Lý thuyết Bài 3. Sử học với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá, di sản thiên nhiên và phát triển du lịch SVIP

I. SỬ HỌC VỚI CÔNG TÁC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA, DI SẢN THIÊN NHIÊN

- Di sản văn hoá là một phần của lịch sử, được lưu giữ từ quá khứ và tiếp tục được bảo tồn, phát huy trong hiện tại.

- Giá trị của di sản thể hiện ở nhiều mặt: lịch sử, văn hoá, kiến trúc, kinh tế, du lịch,…

- Sử học và di sản văn hoá, di sản thiên nhiên luôn có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ.

1. Mối quan hệ giữa Sử học và công tác bảo tồn di sản

- Di sản văn hoá (vật thể, phi vật thể, hỗn hợp,…) là nguồn tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử, giúp tái hiện và trình bày quá khứ một cách chính xác, toàn diện.

- Sử học dựa vào các di sản này để khẳng định giá trị, đồng thời đưa ra cơ sở khoa học cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

- Thông qua nghiên cứu, Sử học:

+ Xác định đúng giá trị của di sản.

+ Cung cấp thông tin đáng tin cậy để bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

+ Làm rõ vai trò của di sản trong sáng tạo lịch sử, phát triển và gìn giữ bản sắc văn hoá.

Hình 1. Mối quan hệ giữa Sử học và công tác bảo tồn di sản (Tranh minh họa)

2. Vai trò của công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá, di sản thiên nhiên

- Bảo tồn di sản: Giữ nguyên dạng gốc hoặc hình thức vốn có của di sản.

- Phát huy giá trị di sản: Sử dụng hiệu quả giá trị của di sản trong đời sống hiện tại và tương lai.

a. Đối với di sản văn hoá vật thể (thành quách, lăng tẩm, cung điện, khu phố cổ…):

- Làm từ nhiều chất liệu (đá, gạch, gỗ,…), dễ bị biến dạng, xuống cấp theo thời gian và tác động của con người. => Bảo tồn giúp hạn chế, khắc phục các tác động tiêu cực của con người và tự nhiên với di sản, giữ gìn lâu dài.

Hình 2. Một góc Phố cổ Hội An

b. Đối với di sản văn hoá phi vật thể (nghệ thuật biểu diễn, lễ hội, nghề thủ công,…):

- Có nguy cơ bị mai một do đối mặt với nhiều thách thức. => Công tác bảo tồn (sưu tầm, lưu trữ, truyền nghề,...) giúp giữa gìn và lưu truyền các di sản qua nhiều thế hệ.

Hình 3. Làn điệu dân ca Quan họ được giữ gìn và truyền lại cho đời sau

c. Đối với di sản thiên nhiên:

- Góp phần duy trì đa dạng sinh học.

- Tăng giá trị khoa học và cảnh quan.

d. Vai trò chung:

- Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá, di sản thiên nhiên có vai trò quan trọng trong:

+ Lưu giữ ký ức và bản sắc cộng đồng.

+ Giáo dục thế hệ trẻ.

+ Thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển bền vững.

II. SỬ HỌC VỚI SỰ PHÁT TRIỂN DU LỊCH

1. Vai trò của lịch sử và văn hoá đối với sự phát triển du lịch

- Du lịch là ngành “công nghiệp không khói”, gắn chặt với yếu tố lịch sử và văn hoá.

- Các di tích lịch sử - văn hoá là nguồn tài nguyên quan trọng để khai thác, phát triển du lịch.

- Nhu cầu tham quan, tìm hiểu về lịch sử - văn hoá là một trong những động lực lớn thu hút du khách.

- Du lịch văn hoá là loại hình phổ biến, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Hình 4. Cố đô Huế - Một địa điểm thu hút khách du lịch

2. Tác động của du lịch đối với công tác bảo tồn di tích lịch sử - văn hoá

- Sự phát triển của du lịch có ảnh hưởng tích cực đến việc bảo tồn di tích lịch sử - văn hoá:

+ Quảng bá giá trị di tích: Du lịch giúp giới thiệu rộng rãi các di tích lịch sử – văn hoá của địa phương và cộng đồng ra thế giới.

+ Nâng cao ý thức bảo tồn: Du lịch thúc đẩy lòng tự hào, trách nhiệm và sự quan tâm của cộng đồng, đồng thời khuyến khích chính quyền chú trọng bảo vệ di tích.

+ Tạo nguồn lực kinh tế: Doanh thu từ du lịch trở thành nguồn vốn cho công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hoá.

Hình 5. Tác động của du lịch đối với công tác bảo tồn di tích lịch sử - văn hoá (Tranh minh họa)