Lý thuyết Bài 11. Vương quốc Cam-pu-chia SVIP

I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA VƯƠNG QUỐC CAM-PU-CHIA

1. Sự hình thành

- Vào thế kỉ VIII, Vương quốc Chân Lạp bắt đầu rơi vào tình trạng khủng hoảng và chia cắt.

- Vương quốc bị phân chia thành Thủy Chân Lạp và Lục Chân Lạp rồi tiếp tục bị người Gia-va xâm chiếm sau đó.

- Đến năm 802, vua Giay-a-vác-man II lãnh đạo người Khơ-me giành lại quyền tự chủ, thống nhất đất nước.

- Kinh đô được dời lên phía bắc Biển Hồ, mở đầu cho thời kì phát triển hưng thịnh của Vương quốc Cam-pu-chia thời Ăng-co (802–1431).

Hình 1. Ăng-co Vát

2. Đặc điểm kinh tế - chính trị

a. Kinh tế:

- Cư dân Khơ-me phát triển nhiều ngành nghề: Đánh bắt thuỷ sản, săn bắn, khai thác lâm sản, trồng lúa nước.

- Đặc biệt chú trọng vấn đề thủy lợi: Đào các kênh, hồ chứa nước,...

Hình 2. Hệ thống hồ chứa nhân tạo phục vụ công tác thủy lợi

- Thủ công nghiệp có nhiều ngành nghề, góp phần làm phong phú kinh tế: Làm đồ trang sức, điêu khắc,...

Hình 3. Bộ trang sức Ăng-co

- Vương quốc Ăng-co còn mở rộng hoạt động buôn bán, duy trì quan hệ giao thương với Trung Quốc và các nước láng giềng.

b. Chính trị:

- Xây dựng nhà nước phong kiến.

- Vua nắm quyền lực tối cao, được thần dân tôn kính và đồng nhất quyền lực với các vị thần Hin-đu giáo (tín ngưỡng Vua - Thần).

- Lãnh thổ được mở rộng bằng các cuộc chinh phạt, trở thành cường quốc trong khu vực.

II. VĂN HÓA CAM-PU-CHIA

1. Tôn giáo

- Hin-đu giáo và Phật giáo được du nhập và phát triển, xuất hiện các công trình mang dấu ấn Phật giáo.

- Phật giáo trở thành quốc giáo của Cam-pu-chia từ thế kỉ XV.

Hình 4. Phù điêu vệ thần mang tính Phật giáo ở Ăng-co

2. Chữ viết - văn học

a. Chữ viết:

- Chữ viết sáng tạo từ TK VII, ngày càng được hoàn thiện.

- Người Cam-pu-chia sử dụng chữ Phạn và chữ Khơ-me để sáng tác và ghi chép.

Hình 5. Chữ cổ trên tường đền

Chữ viết Khơ-me được cải biên từ chữ Pa-la-va, được sử dụng ở miền nam Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á vào khoảng thế kỉ thứ 5 và 6 sau Công nguyên. Loại chữ này có nguồn gốc sâu xa từ chữ Ta-min Bra-mi. Các bia đá thuộc thời kì tiền Ăng-co và Ăng-co có khắc chữ Khơ-me đã được tìm thấy khắp nơi trong phạm vi của Đế quốc Khơ-me trước đây.

b. Văn học:

- Văn học phong phú (văn học viết và văn học dân gian): Thần thoại, truyện cười, truyện thơ,… Nổi bật là sử thi Riêm Kê và các truyện kể về tiền kiếp Đức Phật (Ja-ta-ka).

- Nhiều tác phẩm được biểu diễn trên sân khấu hoặc chuyển thể thành múa rối bóng (Nang-xbếc).

3. Kiến trúc - điêu khắc

- Phát triển rực rỡ, đặc biệt là quần thể kiến trúc Ăng-co Vát, Ăng-co Thom.

Hình 6. Quần thể đền Ăng-co Thom

Ăng-co Thom được xây dựng vào cuối thế kỉ XII bởi vua Giay-a-vác-man VII. Kinh đô rộng khoảng 9 km², với đền quốc gia Bayon nằm ở trung tâm, các công trình chính khác tập trung quanh Quảng trường Chiến thắng phía Bắc.