Bài 3. Giới thiệu về đất trồng SVIP

I. KHÁI NIỆM VỀ ĐẤT TRỒNG

- Đất trồng là lớp bề mặt tơi xốp của vỏ Trái Đất.

- Trên đất có thể sinh sống, phát triển và sản xuất ra sản phẩm thực vật.

- Hình thành từ đá mẹ, chịu tác động của:

+ Khí hậu, địa hình, sinh vật, thời gian và con người.

II. CÁC THÀNH PHẦN VÀ VAI TRÒ CƠ BẢN CỦA ĐẤT TRỒNG

1. Phần lỏng

- Chủ yếu là nước.

- Vai trò:

+ Cung cấp nước, hòa tan chất dinh dưỡng cho cây.

+ Giữ ẩm và làm môi trường trao đổi chất.

+ Nguồn nước gồm: nước mưa, nước ngầm, nước tưới.

2. Phần rắn

- Gồm chất vô cơ (95%) và chất hữu cơ (<5%).

- Vai trò:

+ Cung cấp chất dinh dưỡng (đạm, lân, kali,...).

+ Làm giá đỡ giúp cây đứng vững.

3. Phần khí

- Gồm các khí như: oxygen, nitrogen, carbon dioxide, hơi nước,...

- Vai trò:

+ Tham gia hô hấp của rễ cây.

+ Hỗ trợ hoạt động của vi sinh vật đất.

4. Sinh vật đất

- Gồm: giun, côn trùng, vi sinh vật, động vật nguyên sinh,...

- Vai trò:

+ Cải tạo đất, phân giải chất hữu cơ.

+ Tạo dinh dưỡng cho cây trồng.

III. KEO ĐẤT VÀ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT

1. Keo đất

a. Khái niệm

- Là các hạt đất rất nhỏ (~1 μm), không tan trong nước, tồn tại ở trạng thái huyền phù.

- Vai trò: Quyết định khả năng hấp phụ và nhiều tính chất vật lí, hóa học của đất.

b. Cấu tạo

Gồm hai phần chính:

- Nhân keo (trong cùng).

- Lớp điện kép (gồm):

+ Tầng ion quyết định: Gần nhân keo, quyết định điện tích của keo đất.

+ Tầng ion bù: Gồm ion trái dấu với tầng quyết định, có thể khuếch tán.

→ Giúp trao đổi chất dinh dưỡng giữa đất và cây trồng.

2. Một số tính chất của đất trồng

a. Thành phần cơ giới của đất

Phần vô cơ gồm các hạt có kích thước khác nhau:

- Cát: hạt lớn (0,02 mm - 2 mm).

- Limon: hạt trung bình (0,002 mm - 0,02 mm).

- Sét: hạt nhỏ (< 0,002 mm).

- Tỉ lệ các hạt tạo nên thành phần cơ giới, ảnh hưởng đến:

+ Khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng.

- Phân loại đất theo cơ giới:

+ Đất cát: tỉ lệ hạt cát lớn.

+ Đất thịt: tỉ lệ cân đối.

+ Đất sét: tỉ lệ hạt sét lớn.

- Có thể có dạng trung gian như: cát pha thịt, đất thịt nhẹ,...

b. Phản ứng của dung dịch đất

- Đất chua (pH < 6,6):

+ Do nồng độ \(H_{}^{+}\)lớn hơn \(OH_{}^{-}\).

+ Gây ảnh hưởng xấu đến:

• Hệ sinh vật đất.
• Khả năng cung cấp dinh dưỡng.
• Cân bằng chất hữu cơ và vô cơ.

- Đất kiềm (pH > 7,5):

+ Do nồng độ \(OH_{}^{-}\) lớn hơn \(H_{}^{+}\).

+ Gây hại:

• Làm đất kém dẻo, khó giữ nước và chất mùn bị rửa trôi.
• Không khí và nước trong đất không điều hòa.
• Không thích hợp cho cây phát triển.

- Đất trung tính (pH từ 6,6 đến 7,5):

+ \(H_{}^{+}\) và \(OH_{}^{-}\)cân bằng.

+ Tạo điều kiện thuận lợi cho:

• Cây sinh trưởng, phát triển tốt.
• Hệ sinh vật đất hoạt động hiệu quả.