Bài 19. Công nghệ nuôi một số loài thủy sản phổ biến ở Việt Nam tiết 1 SVIP

I. NUÔI CÁ RÔ PHI TRONG LỒNG

1. Chuẩn bị lồng

a. Lựa chọn vị trí đặt lồng

- Lồng nuôi cá rô phi:

+ Chỉ được đặt ở nơi đã quy hoạch trên:

• Sông, hồ chứa, hồ thủy điện.

• Nơi có nguồn nước sạch.

• Nước được lưu thông.

• Chất lượng đảm bảo.

+ Tránh xa khu vực tàu thuyền neo đậu, qua lại.

- Lồng nuôi cá rô phi trên sông cần:

+ Được đặt ở nơi thoáng gió.

+ Có mặt nước rộng.

+ Nước lưu thông vừa phải.

+ Tốc độ dòng chảy ổn định khoảng 0,2 - 0,3 m/s.

- Tổng diện tích các lồng nuôi nên dưới 0,2% tổng diện tích mặt sông.

+ Mỗi cụm lồng nên nhỏ hơn 40 ô lồng.

• Khoảng cách các cụm lồng nên cách nhau khoảng 50 - 100 m.

- Các lồng nuôi cá rô phi trên hồ chứa cần:

+ Được đặt nơi thoáng gió.

+ Nền cách bờ trên 15 m.

+ Không nên đặt ở các eo ngách nhiều cây che phủ.

- Mỗi cụm lồng nên nhỏ hơn 30 ô lồng.

+ Khoảng cách các cụm lồng nên cách nhau khoảng 150 - 200 m.

- Với hệ thống lồng HDPE:

+ Nên bố trí lồng độc lập hoặc thành cụm từ 6 đến 8 ô lồng.

+ Cách xa nhau từ 30 m đến 50 m.

b. Kích thước lồng nuôi và nguyên vật liệu làm lồng

- Lồng nuôi cá rô phi phổ biến là:

+ Lồng lưới.

+ Khung thép không rỉ.

+ Thường dùng loại ống thép tuýp có φ = 44, lồng lưới 2 lớp, sâu 3 m.

+ Phía bề mặt thêm lưới lửng sâu khoảng 80 cm.

- Các lồng nuôi cá rô phi thường có kích cỡ:

+ 6 m x 6 m x 3 m.

+ 9 m x 6 m x 3 m.

+ Số lượng lồng được trang bị các bộ lưới từ 8 phao đến 12 phao.

- Phao được sử dụng là:

+ Các thùng phi nhựa.

+ Có thể tích khoảng 200 L.

+ Các ô lồng được neo bởi hệ thống dây dù.

- Mỗi cụm lồng cần được thiết kế:

+ Nhà ăn, nghỉ cho công nhân.

+ Kho chứa thức ăn.

+ Thuốc phòng và trị bệnh trong nuôi cá.

- Người nuôi cần chuẩn bị đảm bảo các phương tiện bảo hộ, phao cứu sinh.

2. Lựa chọn và thả giống

- Chọn cá khỏe, đồng đều:

+ Màu sắc tươi sáng.

+ Phản ứng nhanh nhẹn.

+ Không mang mầm bệnh.

- Cá giống thường được thả vào tháng 4 đến tháng 8 hằng năm.

- Thả cá giống vào sáng sớm hoặc chiều mát, trước khi thả cá cần:

+ Tắm qua trong dung dịch nước muối loãng từ 2% trong khoảng 5 - 10 phút.

→ Cá quen dần với môi trường nước mới.

- Mật độ thả thích hợp tùy thuộc vào kích cỡ và vị trí đặt lồng.

3. Quản lí và chăm sóc

a. Thức ăn và cho cá ăn

- Khi mới thả, dùng thức ăn viên nổi có:

+ Hàm lượng protein khoảng 30 - 35%.

+ Kích cỡ từ 1 mm đến 2 mm.

+ Khi cá lớn dùng thức ăn viên nổi có:

• Hàm lượng protein khoảng 28 - 30%.

• Kích cỡ từ 3 mm đến 4 mm.

- Hằng ngày cho cá ăn 2 lần:

+ Vào khoảng 8 - 9 giờ sáng và 15 - 16 giờ.

+ Bằng thức ăn viên nổi với lượng thức ăn hằng ngày.

• Chiếm khoảng 5 - 7% khối lượng cá nuôi trong 1 đến 2 tháng nuôi đầu.

• Khoảng 3 - 5% vào các tháng nuôi sau.

- Lượng thức ăn giảm dần vào những ngày thời tiết xấu.

- Có thể cho ăn bằng tay hoặc sử dụng máy cho ăn tự động được lập trình sẵn chế độ và giờ cho cá ăn.

b. Quản lí lồng nuôi

- Hằng ngày quan sát và kịp thời khắc phục ngay sự cố khi phát sinh:

+ Rác trên sông, trên hồ dạt vào lồng cá.

+ Các ô lồng bị rách lưới, hư neo.

+ Vật nổi bất thường vào khối lồng nuôi.

+ Xử lí xác cá chết theo quy định,...

- Định kì vệ sinh lồng lưới tạo sự thông thoáng cho cá nuôi:

+ 1 tuần/lần (mùa hè).

+ 2 tuần/lần (mùa đông).

+ Dùng máy phun xịt rửa lồng:

• Làm nhẹ nhàng.

• Tránh cá nhảy ra khỏi lồng.

c. Quản lí sức khỏe cá nuôi lồng

- Đối với cá rô phi nuôi lồng, công tác phòng bệnh rất quan trọng.

- Quản lí sức khỏe đảm bảo:

+ Tổng hợp kĩ thuật nuôi từ khâu chăm sóc, đánh bắt, vận chuyển.

+ Quản lí chế độ cho ăn, loại và lượng thức ăn.

+ Quản lí môi trường nuôi cá lồng.

+ Sát trùng nước định kì.

- Khi nguồn nước nuôi cá không đảm bảo cần:

+ Treo túi vôi.

+ Sử dụng thuốc sát trùng nguồn nước chậm tan giữa lồng để sát trùng nguồn nước.

- Định kì cho cá ăn thức ăn có bổ sung:

+ Vitamin C, vitamin tổng hợp,

+ Thuốc tăng cường miễn dịch,

+ Men tiêu hóa để nâng cao sức đề kháng cho cá.

- Định kì cho cá ăn thức ăn có trộn thuốc diệt nội, ngoại kí sinh trùng.

- Khi dịch bệnh xảy ra cần tiến hành xử lí như sau:

+ Vớt loại bỏ cá chết, cá bệnh nặng ra khỏi lồng nuôi.

+ Kiểm tra lâm sàng.

+ Gửi mẫu cá để biểu hiện bệnh đến các phòng thí nghiệm gần nhất.

+ Xin tư vấn của bác chuyên môn.

- Tiến hành sát trùng:

+ Lưới.

+ Dụng cụ.

+ Nguồn nước nuôi lồng.

- Điều trị bằng các loại thuốc được phép theo quy định:

+ Liều lượng, cách dùng thuốc theo hướng dẫn.

4. Thu hoạch

- Khi cá rô phi nuôi lồng đạt kích cỡ thương phẩm (>1,0 kg/con) sau từ 6 đến 8 tháng nuôi thì tiến hành thu hoạch.

- Trước khi thu hoạch ngưng cho cá ăn từ 1 đến 2 ngày.

- Khi đánh bắt cá trong lồng lưới cần:

+ Kéo dần cá lên nhẵn.

+ Cần tránh về một góc để tránh làm cá nhảy ra khỏi lồng.

→ Giúp cho việc đánh bắt dễ dàng hơn.

- Cần chuẩn bị phương tiện vận chuyển cá sống như:

+ Lò.

+ Thuyền.

+ Vợt mềm có lưới mịn.

+ Đánh bắt cần nhẹ nhàng, tránh làm tổn thương cá.

- Đặc biệt lưu ý:

+ Không đánh bắt, tiêu thụ cá thương phẩm khi dừng sử dụng thuốc điều trị chưa hết thời gian quy định.

- Cá thương phẩm cần được:

+ Lưu giữ, vận chuyển đi tiêu thụ trong nguồn nước sạch, mát.

+ Cung cấp đủ oxygen.

+ Nên tiêu thụ ngay trong ngày.