Bài 1: Cách mạng tư sản Anh và chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ SVIP

1. Cách mạng tư sản Anh

a) Nguyên nhân 

• Nguyên nhân sâu xa

*Về kinh tế

- Vào đầu thế kỉ XVII, nước Anh có nền kinh tế phát triển nhất châu Âu.

+ Công nghiệp len dạ phát triển dẫn đến nghề nuôi cừu trở nên có lợi nhất.

+ Số đông quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa. Họ đuổi tá điền, rào đất, biến ruộng đất thành đồng cỏ để chăn nuôi cừu => Họ trở thành quý tộc mới.

+ Nông dân không có ruộng đất để trồng trọt, chăn nuôi, cuộc sống vô cùng khổ cực => Sau này, họ phải đi làm thuê (trong các công xưởng, trang trại) rồi trở thành công nhân.

*Về xã hội

- Xã hội phân hóa thành những giai cấp có địa vị kinh tế, chính trị khác nhau và chia thành 2 phe đối lập.

+ Một bên là vua và các thế lực phong kiến.

+ Một bên là giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc mới, nông dân và bình dân thành thị.

- Giai cấp tư sản Anh và quý tộc mới giàu lên nhanh chóng, họ có thế lực về kinh tế nhưng không có quyền lực về chính trị, bị phong kiến chèn ép.

=> Mâu thuẫn gay gắt giữa tư sản, quý tộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế (bên cạnh mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ, quý tộc) dẫn đến cuộc cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.

• Nguyên nhân trực tiếp

​- Năm 1640, do cần tiền để đàn áp cuộc khởi nghĩa của người Xcốt-len, vua Sác-lơ I đã triệu tập Quốc hội (đa số đại biểu là quý tộc mới và tư sản) để tăng thêm các khoản thuế mới => Mâu thuẫn giữa tư sản và quý tộc mới với thế lực phong kiến ngày càng gay gắt.

- Đầu năm 1642, vua Sác-lơ I chạy lên phía Bắc Luân Đôn, chuẩn bị lực lượng chống lại Quốc hội.

- Tháng 8 - 1642, vua tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng bùng nổ.

• Diễn biến chính

- Tháng 8 - 1642, cuộc cách mạng tư sản Anh bùng nổ.

- Ngày 30 - 1 - 1649, vua Sác-lơ I bị xử tử. Nền cộng hòa được thành lập. Cách mạng đạt tới đỉnh cao.

- Năm 1653, thiết lập chế độ Bảo hộ công do Crôm-oen đứng đầu.

- Từ sau năm 1653 - trước năm 1688, nền quân chủ được phục hồi.

- Từ năm 1688 - 1689, diễn ra cuộc chính biến. Tư sản và quý tộc mới thỏa hiệp với phong kiến. Chế độ quân chủ lập hiến ra đời.

Oliver Cromwell (tên phiên âm tiếng Việt là Ô-li-vơ Crôm-oen) là một nhà lãnh đạo chính trị và quân sự người Anh, người đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập nền Cộng hòa ở Anh. Ông là một trong những chỉ huy của lực lượng quân đội mới đánh bại những người bảo hoàng trong cuộc nội chiến ở Anh. Sau khi vua Sác-lơ I (Charles I) của Anh bị xử tử năm 1649, Cromwell chinh phục Ireland và Scotland rồi cai trị với tư cách Bảo hộ công từ năm 1653 cho tới khi ông qua đời năm 1658.

b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính

• Kết quả, ý nghĩa

- Cách mạng tư sản Anh đã kết thúc thắng lợi, lật đổ được chế độ quân chủ chuyên chế, mở đường cho chủ nghĩa tư bản ở Anh phát triển nhanh chóng.

- Đánh giá về Cách mạng tư sản Anh, C. Mác cho rằng: "Thắng lợi của giai cấp tư sản có nghĩa là thắng lợi của chế độ xã hội mới, thắng lợi của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến".

- Cuộc cách mạng tư sản Anh cũng đồng thời cổ vũ mạnh mẽ nhân dân các nước Âu - Mỹ đứng lên làm cách mạng.

• Hạn chế

Cuộc cách mạng này mang tính chất không triệt để vì đã không xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến và giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân.

• Đặc điểm chính

Đặc điểm chính của cuộc cách mạng này là do liên minh giữa tầng lớp quý tộc mới và tư sản cùng lãnh đạo, diễn ra dưới hình thức một cuộc nội chiến, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến. 

2. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ

a) Nguyên nhân chiến tranh và sự thành lập của Hợp chúng quốc Mỹ

• Nguyên nhân sâu xa

- Nhiều nước châu Âu đã tiến hành xâm chiếm lục địa châu Mỹ. Đến đầu thế kỉ XVIII, thực dân Anh đã thành lập 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ.

- Sự phát triển kinh tế theo con đường tư bản chủ nghĩa ở 13 thuộc địa đã làm sâu sắc hơn mâu thuẫn giữa các thuộc địa với chính quốc.

=> Thực dân Anh tìm mọi cách ngăn cản sự phát triển của kinh tế công thương nghiệp ở 13 thuộc địa như độc quyền buôn bán, đặt ra nhiều thứ thuế nặng nề,...

- Các tầng lớp nhân dân thuộc địa bao gồm tư sản, chủ nô, công nhân, nô lệ đều đấu tranh chống ách thống trị của thực dân Anh, đòi giải phóng, tự do để phát triển kinh tế và văn hóa.

• Nguyên nhân trực tiếp

- Tháng 12 - 1773, để phản đối chế độ thuế vô lí của thực dân Anh, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè (trà) của Anh. Thực dân Anh liền ra lệnh phong tỏa cảng này và ban hành thêm các đạo luật khác.

- Năm 1774, tại Đại hội thứ nhất của nhân dân Bắc Mỹ (9/1774), tại biểu các thuộc địa Bắc Mỹ đã họp, đòi vua Anh phải xóa bỏ các luật cấm vô lí. 

Vua Anh không chấp nhận yêu cầu đó và tuyên bố sẽ trừng trị nếu các thuộc địa "nổi loạn".

- Tháng 4 - 1775, cuộc chiến tranh bùng nổ giữa thực dân Anh và 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.

• Diễn biến chính

- Tháng 12 - 1773, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của Anh.

- Tháng 4 - 1775, chiến tranh bùng nổ.

- Tháng 7 - 1776, Hợp chúng quốc Mỹ được thành lập và thông qua bản Tuyên ngôn Độc lập.

- Tháng 10 - 1777, chiến thắng Xa-ra-tô-ga tạo ra bước ngoặt của cuộc chiến tranh.

- Tháng 10 - 1781, chiến thắng I-oóc-tao, quân Anh suy yếu dần, chiến tranh kết thúc.

- Năm 1783, kí hiệp ước Véc-xai. Anh công nhận nền độc lập của 13 thuộc địa.

Geogre Washington (phiên âm tiếng Việt là G. Oa-sinh-tơn) là một nhà lãnh đạo, một chính khách, một tướng quân lỗi lạc người Mỹ. Ông là một trong những nhà sáng lập cũng như đảm nhiệm chức vị tổng thống đầu tiên của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ.

Với vai trò là nhà lãnh đạo của lực lượng yêu nước Geogre Washington đã dẫn dắt nước Mỹ đi đến chiến thắng và thoát khỏi danh phận là thuộc địa của Anh Quốc. Sau đó, ông cũng là người chủ trì hội nghị lập hiến năm 1787 thành lập hiến pháp Hoa Kỳ cũng như chính phủ liên bang như ngày nay. Chính vì những điều trên mà Washington được gọi là người cha già vĩ đại của dân tộc Mỹ.

b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính

• Kết quả, ý nghĩa, tính chất

- Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ đã lật đổ ách thống trị của thực dân Anh, đưa đến sự thành lập của Hợp chúng quốc Mỹ và mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

- Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ mang tính chất là một cuộc cách mạng tư sản, có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giành độc lập ở nhiều nước vào cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX.

• Đặc điểm chính

Đặc điểm chính là do tầng lớp chủ nô và tư sản lãnh đạo, diễn ra dưới hình thức cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, thiết lập chế độ cộng hòa tổng thống.

Chúc các em học tốt !