I. Sự phát triển kinh tế - xã hội của các nước Đông Bắc Á SVIP

I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CÁC NƯỚC ĐÔNG BẮC Á

1. Trung Quốc

* Tình hình chung: từ năm 1991 - nay, Trung Quốc đẩy mạnh công cuộc cải cách, mở cửa một cách toàn diện và sâu rộng.

* Kinh tế:

- Tốc độ tăng trưởng GDP liên tục tăng.

+ Năm 2002: tỉ trọng GDP chiếm 8,1% GDP toàn cầu.

+ Năm 2022: tỉ trọng GDP chiếm 18,8% GDP toàn cầu.

So sánh GDP của Trung Quốc với các nước trong RCEP năm 2023

- Trung Quốc là nền kinh tế thứ 2 thế giới, sau Mỹ (Từ năm 2010).

- Trung Quốc trở thành công xưởng mới của thế giới.

- Tập trung xây dựng nhiều khu vực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Phố Đông (Thượng Hải), Thiên Tân, Thành Đô, Quảng Tây, Phúc Kiến.

- Giải pháp chiến lược tiêu biểu: "Vành đai, con đường".

Một trong những thành tựu nổi bật nhất của sáng kiến "Vành đai, con đường" (BRI) là sự mở rộng nhanh chóng phạm vi hợp tác kể từ khi ra đời cho đến nay. Tính đến tháng 10-2023, Trung Quốc đã ký kết hơn 200 văn bản hợp tác xây dựng “Vành đai, Con đường” với 32 tổ chức quốc tế và 152 quốc gia, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đạt 41.000 tỷ USD và tổng giá trị các dự án đầu tư, xây dựng tại các nước thuộc BRI lên tới 1.000 tỷ USD.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cùng các nhà lãnh đạo dự Diễn đàn cấp cao Hợp tác quốc tế "Vành đai và Con đường" lần thứ 3 tại Bắc Kinh (Trung Quốc), ngày 18-10-2023 _Ảnh: AFP/TTXVN

* Khoa học - kĩ thuật:

- Trung Quốc là cường quốc khoa học - công nghệ, với nhiều ngành công nghệ mũi nhọn.

- Lĩnh vực khoa học vũ trụ, giao thông vận tải, công nghệ sinh học,... đạt nhiều thành tựu.

* Xã hội:

- Đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện: chỉ số HDI cao, công tác chăm sóc sức khoẻ được đẩy mạnh, tuổi thọ trung bình của người dân là 78 tuổi (2021).

- Thu nhập bình quân đầu người tăng nhanh.

- Công cuộc xoá đói giảm nghèo được đẩy mạnh và đạt nhiều thành tựu lớn.

2. Nhật Bản

* Kinh tế và khoa học - kĩ thuật:

- Vị trí của nền kinh tế:

+ Từ cuối thế kỉ XX đến năm 2010: Nhật Bản duy trì vị trí thứ hai thế giới về kinh tế (sau Mỹ).

+ Từ năm 2010: Nhật Bản tụt xuống hàng thứ ba thế giới về kinh tế (sau Mỹ, Trung Quốc).

Lược đồ GDP của các vùng kinh tế Nhật Bản và nước có GDP tương tự

- Các lĩnh vực như sản xuất ô tô, tàu thuỷ, rô-bốt, công nghệ sinh học, công nghệ nano, năng lượng tái tạo, hàng điện tử,... vẫn dẫn đầu thế giới.

- Hạn chế:

+ Tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại, không ổn định.

+ Khả năng phục hồi kinh tế tương đối chậm sau các cuộc khủng hoảng năm 1997, 2008 - 2009.

* Xã hội:

- Chất lượng cuộc sống cao với hệ thống y tế, chăm sóc sức khoẻ đảm bảo, toàn diện.

- Chỉ số phát triển con người (HDI) ở mức cao.

- Tuổi thọ trung bình của Nhật Bản thuộc nhóm cao nhất thế giới là 85 tuổi.

- Khó khăn: Nhật Bản đối mặt với nhiều vấn đề nan giải như:

+ Tình trạng già hoá dân số.

+ Thiếu lực lượng lao động.

+ Dân số tăng trưởng âm.

+ Tỉ lệ tự tử và tội phạm gia tăng.

Nền kinh tế Nhật Bản rơi vào trạng thái đình trệ trong thời gian dài do nhiều nguyên nhân, nhưng phần lớn được cho là bắt nguồn từ xu hướng già hóa dân số. Là đất nước già nhất thế giới, số lượng người trên 65 tuổi tại Nhật Bản đạt hơn 36 triệu người, chiếm khoảng 29% dân số năm 2022, vượt xa các nước phát triển khác. Bên cạnh đó, tỷ lệ sinh của Nhật Bản cũng liên tục giảm, trung bình khoảng 2,5%/năm trong thập niên qua.

Tình trạng già hoá dân số ở Nhật Bản ngày càng gia tăng

3. Hàn Quốc

* Kinh tế:

- Từ năm 1991, Hàn Quốc trở thành một nước công nghiệp mới (NIC).

- Hàn Quốc vươn lên trở thành quốc gia phát triển ở châu Á và thế giới.

- Tốc độ tăng trưởng kinh tế cao.

- Quy mô kinh tế (2020):

+ Thế giới: Xếp vị trí thứ 10.

+ Châu Á: Xếp vị trí thứ 4.

- GDP năm 2022 tăng gấp 3 lần so với năm 2001: từ 504,6 tỉ USD lên 1910 tỉ USD.

- Dẫn đầu thế giới về các ngành kinh tế: đóng tàu, sản xuất hàng điện tử, công nghiệp ô tô, khai khoáng, thời trang, mĩ phẩm,...

Thủ đô Xơ-un (Hàn Quốc) hiện nay

* Xã hội:

- Chất lượng đời sống ngày càng được nâng, chỉ số HDI ở mức cao.

- Tuổi thọ trung bình của người dân ngày càng cao.

- Đặc trưng văn hoá gắn với âm nhạc, điện ảnh, thời trang, ẩm thực,... có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến các quốc gia trên thế giới.

Người Hàn Quốc và trang phục truyền thống