Bài 14. Phòng, trị một số bệnh phổ biến ở gia cầm SVIP

1. BỆNH CÚM GIA CẦM

1.1. Đặc điểm bệnh

- Bệnh cúm gia cầm (cúm gà, cúm A/H5N1) là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

- Đối tượng mắc bệnh:

+ Gia cầm ở mọi lứa tuổi, chết nhanh, tỉ lệ tử vong 90 - 100%.

+ Chim hoang dã mang mầm bệnh, ít biểu hiện, là nguồn lây đáng lo ngại.

+ Một số loài động vật khác và con người cũng có thể nhiễm bệnh.

- Biểu hiện đặc trưng của bệnh:

+ Thời gian ủ bệnh từ vài giờ đến vài ngày.

+ Triệu chứng:

• Sốt cao, mệt, ủ rũ, mất thăng bằng, quay cuồng.
• Khó thở, chảy nước mắt và nước mũi.
• Mào sưng, tích nước, đỏ sẫm.
• Da chân có xuất huyết đỏ (dấu hiệu đặc trưng nhất).

+ Sau 1 - 3 ngày, chết do suy hô hấp và ngạt.

+ Khi mổ khám có thể thấy xuất huyết lan rộng ở phổi, tim, gan, lách, thận, đường tiêu hoá.

+ Chẩn đoán:

• Dựa vào triệu chứng đặc trưng của bệnh.
• Xét nghiệm chuyên sâu để xác định mầm bệnh.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Đặc điểm mầm bệnh:

+ Virus cúm nhóm A, họ Orthomyxoviridae.

+ Có 2 kháng nguyên bề mặt:

• H (Haemagglutinin).
• N (Neuraminidase).

- Khả năng tồn tại và tiêu diệt:

+ Sống được vài tuần trong chất hữu cơ ngoài môi trường.

+ Bị tiêu diệt bởi các chất sát trùng thông thường.

- Đường xâm nhập vào vật nuôi theo 2 đường chính là:

+ Hô hấp.

+ Tiêu hoá.

1.3. Phòng và trị bệnh

* Phòng bệnh:

- Bổ sung dinh dưỡng.

- Vệ sinh chuồng nuôi đảm bảo sạch sẽ.

- Tiêm vaccine cho vật nuôi.

- Bảo hộ lao động.

- Không ăn sản phẩm gia cầm chưa nấu chín.

- Không thả rông vật nuôi.

- Không nuôi lẫn nhiều loại gia cầm.

* Điều trị:

- Không có thuốc đặc trị bệnh cúm gia cầm.

- Khi nghi ngờ gia cầm bị bệnh cần:

+ Báo ngay cho cán bộ thú y để được hướng dẫn.

+ Biện pháp cách li:

• Cách li nghiêm ngặt.
• Không giết mổ hay di chuyển gia cầm ra ngoài.
• Không nhập gia cầm từ nơi khác về.

+ Biện pháp chống dịch bệnh:

• Tiêu huỷ gia cầm chết và bị bệnh.
• Vệ sinh, khử trùng chuồng trại, phương tiện, dụng cụ theo hướng dẫn.

2. BỆNH CẦU TRÙNG GÀ

2.1. Đặc điểm bệnh

- Cầu trùng gà là bệnh kí sinh trùng nguy hiểm, dễ lây lan và gây thiệt hại kinh tế lớn.

- Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi và bất kì mùa nào trong năm.

- Tuy nhiên, gà từ 6 đến 60 ngày tuổi dễ mắc bệnh cao nhất.

- Đặc điểm:

+ Biểu hiện chủ yếu ở đường tiêu hoá.

+ Thời kì ủ bệnh từ 4 đến 6 ngày.

+ Ba thể bệnh:

• Cấp tính.
• Mạn tính.
• Ẩn tính (mang trùng).

=> Tuỳ thuộc vào tuổi gà, loài và số lượng cầu trùng.

- Triệu chứng:

+ Ban đầu: uống nhiều nước, tiêu chảy, phân lẫn thức ăn không tiêu.

+ Sau vài ngày: phân sáp nâu → phân sống lẫn máu → phân toàn máu.

+ Gầy yếu, thiếu máu, mào và da nhợt, xù lông, sã cánh, mắt nhắm, bỏ ăn, chết vì mất máu và kiệt sức.

- Khám nghiệm:

+ Xác gầy, ướt, thiếu máu.

+ Manh tràng và ruột non xuất huyết nhiều, chứa máu.

2.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Nguyên nhân:

+ Gây ra bởi động vật nguyên sinh trùng bào tử hình cầu (họ Eimeria).

+ Có 6 loài thường gặp, gây bệnh ở các vị trí khác nhau trong đường tiêu hoá.

- Đặc điểm kí sinh:

+ Kí sinh trùng đơn bào sống trong tế bào niêm mạc ruột.

+ Phá huỷ cấu trúc ruột, gây xuất huyết.

+ Tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây bệnh thứ phát.

2.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh:

+ Chuồng nuôi luôn khô ráo, sạch sẽ.

+ Chế độ chăm sóc và nuôi dưỡng hợp lí.

+ Sử dụng thuốc đặc trị cầu trùng với liều bằng \(\frac12\) liều điều trị, theo hướng dẫn của bác sĩ thú y và nhà sản xuất.

- Điều trị:

+ Thực hiện phác đồ theo chỉ dẫn thú y.

+ Kết hợp thuốc đặc trị cầu trùng với chất bổ trợ (glucose, vitamin…).

+ Nên chọn thuốc đặc trị khác loại so với thuốc đã dùng để phòng bệnh nhằm tăng hiệu quả.