hàng hoá, thúc đẩy phát triển sản xuất.

- Với các lĩnh vực khác:

+ Định hướng tiêu dùng, tạo tập quán tiêu dùng mới.

+ Thúc đẩy phân công lao động trong nước và toàn cầu.

b. Đặc điểm

- Thương mại là trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa bên bán và bên mua, tạo ra thị trường.

- Hoạt động thương mại chịu tác động của quy luật cung cầu.

- Không gian thương mại không chỉ trong quốc gia (nội thương) mà còn giữa các quốc gia (ngoại thương).

- Ngoại thương được đo bằng cán cân xuất nhập khẩu.

- Thương mại và công nghệ kết hợp, thúc đẩy sự bùng nổ của thương mại điện tử.

Hình 1: Hoạt động thương mại

II. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố của ngành thương mại

- Vị trí địa lí: Hình thành đầu mối thương mại, thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển thương mại.

- Trình độ phát triển kinh tế và lịch sử - văn hóa: Ảnh hưởng tới cơ cấu và quy mô phát triển thương mại.

- Đặc điểm dân cư: Ảnh hưởng đến sức mua, nhu cầu và mạng lưới thương mại.

- Khoa học - công nghệ: Thay đổi cách thức và loại hình thương mại.

- Toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế: Thúc đẩy đầu tư quốc tế, phát triển ngoại thương, hình thành tổ chức thương mại quốc tế.

III. Tình hình phát triển và phân bố của ngành thương mại trên thế giới

- Nội thương:

+ Phát triển không gian trao đổi sản phẩm, số lượng và chất lượng sản phẩm.

+ Quy mô thị trường hàng hóa ngày càng lớn, hàng hóa phong phú, đa dạng.

+ Mua bán diễn ra ở cửa hàng bán lẻ, chợ, siêu thị, trung tâm thương mại.

+ Thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, thay đổi thị trường truyền thống.

- Ngoại thương:

+ Thị trường toàn cầu và xu hướng toàn cầu hóa kinh tế đang là xu hướng quan trọng.

+ Thương mại quốc tế tăng nhanh cả về số lượng và giá trị hàng hóa.

+ Mặt hàng nhập khẩu: Dầu thô, linh kiện điện tử, ô tô, lương thực, dược phẩm.

Hình 2: Biểu đồ minh họa trị giá xuất khẩu của một số nhóm hàng lớn kỳ 2 tháng 10 năm 2022 so với kỳ 1 tháng 10 năm 2022 của Việt Nam