Bài học cùng chủ đề
Nhiễm sắc thể giới tính và cơ chế xác định giới tính SVIP
I. NHIỄM SẮC THỂ THƯỜNG VÀ NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Bộ NST của sinh vật thường có hai loại NST là NST thường và NST giới tính.
NST thường | NST giới tính | |
Số lượng, hình thái NST ở giới đực và giới cái | Giống nhau | Khác nhau |
Trạng thái tồn tại | Theo cặp tương đồng | Theo cặp tương đồng (giới đồng giao tử) hoặc không tương đồng (giới dị giao tử) |
Chức năng | Quy định tính trạng thường | Quy định giới tính, các đặc điểm về giới và một số tính trạng khác |
Kí hiệu | A | X, Y hoặc Z, W |
Ví dụ: Người có 46 NST, tồn tại thành 22 cặp NST thường và 1 cặp NST giới tính. Trong đó cặp NST giới tính khác nhau ở hai giới: Nam là XY (giới dị giao tử) và nữ là XX (giới đồng giao tử).
Bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của người
Câu hỏi:
@202877939780@
II. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Giới tính của hầu hết các loài được xác định bởi các gene trên cặp NST giới tính.
Nhóm/loài sinh vật | Giới đực ♂ | Giới cái ♀ |
Ruồi giấm, người và động vật có vú khác | XX | XY |
Lớp Chim, một số loài cá và một số loài côn trùng | ZZ | ZW |
Một số côn trùng khác | X0 (X-không) | XX |
Cây nho | XY | XX |
Một số loài không có NST giới tính (ong, kiến, mối,...) thì giới tính được xác định bằng mức bội thể của cơ thể.
| Cá thể đực | Cá thể cái |
Trứng không được thụ tinh - cơ thể đơn bội (n) | Ong đực |
|
Trứng được thụ tinh - cơ thể lưỡng bội (2n) |
| Ong cái (ong thợ và ong chúa) |
Cơ chế xác định giới tính là do sự phân li của cặp NST giới tính trong giảm phân và tổ hợp tự do trong thụ tinh.
Cơ chế xác định giới tính ở người
Câu hỏi:
@202877949543@
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
Các yếu tố ảnh hưởng đến giới tính là môi trường bên trong cơ thể (di truyền, hormone,...) và môi trường bên ngoài (nhiệt độ, ánh sáng,...).
➢ Yếu tố môi trường trong cơ thể
- Hormone sinh dục có thể làm thay đổi giới tính khi tác động vào giai đoạn sớm.
Ví dụ: Chuyển đổi giới tính cá trê phi (Clarias gariepinus) toàn đực bằng cách bổ sung hormone 17α-methyltestosterone vào thức ăn cho cá mới nở.
➢ Yếu tố môi trường ngoài
- Nhiệt độ ấp trứng ảnh hưởng đến giới tính của rùa xanh (Vích).
- Cường độ ánh sáng ảnh hưởng đến giới tính ở hoa lan (Catasetum viridiflavum): Ánh sáng mạnh cho hoa cái, ánh sáng yếu cho hoa đực.
➢ Ứng dụng
Con người có thể ứng dụng các yếu tố trên để thay đổi giới tính vật nuôi và cây trồng sao cho phù hợp.
- Tạo ra nhiều bê đực để nuôi lấy thịt.
- Tạo ra nhiều cá cái để nuôi lấy trứng.
- Tạo ra nhiều tằm đực để lấy tơ.
Câu hỏi:
@202877958993@