Bài 33. Cơ cấu, vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ SVIP

I. Cơ cấu, vai trò, đặc điểm ngành dịch vụ

1. Cơ cấu

- Ngành dịch vụ cung cấp sản phẩm vô hình để đáp ứng nhu cầu trong sản xuất và đời sống.

- Ngành dịch vụ phát triển khi kinh tế tăng trưởng và xã hội tiến bộ.

- Để dễ dàng phân loại, người ta thường chia dịch vụ thành ba nhóm chính:

+ Dịch vụ kinh doanh: tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, vận tải và bán buôn,...

+ Dịch vụ tiêu dùng: y tế, giáo dục, thể thao, du lịch và bưu chính viễn thông,...

+ Dịch vụ công: hành chính công, thủ tục hành chính,...

Hình 1: Dịch vụ y tế

2. Vai trò

- Ngành dịch vụ đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế:

+ Giúp quá trình sản xuất và phân phối diễn ra suôn sẻ, nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

+ Thúc đẩy chuyên môn hóa lao động, tạo cơ cấu lao động và kinh tế hợp lý, làm nền tảng cho công nghiệp hóa và hiện đại hóa.

+ Là nguồn thu nhập quan trọng cho quốc gia và cá nhân, góp phần phát triển kinh tế.

- Ngành dịch vụ còn mang đến nhiều vai trò khác:

+ Về xã hội: Phát triển các lĩnh vực xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng.

+ Về môi trường: Khai thác và sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.

+ Vai trò khác: Thúc đẩy toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tạo cơ hội giao lưu và hợp tác giữa các quốc gia.

3. Đặc điểm

- Sản phẩm dịch vụ chủ yếu phi vật chất, khó đánh giá chất lượng và quy mô so với sản phẩm vật chất.

- Sản xuất và tiêu dùng dịch vụ diễn ra đồng thời.

- Khoa học - công nghệ thay đổi hình thức, cơ cấu và chất lượng dịch vụ.

II. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố và phát triển

- Vị trí địa lí:

+ Thu hút vốn đầu tư.

+ Nguồn lao động chất lượng cao.

+ Giao lưu thị trường bên ngoài.

+ Toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế.

- Tự nhiên:  Ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển, phân bố một số loại hình dịch vụ.

- Kinh tế - xã hội:

+ Trình độ phát triển kinh tế quyết định phương hướng, mức độ tiến bộ và quy mô ngành dịch vụ.

+ Đặc điểm dân số, lao động ảnh hưởng sâu sắc đến tốc độ phát triển và cơ cấu dịch vụ.

+ Vốn đầu tư, khoa học - công nghệ định hình quy mô và mức độ hiện đại của dịch vụ.

+ Thị trường ảnh hưởng đến xu hướng, nhịp độ và sự phát triển của ngành dịch vụ.

Hình 2: Phố cổ Hội An - Địa điểm du lịch nổi tiếng ở Việt Nam