Bài 17. Vỏ địa lí, quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí SVIP

I. Vỏ địa lí

1. Khái niệm

Vỏ địa lí là lớp vỏ ngoài cùng của Trái Đất, nơi các lớp vỏ thành phần như khí quyển, thủy quyển, thạch quyển và sinh quyển tác động lẫn nhau → tạo nên một thể tổng hợp tự nhiên thống nhất, hoàn chỉnh.

2. Giới hạn của vỏ địa lí

- Bao gồm:

+ Toàn bộ thủy quyển.

+ Sinh quyển.

+ Phần trên của thạch quyển.

+ Phần dưới của khí quyển (tới lớp ô-dôn).

- Chiều dày trung bình: 30 – 35 km.

II. Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí

1. Khái niệm

- Là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần và của mỗi bộ phận lãnh thổ trong lớp vỏ địa lí.

- Nguyên nhân: Các thành phần trong vỏ địa lí luôn trao đổi vật chất và năng lượng, hình thành một thể tổng hợp thống nhất và hoàn chỉnh.

2. Biểu hiện

- Mỗi lãnh thổ trên Trái Đất đều gồm nhiều yếu tố tự nhiên liên kết với nhau. Khi một thành phần biến đổi, các thành phần khác cũng thay đổi theo → làm thay đổi cả lãnh thổ.

+ Ví dụ 1: Biến đổi khí hậu toàn cầu:

• • Nguyên nhân: Lượng khí CO₂ tăng cao → nhiệt độ Trái Đất tăng.
  • Hệ quả:

➢ Băng tan ở hai cực.

➢ Mực nước biển dâng.

➢ Thời tiết cực đoan gia tăng (bão mạnh, hạn hán kéo dài, mưa lũ bất thường...).

Ảnh vệ tinh băng tan tại Nam Cực

   + Ví dụ 2: Phá rừng ở vùng nhiệt đới:

• • Rừng bị chặt phá → thảm thực vật suy giảm.
  • Động vật mất nơi sinh sống → giảm đa dạng sinh học.
  • Đất bị xói mòn → địa hình thay đổi, sạt lở đất tăng.
  • Gây mất cân bằng sinh thái.

Sạt lở đất trên núi

3. Ý nghĩa thực tiễn

- Nhờ tính thống nhất của vỏ địa lí, con người có thể dự báo trước những biến đổi trong tự nhiên khi khai thác hay sử dụng tài nguyên.

- Việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên phải dựa trên nghiên cứu đầy đủ và chính xác các yếu tố địa lí của từng vùng lãnh thổ: địa hình, đất đai, khí hậu, sinh vật,...

- Mọi hoạt động cải tạo thiên nhiên cần tuân thủ quy luật thống nhất của vỏ địa lí, để tránh gây mất cân bằng tự nhiên hoặc hậu quả nghiêm trọng.

=> Do đó, để cải tạo tự nhiên hợp lí không thể không tính đến quy luật về tính hoàn chính của vỏ địa lí.