Lý thuyết Bài 5. Sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu thời trung đại SVIP

I. NHỮNG BIẾN ĐỔI CHÍNH TRONG XÃ HỘI TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI

1. Nguyên nhân

- Khai thác tài nguyên ở thuộc địa:

+ Sau các phát kiến địa lí, quý tộc, thương nhân Tây Âu ra sức cướp bóc tài nguyên từ các nước thuộc địa ở châu Á, châu Phi, châu Mĩ.

+ Hàng triệu người châu Phi bị bắt bán sang châu Âu, châu Mĩ làm nô lệ.

Hình 1. Bản vẽ cắt lớp của một con tàu nô lệ Anh

- Chiếm đoạt ruộng đất trong nước

+ Ở châu Âu: Dùng bạo lực và thủ đoạn để chiếm ruộng đất của nông dân, thợ thủ công.

=> Nông dân mất đất, không còn ruộng để canh tác, phải trở thành công nhân làm thuê trong các công xưởng tư sản.

Hình 2. Tranh minh họa cảnh rào cướp ruộng đất

2. Hệ quả

- Tư sản Tây Âu tích lũy được vốn ban đầu và tập hợp được nhiều lao động làm thuê.

- Họ mở rộng kinh doanh, lập công trường thủ công, đồn điền lớn, công ti thương mại.

=> Hình thành hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa với quuan hệ chủ - thợ:

+ Chủ sở hữu xưởng, ruộng, công cụ.

+ Thợ bán sức lao động, nhận lương thấp.

II. SỰ RA ĐỜI CỦA PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

- Sự xuất hiện của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa gắn với việc xã hội Tây Âu xuất hiện hai giai cấp mới:

+ Tư sản: Chủ xưởng, chủ đồn điền, thương nhân lớn, nắm vốn và phương tiện sản xuất nhưng chưa có địa vị xã hội.

+ Vô sản: Công nhân làm thuê, bị bóc lột lao động, sống bấp bênh, phụ thuộc vào tư sản.

Hình 3. Tranh minh họa sự đối lập của hai giai cấp mới ra đời