Một số thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại mà em biết:

- Kiến trúc:

+ Văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại có hệ thống cung điện tại các kinh đô như Thăng Long (Việt Nam), A-giut-thay-a (Thái Lan), Luông Pha-băng (Lào), Phnôm-pênh (Cam-pu-chia),..

+ Ngoài ra có nhiều nhà sàn và các công trình kiến trúc tôn giáo như Đền Ăng-vo-vát (Cam-pu-chia), tháp Thạt Luổng (Lào), Phù điêu trên đài thờ Mỹ Sơn (Việt Nam), khu đền tháp Mỹ Sơn (Việt Nam),…

- Chữ viết:

+ Tiếp thu hệ thống chữ viết của Ấn Độ, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra chữ viết riêng, như chữ viết của người Chăm, người Khơ-me, người Thái, người Môn, người Mã Lai,...

+ Riêng người Việt tiếp thu một phần hệ thống chữ Hán của Trung Quốc và sáng tạo ra chữ Nôm. Chữ Hán và chữ Nôm được sử dụng rộng rãi trong một thời gian dài trước khi chữ Quốc ngữ ra đời ở Việt Nam.

(*) Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến Campuchia

- Nền văn minh Ấn Độ cổ - trung đại có ảnh hưởng khá toàn diện và sâu sắc đến Campuchia (trên các phương diện như: tư tưởng – tôn giáo; chữ viết; văn học; nghệ thuật kiến trúc…). Ví dụ như:

+ Hin-đu giáo và Phật giáo được du nhập vào từ sớm và có ảnh hưởng lớn đời sống văn hóa – xã hội của cư dân. Cho tới hiện nay, Phật giáo (dòng Tiểu thừa) là quốc giáo ở Campuchia.

Nghệ thuật kiến trúc của Ấn Độ (gắn với hai tôn giáo chính là Phật giáo và Ấn Độ giáo) đã được truyền bá vào Campuchia ngay từ những thế kỉ đầu công nguyên và liên tục phát huy ảnh hưởng trong thời gian dài. Nhiều công trình kiến trúc tiêu biểu ở Campuchia là: đền Ăng-co Vát; đền Ăng-co thom…

+ Cư dân Khơ-me đã sáng tại ra chữ Khơ-me cổ dựa trên cơ sở chữ Phạn của Ấn Độ

Trong lá cờ của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) có hình ảnh bó lúa vàng được đặt ở vị trí trung tâm của lá cờ.

- Bởi vì hình ảnh bó lúa vàng tượng trưng cho ngành kinh tế chủ đạo của các nước Đông Nam Á là nông nghiệp trồng lúa nước

- Hình ảnh bó lúa cũng gợi nhắc về nền văn minh lúa nước – một nền văn minh bản địa của cư dân ở Đông Nam Á.

- Hình ảnh bó lúa (với 10 nhánh lúa) còn tượng trưng cho 10 nước tham gia hiệp hội các nước Đông Nam Á, thể hiện ước mơ cùng nhau gắn kết tạo dựng tình bạn và đoàn kết, nhằm xây dựng cộng đồng ASEAN hòa bình, phát triển vững mạnh và ổn định.

Một số ví dụ cho thấy ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa ở Việt Nam:

- Tôn giáo: Phật giáo bắc tông

- Chính trị: Mô hình tổ chức nhà nước

- Tư tưởng: Nho giáo

- Lễ tiết: Tết Hàn thực, Tết Nguyên tiêu, v.v…

- Văn học: tiểu thuyết chương hồi, thơ tứ tuyệt, v.v..

Những ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa đối với ĐNA:

+ Do vị trí địa lí liền kề, việc tiếp xúc, giao thương giữa Trung Quốc với ĐNA diễn ra từ rất sớm, đặc biệt là thông qua quá trình các triều đại phong kiến TQ xâm lược, thống trị các nước láng giềng.

+ Văn minh Trung Hoa ảnh hưởng đến một số quốc gia ĐNA trên nhiều lĩnh vực (tư tưởng chính trị, văn hóa, giáo dục, văn hóa - nghệ thuật) ở những mức độ khác nhau, trong đó Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn.

Ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa đối với Đông Nam Á:

+ Do vị trí địa lí liền kề, việc tiếp xúc, giao thương giữa Trung Quốc với Đông Nam Á diễn ra từ rất sớm, đặc biệt là thông qua quá trình các triều đại phong kiến Trung Quốc xâm lược, thống trị các nước láng giềngVăn minh Trung Hoa ảnh hưởng đến một số quốc gia ĐNA trên nhiều lĩnh vực (tư tưởng, chính trị, văn hóa, giáo dục, văn hóa - nghệ thuật, kiến trúc, chữ viết,…) ở những mức độ khác nhau, trong đó Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn.

Từ các tư liệu 5 và các hình 7, 8 và 9 (tr82) ta có thể rút ra những ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến Đông Nam Á như sau:

- Qua con đường thương mại biển từ thương nhân, nhà truyền giáo Ấn Độ chính là cách cư dân Đông Nam Á tiếp nhận ảnh hưởng của Ấn Độ.

- Chính trị (mô hình nhà nước), tư tưởng, tôn giáo (đạo Phật, đạo Hin-đu), Văn hóa (phong tục, tập quán, lễ hội,...), Nghệ thuật (các công trình kiến trúc, điêu khắc) là các lĩnh vực chịu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ

Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ thông qua quá trình tiếp xúc, giao thương, chủ yếu là qua con đường buôn bán bằng đường biển.

- Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ được thể hiện trên các lĩnh vực tiêu biểu như chính trị, tư tưởng, tôn giáo, văn hoá, nghệ thuật,...

Cơ sở xã hội hình thành nền văn minh Đông Nam Á:

+ Trong quá trình sinh sống, cư dân Đông Nam Á quần tụ lại với nhau trên một địa bàn nhất định, hình thành những tổ chức xã hội đầu tiên. Trong đó, làng là tổ chức xã hội phổ biến ở Đông Nam Á (với tên gọi khác nhau của các vùng).

+ Trải qua thời gian, chính sự sự phát triển của các tổ chức xã hội đó đã tạo cơ sở cho sự ra đời các quốc gia đầu tiên, tạo nền tảng cho sự hình thành văn minh Đông Nam Á.

Từ tư liệu 3 và 4, ta có thể rút ra những thông tin về cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á như sau:

- Chính cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra văn minh Đông Nam Á và phát triển chúng

- Làng là tổ chức xã hội cơ bản của Đông Nam Á cổ đại. 

- Có trình độ văn minh nhất định và có những nét tương đồng với văn minh Ấn Độ là một trong những đặc điểm của Đông Nam Á cổ đại.

Đoạn tư liệu 3 cho biết: tổ chức xã hội cơ bản của cư dân Đông Nam Á cổ đại là làng. Sự xuất hiện phổ biến của các làng đã đặt nền tảng cho sự ra đời của các nhà nước.

+ Đoạn tư liệu 4 cho biết: trước khi tiếp xúc với văn minh Ấn Độ, cư dân Đông Nam Á đã xây dựng được cho mình một nền văn minh mang đậm tính bản địa

- Sự đa dạng về cư dân, tộc người có tác động quan trọng đến văn minh Đông Nam Á thời kì cổ  - trung đại:

+ Tạo nên bản sắc văn hóa riêng cho từng cộng đồng, dân tộc, quốc gia.

+ Góp phần làm phong phú, đa dạng thêm nền văn hóa của nhân loại.

+ Các nhóm dân cư được phân chia theo ngữ hệ và các nhóm ngôn ngữ khác nhau:

Ngữ hệ Nam Á: Chủ yếu phân bố ở ĐNA lục địa, một số nước dùng làm quốc ngữ như tiếng Việt, tiếng Khơ-me.

Ngữ hệ Thái-ka-đai: Chủ yếu phân bố ở Lào, Thái Lan, Nam Trung Quốc, vùng núi của Mi-an-ma và Việt Nam.

Ngữ hệ Mông - Dao: Chủ yếu phân bố ở Việt Nam, Lào, Mi-an-ma, Thái Lan.

Ngữ hệ Nam Đảo: Chủ yếu ở phân bố ở ĐNA hải đảo, vùng duyên hải Thái Lan, Mi-an-ma.

Ngữ hệ Hán - Tạng: phân bố ở các thành phố lớn ở ĐNA.

- Theo em, sự đa dạng về cư dân, tộc người tạo nên nền văn minh bản địa với những sắc thái địa phương phong phú, góp phần làm đa dạng nền văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại.