Các quy tắc an toàn trong phòng thực hành Vật lí SVIP

I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng thiết bị trong phòng thực hành, cần đọc kĩ hướng dẫn và các kí hiệu trên thiết bị.

1. Sử dụng các thiết bị điện

Các thiết bị sử dụng điện có nguy cơ mất an toàn cao. Do đó, cần quan sát kĩ các kí hiệu và nhãn thông số trên thiết bị để sử dụng đúng chức năng, đúng yêu cầu kĩ thuật.

Bộ chuyển đổi điện áp

Kí hiệu	Mô tả	Kí hiệu	Mô tả
DC hoặc dấu –	Dòng điện một chiều	"+" hoặc màu đỏ	Cực dương
AC hoặc dấu ~	Dòng điện xoay chiều	"-" hoặc màu xanh	Cực âm
Input (I)	Đầu vào		Dụng cụ đặt đứng
Output	Đầu ra		Tránh ánh nắng chiếu trực tiếp
	Bình khí nén áp suất cao		Dụng cụ dễ vỡ
	Cảnh báo tia laser		Không được phép bỏ vào thùng rác
	Nhiệt độ cao		Lưu ý cẩn thận
	Từ trường

Một số kí hiệu trên các thiết bị thí nghiệm

2. Sử dụng các thiết bị nhiệt và thủy tinh

Các thiết bị đun nóng có thể gây nguy hiểm trong quá trình sử dụng, chẳng hạn như gây bỏng cho người dùng hoặc làm nứt, vỡ các bộ phận bằng thủy tinh do nhiệt độ cao.

Đèn cồn

Dụng cụ thí nghiệm bằng thủy tinh

3. Sử dụng các thiết bị quang học

Các thiết bị quang học dễ bị mốc, nứt, vỡ hoặc bám bụi, từ đó ảnh hưởng đến đường truyền của tia sáng và gây ra sai lệch trong kết quả thí nghiệm.

Bộ thí nghiệm quang hình

II. NGUY CƠ MẤT AN TOÀN TRONG SỬ DỤNG THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM VẬT LÍ

1. Nguy cơ gây nguy hiểm cho người sử dụng

Việc thao tác sai khi sử dụng thiết bị thí nghiệm có thể gây nguy hiểm. Do đó, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn trong phòng thực hành và làm theo đúng hướng dẫn của giáo viên trong quá trình tiến hành thí nghiệm.

2. Nguy cơ hỏng thiết bị đo điện

Khi sử dụng các thiết bị đo điện, cần lựa chọn đúng thang đo phù hợp với mục đích đo và thao tác chính xác để đảm bảo an toàn cho thiết bị cũng như độ chính xác của kết quả.

Đặc biệt, khi sử dụng đồng hồ đo điện đa năng (thiết bị có các chức năng chính như đo điện trở, hiệu điện thế và dòng điện AC/DC) cần lưu ý:

• Chọn đúng chức năng và thang đo tương ứng với đại lượng cần đo.
• Cắm dây đo vào chốt cắm phù hợp với từng chức năng đo để tránh gây hỏng thiết bị hoặc sai số kết quả.

3. Nguy cơ cháy nổ trong phòng thực hành

Khi tiến hành thí nghiệm với các thiết bị điện, hóa chất hoặc các chất dễ cháy, nổ trong phòng thực hành, cần tuyệt đối tuân thủ các quy tắc an toàn, đặc biệt là những quy tắc liên quan đến phòng cháy chữa cháy và an toàn khi sử dụng hóa chất nguy hiểm.

❗Lưu ý khi phòng thực hành có đám cháy:

- Ngắt toàn bộ hệ thống điện ngay lập tức để tránh nguy cơ rò điện và chập cháy.

- Di chuyển các hóa chất và chất dễ cháy đến khu vực an toàn.

- Không sử dụng nước để dập các đám cháy xảy ra ở nơi có thiết bị điện, hoặc các đám cháy liên quan đến hydrocacbon và các chất lỏng nhẹ hơn nước như dầu, cồn,…

- Không sử dụng khí CO₂ để dập các đám cháy:

• Trên quần áo đang cháy của người.
• Gây ra bởi kim loại kiềm như magnesium.
• Liên quan đến các chất có khả năng phân hủy giải phóng oxygen như peroxide, chlorate, potassium nitrate,…

III. QUY TẮC AN TOÀN TRONG PHÒNG THỰC HÀNH

Cần thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn trong phòng thực hành.

1. Trước khi thí nghiệm:

- Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng thiết bị và quan sát các kí hiệu, chỉ dẫn trên các dụng cụ thí nghiệm.

- Kiểm tra cẩn thận tình trạng của thiết bị, phương tiện và dụng cụ trước khi sử dụng.

- Chỉ được tiến hành thí nghiệm khi có sự cho phép và hướng dẫn của giáo viên phụ trách.

2. Trong khi sử dụng thiết bị điện:

- Tắt công tắc nguồn trước khi cắm hoặc tháo thiết bị điện.

- Chỉ cắm thiết bị điện vào ổ cắm nếu hiệu điện thế của nguồn phù hợp với hiệu điện thế định mức của thiết bị.

- Bố trí dây điện gọn gàng, tránh vướng víu, đảm bảo an toàn khi di chuyển.

3. Khi sử dụng thiết bị nhiệt và các thiết bị đặc biệt:

- Không chạm trực tiếp vào các thiết bị hoặc vật có nhiệt độ cao nếu không có dụng cụ bảo hộ phù hợp.

- Tránh để nước hoặc dung dịch dẫn điện, dễ cháy gần thiết bị điện.

- Giữ khoảng cách an toàn khi làm các thí nghiệm có sử dụng nhiệt độ cao, vật bắn ra, hoặc có tia laser.

4. Sau khi thí nghiệm:

- Vệ sinh sạch sẽ, sắp xếp gọn gàng thiết bị và dụng cụ.

- Xử lí chất thải thí nghiệm đúng nơi quy định để đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường.

❗Khi phát hiện người bị điện giật cần lập tức ngắt nguồn điện hoặc sử dụng vật cách điện để tách người bị nạn ra khỏi nguồn điện.