Mùa xuân đến, cả đất trời như bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Nàng xuân e ấp khoác lên mình chiếc áo xanh non tơ, tươi tắn như nụ cười của em bé. Ông mặt trời cười hiền hòa, chiếu những tia nắng ấm áp xuống trần gian. Những cơn gió xuân nhảy nhót, đuổi nhau trên những cành cây, khẽ lay động những chồi non đang vươn mình thức giấc. Hoa đào cười, hoa mai cười, trăm hoa đua nhau khoe sắc, rực rỡ như một bức tranh.Cả khu vườn như một bản hòa tấu rộn rã, cả không gian tràn ngập sức sống. Chim hót líu lo, líu lo trên cành, chào đón mùa xuân tươi đẹp.

• Horace Mann: Nhà giáo dục người Mỹ, được cho là người khởi xướng kỳ nghỉ hè đầu tiên vào năm 1837.
• Lịch sử: Trước đó, người ta cho rằng kỳ nghỉ hè có thể xuất phát từ việc mùa hè trùng với mùa thu hoạch, giúp học sinh giúp đỡ gia đình.
• Nguồn gốc ở Việt Nam: Kỳ nghỉ hè ở Việt Nam có thể đã được áp dụng dựa trên ảnh hưởng của nền giáo dục Pháp, và từ những năm 1940, trẻ em đã được nghỉ hè.

Quạt làm chúng ta cảm thấy mát mẻ hơn nhờ vào các yếu tố sau:

• Cơ chế làm mát của cơ thể: Khi trời nóng, cơ thể tiết ra mồ hôi. Quạt giúp tăng tốc độ bay hơi của mồ hôi trên da. Quá trình bay hơi này hấp thụ nhiệt từ cơ thể, giúp hạ nhiệt độ và tạo cảm giác mát mẻ .
• Tạo luồng không khí: Quạt tạo ra luồng không khí lưu thông, giúp cơ thể mất nhiệt nhanh hơn. Luồng không khí này cũng giúp đẩy đi lớp không khí nóng xung quanh cơ thể .
• Tăng cường sự bay hơi mồ hôi: Quạt thổi giúp thúc đẩy sự lưu thông không khí xung quanh cơ thể, từ đó tăng cường khả năng bay hơi của mồ hôi . Mồ hôi bay hơi càng nhanh thì nhiệt lượng cơ thể càng dễ tỏa ra và con người cảm thấy mát mẻ .
• Giảm cảm giác nóng bức: Quạt làm giảm cảm giác nóng bức bằng cách tạo luồng không khí lưu thông và thúc đẩy quá trình bay hơi mồ hôi .

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng quạt không làm giảm nhiệt độ phòng mà chỉ giúp làm mát cơ thể. Bật quạt ở tốc độ cao trong môi trường nóng và khô có thể khiến cơ thể mất nước nhanh hơn và gây ra cảm giác khó chịu .

a. Vì sao Mặt Trời chỉ chiếu sáng được một nửa Trái Đất? Phần nào của Trái Đất sẽ là ban ngày?

Mặt Trời chỉ chiếu sáng được một nửa Trái Đất do Trái Đất có dạng hình cầu. Ánh sáng Mặt Trời truyền đi theo đường thẳng, và do đó, chỉ có phần Trái Đất đối diện trực tiếp với Mặt Trời mới nhận được ánh sáng và là ban ngày. Phần còn lại của Trái Đất, không đối diện với Mặt Trời, sẽ ở trong bóng tối và là ban đêm.

b. Ngư dân nước ta, khi đi biển, do thất lạc la bàn, làm thế nào xác định được hướng đi cho tàu vào ban đêm?

Khi mất la bàn vào ban đêm, ngư dân có thể xác định hướng đi bằng cách quan sát các vì sao, đặc biệt là sao Bắc Cực (Polaris).

• Cách xác định hướng Bắc: Sao Bắc Cực nằm gần như cố định ở hướng Bắc. Bằng cách xác định vị trí của sao Bắc Cực trên bầu trời, ngư dân có thể xác định được hướng Bắc.
• Các hướng khác: Sau khi xác định hướng Bắc, ngư dân có thể xác định các hướng còn lại (Đông, Tây, Nam) bằng cách sử dụng các điểm chuẩn trên bầu trời và kiến thức về vị trí tương đối của chúng. Ví dụ, chòm sao Orion thường xuất hiện ở hướng Nam.

a. Trình bày nội dung định luật bảo toàn động lượng

Định luật bảo toàn động lượng phát biểu rằng: Trong một hệ cô lập (tức là hệ không chịu tác dụng của ngoại lực hoặc tổng các ngoại lực bằng không), tổng động lượng của hệ luôn được bảo toàn, tức là không đổi theo thời gian.

b. Thế nào là va chạm đàn hồi, va chạm mềm? Động lượng và động năng của hệ vật trước và sau va chạm có đặc điểm gì?

Va chạm đàn hồi:

• Định nghĩa: Va chạm đàn hồi là va chạm trong đó động năng của hệ được bảo toàn.
• Đặc điểm:
• • Tổng động lượng của hệ trước và sau va chạm là không đổi.
  • Tổng động năng của hệ trước và sau va chạm là không đổi.
  • Các vật sau va chạm tách rời nhau.
• Ví dụ: Va chạm giữa các bi-a lý tưởng.

Va chạm mềm (va chạm không đàn hồi):

• Định nghĩa: Va chạm mềm là va chạm trong đó động năng của hệ không được bảo toàn. Một phần động năng bị chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác (nhiệt, âm thanh, biến dạng).
• Đặc điểm:
• • Tổng động lượng của hệ trước và sau va chạm là không đổi.
  • Tổng động năng của hệ trước va chạm lớn hơn tổng động năng của hệ sau va chạm (do có sự hao hụt năng lượng).
  • Các vật sau va chạm thường dính vào nhau và chuyển động cùng vận tốc (trong trường hợp va chạm mềm hoàn toàn).
• Ví dụ: Viên đạn găm vào một khối gỗ.

So sánh động lượng và động năng:

a. Độ biến dạng của lò xo

Độ biến dạng (Δl) của lò xo được tính bằng hiệu giữa chiều dài sau khi biến dạng và chiều dài tự nhiên của lò xo:

\(\Delta l = l - l_{0}\)

Trong đó:

• \(l_{0}\): chiều dài tự nhiên của lò xo = 20 cm
• \(l\): chiều dài của lò xo khi treo vật = 23 cm

Tính độ biến dạng:

\(\Delta l = 23 \textrm{ } \text{cm} - 20 \textrm{ } \text{cm} = 3 \textrm{ } \text{cm}\)

b. Độ cứng của lò xo

Độ cứng (k) của lò xo được tính bằng công thức:

\(F = k \cdot \Delta l\)

Trong đó:

• \(F\): lực tác dụng lên lò xo, ở đây là trọng lượng của vật.
• \(m\): khối lượng của vật = 300 g = 0.3 kg
• \(g\): gia tốc trọng trường = 10 m/s²

Tính lực tác dụng \(F\):

\(F = m \cdot g = 0.3 \textrm{ } \text{kg} \cdot 10 \textrm{ } \text{m}/\text{s}^{2} = 3 \textrm{ } \text{N}\)

Giờ ta thay các giá trị vào công thức để tính độ cứng \(k\):

\(k = \frac{F}{\Delta l} = \frac{3 \textrm{ } \text{N}}{0.03 \textrm{ } \text{m}} = 100 \textrm{ } \text{N}/\text{m}\)

Kết luận:

• Độ biến dạng của lò xo: \(3 \textrm{ } \text{cm}\)
• Độ cứng của lò xo: \(100 \textrm{ } \text{N}/\text{m}\)

Giải pháp an toàn cho tình huống chuyển động tròn trong thực tế

1. Thiết kế mặt đường nghiêng trên các đoạn đường cong:

• Mặt đường thường được thiết kế nghiêng vào phía trong đường cong (góc nghiêng) để tạo ra lực hướng tâm giúp xe ổn định khi rẽ. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ trượt bánh xe ra ngoài quỹ đạo khi chạy với tốc độ cao.

2. Sử dụng rào chắn và biển cảnh báo:

• Lắp đặt các rào chắn (chẳng hạn như hàng rào bê tông, lưới bảo vệ) tại các khu vực có đường cong gắt để ngăn chặn xe trượt ra khỏi đường trong trường hợp mất lái. Cùng với đó, biển cảnh báo tốc độ và tình huống nguy hiểm cũng cần được đặt ở vị trí dễ nhìn để lái xe có thể điều chỉnh tốc độ hợp lý.

3. Huấn luyện lái xe và nhận biết tình huống:

• Tổ chức các khóa huấn luyện cho người lái xe về các kỹ năng xử lý tình huống khi cần rẽ hoặc chạy trên đường cong. Người lái xe cần hiểu rõ về lực hướng tâm, cách kiểm soát tốc độ và cách giữ thăng bằng để phòng tránh tai nạn khi chạy trên các đoạn đường cong.

Giải pháp này không chỉ giúp nâng cao an toàn cho các phương tiện khi tham gia giao thông mà còn đảm bảo cho sự an toàn của người đi bộ và các phương tiện khác.

a. Thí nghiệm hai xe va chạm đàn hồi và hiện tượng xảy ra

Mô tả thí nghiệm:

1. Chuẩn bị:
2. • Hai xe A và B có khối lượng bằng nhau.
   • Đảm bảo xe có thể di chuyển dễ dàng trên mặt phẳng ngang (ví dụ: sử dụng đường ray).
   • Hai quả cầu kim loại dùng để gắn vào đầu xe A.
3. Tiến hành:
4. • Đặt xe B đứng yên trên đường ray.
   • Gắn hai quả cầu kim loại vào đầu xe A để tạo ra va chạm đàn hồi (khi va chạm, các quả cầu sẽ đẩy nhau mà không dính vào nhau).
   • Đẩy xe A về phía xe B với một vận tốc nhất định.
   • Quan sát chuyển động của hai xe sau va chạm.

Hiện tượng xảy ra:

• Sau va chạm, xe A dừng lại (hoặc chuyển động chậm lại đáng kể), và xe B bắt đầu chuyển động với vận tốc gần bằng vận tốc ban đầu của xe A.
• Động năng và động lượng của hệ hai xe được bảo toàn (trong điều kiện lý tưởng, không có ma sát).

b. Thí nghiệm hai xe va chạm mềm và hiện tượng xảy ra

Mô tả thí nghiệm:

1. Chuẩn bị:
2. • Hai xe A và B có khối lượng bằng nhau.
   • Đảm bảo xe có thể di chuyển dễ dàng trên mặt phẳng ngang.
   • Hai miếng nhựa dính (hoặc nam châm) dùng để gắn vào đầu xe A và B sao cho khi va chạm, hai xe sẽ dính vào nhau.
3. Tiến hành:
4. • Đặt xe B đứng yên trên đường ray.
   • Gắn miếng nhựa dính (hoặc nam châm) vào đầu xe A và B.
   • Đẩy xe A về phía xe B với một vận tốc nhất định.
   • Quan sát chuyển động của hai xe sau va chạm.

Hiện tượng xảy ra:

• Sau va chạm, hai xe A và B dính vào nhau và cùng chuyển động với một vận tốc nhỏ hơn vận tốc ban đầu của xe A.
• Động lượng của hệ hai xe được bảo toàn, nhưng động năng của hệ giảm do một phần động năng chuyển thành các dạng năng lượng khác (ví dụ: nhiệt năng do biến dạng của vật liệu).

Các đặc tính của lò xo

Lò xo, một trong những vật dụng phổ biến trong cơ học, có nhiều đặc tính quan trọng. Dưới đây là mô tả chi tiết các đặc tính cơ bản của lò xo:

1. Tính đàn hồi:

• Khái niệm: Tính đàn hồi của lò xo là khả năng trở lại hình dạng và kích thước ban đầu sau khi bị nén hoặc kéo dãn do tác dụng của một lực bên ngoài.
• Nguyên lý: Lò xo có tính đàn hồi là do cấu trúc vật liệu cũng như sắp xếp phân tử của nó. Khi lò xo bị biến dạng, các lực nội tại trong vật liệu phản ứng để đưa lò xo trở lại trạng thái ban đầu.
• Định luật Hooke: Trong giới hạn đàn hồi, độ lớn của lực đàn hồi \(F_{d h}\) tỉ lệ thuận với độ biến dạng \(\Delta l\):
  \(F_{d h} = k \cdot \mid \Delta l \mid\)
  Trong đó \(k\) là hệ số đàn hồi (độ cứng) của lò xo.

2. Độ cứng:

• Khái niệm: Độ cứng (hay hệ số đàn hồi) của lò xo là đại lượng thể hiện khả năng chống lại sự biến dạng của lò xo khi có lực tác dụng vào. Độ cứng lớn hơn đồng nghĩa với việc lò xo cần một lực lớn hơn để gây ra sự biến dạng.
• Đơn vị: Độ cứng được đo bằng Newton trên mét (N/m).
• Công thức tính độ cứng: Khi một lực \(F\) tác dụng khiến lò xo biến dạng một độ dài \(\Delta l\), độ cứng \(k\) có thể tính bằng công thức:
  \(k = \frac{F}{\Delta l}\)

3. Độ biến dạng:

• Khái niệm: Độ biến dạng là sự thay đổi về kích thước hoặc hình dạng của lò xo khi bị tác động bởi lực. Nó được tính bằng hiệu số giữa chiều dài khi bị biến dạng và chiều dài tự nhiên của lò xo.
• Công thức: Được biểu thị bằng:
  \(\Delta l = l - l_{0}\)
  Trong đó \(l\) là chiều dài của lò xo khi bị biến dạng, \(l_{0}\) là chiều dài tự nhiên của lò xo.
• Phân loại: Độ biến dạng có thể theo phương nén (chiều dài giảm) hoặc kéo (chiều dài tăng).

4. Giới hạn đàn hồi:

• Khái niệm: Giới hạn đàn hồi là giá trị lớn nhất của lực mà lò xo có thể chịu đựng mà không bị biến dạng vĩnh viễn. Khi vượt qua giới hạn này, lò xo sẽ không trở lại hình dạng ban đầu.
• Đặc điểm: Giới hạn đàn hồi khác nhau tùy thuộc vào loại vật liệu của lò xo và cách sử dụng. Nếu lò xo bị biến dạng nhiều hơn giới hạn đàn hồi, nó sẽ có thể bị hư hỏng hoặc không còn khả năng đàn hồi.
• Ý nghĩa: Việc xác định giới hạn đàn hồi của lò xo rất quan trọng trong thiết kế và ứng dụng thực tiễn, đảm bảo rằng các lò xo có thể hoạt động hiệu quả trong các điều kiện khác nhau mà không bị hư hỏng.

Kết luận

Các đặc tính của lò xo như tính đàn hồi, độ cứng, độ biến dạng và giới hạn đàn hồi không chỉ quan trọng cho cơ học mà còn có ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực kỹ thuật và công nghiệp. Hiểu rõ về những đặc tính này giúp các kỹ sư thiết kế và sử dụng lò xo một cách hiệu quả và an toàn hơn.

a. Nội dung khởi nghĩa Hương Khê trong phong trào Cần Vương cuối thế kỉ XIX

Khởi nghĩa Hương Khê là một trong những phong trào kháng chiến tiêu biểu trong phong trào Cần Vương ở cuối thế kỷ XIX, diễn ra từ năm 1885 đến 1888 tại huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Đây là cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng lãnh đạo, có sự tham gia của nhiều nhân sĩ yêu nước và nhân dân địa phương.

Nguyên nhân khởi nghĩa

• Chính sách thực dân Pháp: Sau khi chiếm đóng Việt Nam, thực dân Pháp áp dụng nhiều chính sách tàn bạo, áp bức nhân dân, làm mất mát nền văn hóa và truyền thống dân tộc. Điều này đã khơi dậy tinh thần đấu tranh chống xâm lược và giành lại độc lập cho dân tộc.
• Sự bất mãn của nhân dân: Thực dân Pháp gây ra nỗi khổ cho nông dân thông qua việc thu thuế cao, tịch thu ruộng đất. Nhiều cuộc khởi nghĩa nhỏ đã nổ ra trước đó, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập hợp lực lượng trong khu vực Hương Khê.

Nội dung khởi nghĩa

• Lãnh đạo và tổ chức: Phan Đình Phùng, một người có uy tín trong cộng đồng địa phương, đã lãnh đạo khởi nghĩa với sự hậu thuẫn của các tướng lĩnh và nhiều nhân dân yêu nước. Ông xây dựng một lực lượng quân đội từ nông dân và quân nhân bất mãn.
• Hình thức đấu tranh: Khởi nghĩa diễn ra chủ yếu bằng hình thức vũ trang với các cuộc tấn công vào các cơ sở chính quyền, quân Pháp và bọn tay sai. Phan Đình Phùng và các tướng lĩnh đã tổ chức nhiều trận đánh thắng lợi, thu hút sự tham gia của nhiều tỉnh lân cận.
• Kết quả và thất bại: Khởi nghĩa Hương Khê đã thu hút được sự ủng hộ rộng rãi từ nhân dân, nhưng cuối cùng đã thất bại do nhiều nguyên nhân, bao gồm sự lớn mạnh của quân đội Pháp, sự phân hóa trong nội bộ khởi nghĩa, và sự tấn công mạnh mẽ từ quân Pháp vào năm 1888. Phan Đình Phùng đã hy sinh trong cuộc chiến này, nhưng tinh thần kháng chiến vẫn sống mãi.

b. Những đóng góp của vua Gia Long và vua Minh Mạng trong quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa

Đóng góp của vua Gia Long

• Thành lập nhà nước Nguyễn: Vua Gia Long (Nguyễn Ánh) là người sáng lập nhà Nguyễn, đã thống nhất đất nước và củng cố chủ quyền đối với các vùng lãnh thổ biển đảo, trong đó có quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
• Khám sát và đặt tên: Vào năm 1816, vua Gia Long đã cho thành lập đoàn thuyền đi thám hiểm quần đảo Hoàng Sa, đặt tên và thực hiện việc ghi chép về các hòn đảo này trong các tài liệu của triều đình. Đây là những bước đầu trong việc xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa.
• Quy định chủ quyền: Vua Gia Long đã cho ban hành các chỉ dụ, quy định việc quản lý và bảo vệ quần đảo Hoàng Sa, nhằm khẳng định chủ quyền và trách nhiệm của nhà nước đối với các vùng lãnh thổ này.

Đóng góp của vua Minh Mạng

• Tiếp tục thực thi chủ quyền: Vua Minh Mạng (Nguyễn Thế Tông) tiếp tục những chính sách của vua Gia Long trong việc quản lý và bảo vệ quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ông đã cho tổ chức nhiều cuộc khảo sát biển đảo và củng cố sự hiện diện của người Việt Nam tại đây.
• Lập đội quân bảo vệ: Dưới sự chỉ đạo của vua Minh Mạng, một đội quân được thành lập để bảo vệ và kiểm soát hoạt động đánh bắt hải sản tại hai quần đảo. Việc này không chỉ khẳng định chủ quyền mà còn hỗ trợ kinh tế cho ngư dân.
• Ghi chép và báo cáo: Vua Minh Mạng đã yêu cầu các cơ quan liên quan ghi chép các hoạt động liên quan đến quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đảm bảo rằng các tài liệu về chủ quyền được lưu giữ và công nhận trong lịch sử và pháp lý của Việt Nam.

Kết luận

Cả vua Gia Long và vua Minh Mạng đều có những đóng góp quan trọng trong việc thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Những nỗ lực của hai vị vua không chỉ khẳng định quyền lực lãnh thổ của triều đình Nguyễn mà còn tạo dựng nền tảng cho các thế hệ sau trong việc bảo vệ lãnh thổ biển đảo của quê hương.