Bài 1: Tính cách và cảm xúc của tôi SVIP

1. Khái niệm - Đặc điểm

a. Tính cách

✿ Khái niệm:

- Là tổng hợp những đặc điểm tâm lí tương đối ổn định của mỗi người, thể hiện trong thái độ, hành vi và cách ứng xử với người khác và với hoàn cảnh sống.

✿ Đặc điểm:

- Mang tính ổn định và bền vững theo thời gian.

- Phân biệt người này với người khác.

- Ảnh hưởng đến cách ứng xử, giao tiếp và cách con người thích nghi với môi trường sống.

- Có thể được rèn luyện và phát triển qua giáo dục, trải nghiệm, môi trường sống,…

✿ Ví dụ:

- Người trung thực → Luôn nói thật, không gian dối dù trong tình huống khó khăn.
Ví dụ: Bạn A làm bài sai nhưng vẫn tự nhận lỗi thay vì đổ lỗi cho người khác.

- Người kiên trì → Không bỏ cuộc khi gặp khó khăn, luôn cố gắng đến cùng.
Ví dụ: Bạn B học kém môn Toán, nhưng vẫn luyện đề mỗi ngày, cuối học kỳ đạt điểm cao.

- Người cởi mở, thân thiện → Dễ bắt chuyện, hòa đồng, được nhiều bạn yêu mến.
Ví dụ: Bạn C thường giúp bạn mới làm quen với lớp, luôn tươi cười và lắng nghe người khác.

- Người nóng nảy → Phản ứng mạnh, dễ cáu gắt khi gặp chuyện không vừa ý.
Ví dụ: Bạn D thường hay nổi giận khi bị góp ý, hay cãi lại thầy cô.

- Người nhút nhát → Ngại giao tiếp, thiếu tự tin trước đám đông.
Ví dụ: Bạn E không dám xung phong phát biểu dù biết câu trả lời.

b. Cảm xúc

✿ Khái niệm:

- Là những phản ứng tâm lí (vui, buồn, giận, sợ, yêu thích, ghét bỏ...) xuất hiện khi con người tiếp xúc với những tình huống, sự kiện, đối tượng có liên quan đến nhu cầu và mong muốn của mình.

- Cảm xúc thường diễn ra trong thời gian ngắn và dễ thay đổi.

✿ Đặc điểm:

- Xuất hiện nhanh chóng, tức thời.

- Có thể là tích cực (vui vẻ, hạnh phúc, tự hào,...) hoặc tiêu cực (buồn bã, tức giận, lo lắng....).

- Ảnh hưởng đến suy nghĩ, hành vi và các mối quan hệ xã hội.

- Là phản ứng tự nhiên của con người, nhưng có thể kiểm soát và điều chỉnh được thông qua sự rèn luyện bản thân.

✿ Ví dụ:

- Khi được điểm cao → cảm thấy vui sướng, tự hào.

Ví dụ: Sau khi kiểm tra môn Toán, bạn D thấy mình được điểm 10 nên rất vui và tự hào về sự cố gắng của bản thân.

- Khi bị hiểu lầm → cảm thấy buồn, tức giận.

Ví dụ: Bạn E bị nghi ngờ là người làm mất đồ của lớp, dù không phải lỗi của bạn, khiến bạn buồn và tức giận.

- Khi chuẩn bị thi → có thể lo lắng, hồi hộp.

Ví dụ: Trước giờ kiểm tra môn Văn, bạn F cảm thấy lo lắng vì sợ quên bài và hồi hộp chờ đợi vào phòng thi.

2. Mối quan hệ giữa tính cách và cảm xúc

- Tính cách ảnh hưởng đến cách con người biểu lộ và kiểm soát cảm xúc.
→ Người có tính cách bình tĩnh thường biết kiềm chế cảm xúc, không dễ nổi giận.
→ Người nóng nảy dễ bộc lộ cảm xúc tiêu cực như cáu gắt, bực tức.

- Cảm xúc lặp đi lặp lại trong nhiều tình huống có thể hình thành đặc điểm tính cách.
→ Nếu một người thường xuyên lo lắng, sợ hãi, có thể hình thành tính cách rụt rè, thiếu tự tin.
→ Nếu thường xuyên vui vẻ, tích cực, sẽ dần hình thành tính cách lạc quan, thân thiện.

- Cảm xúc và tính cách cùng ảnh hưởng đến hành vi và các mối quan hệ xã hội.
→ Người có cảm xúc tích cực và tính cách cởi mở dễ hòa nhập, tạo thiện cảm với người khác.
→ Ngược lại, người dễ nổi nóng và có tính cách bốc đồng có thể gây mâu thuẫn trong giao tiếp.

3. Tầm quan trọng của việc hiểu rõ tính cách và cảm xúc của bản thân

- Nhận thức điểm mạnh – điểm yếu của bản thân.

- Biết cách kiểm soát cảm xúc, điều chỉnh hành vi phù hợp.

- Tạo điều kiện để xây dựng mối quan hệ tích cực với bạn bè và gia đình.

- Hình thành các phẩm chất tốt đẹp như: tự tin, kiên nhẫn, thấu cảm...