Tham khảo:

- Trao đổi khí là quá trình lấy O2 hoặc CO2 từ môi trường và thải ra ngoài môi trường khí CO2 hoặc O2.

- Quá trình trao đổi khí ở động vật thực hiện thông qua quá trình hô hấp.

- Quá trình trao đổi khí ở thực vật thực hiện ở quá trình quang hợp và hô hấp.

Hạt giống chứa chất dinh dưỡng dự trữ sử dụng cho quá trình nảy mầm của hạt. Nếu để lâu (kể cả khi hạt được bảo quản), quá trình hô hấp của hạt giống vẫn diễn ra làm giảm hàm lượng chất dinh dưỡng dự trữ trong hạt. Hàm lượng chất dinh dưỡng bị giảm càng nhiều thì tỉ lệ nảy mầm giảm.

- Hạt đang có hàm lượng nước thấp, gây ức chế quá trình hô hấp tế bào. Do đó, mục đích của việc ngâm hạt trong nước là cung cấp đủ nước cho hạt để làm tăng cường độ hô hấp của hạt, kích thích sự nảy mầm.

- Lót bông hoặc giấy đã thấm nước rồi đặt trong đĩa Petri có tác dụng cung cấp nước (nguyên liệu) liên tục cho quá trình hô hấp tế bào, đảm bảo năng lượng và vật chất liên tục trong suốt quá trình nảy mầm.

- Sau khi hạt được ngâm nước, để trong tủ ấm nhiệt độ khoảng từ 30oC đến 35oC hoặc điều kiện nhiệt độ phòng để tạo điều kiện nhiệt độ thích hợp cho sự hoạt động của các enzyme xúc tác cho quá trình hô hấp diễn ra hiệu quả, đảm bảo sự nảy mầm của hạt.

1. Khi vào phòng kín có hàm lượng carbon dioxide cao em cần lưu ý:

- Hít thở đều, tìm mở ngay các cửa trong phòng giúp không khí lưu thông.

2. Không nên bảo quản rau quả tươi ở nhiệt độ bằng hoặc thấp hơn 0°C vì:

- Khi bảo quản quá lạnh sẽ khí lượng nước trong tế bào bị đóng băng, phá vỡ cấu trúc của tế bào, khiến khi rã đông thực phẩm sẽ mất đi độ tươi ngon và giảm hàm lượng chất dinh dưỡng.

3.

- Lúa, hạt đỗ, hạt lạc nên bảo quản khô do khi loại bỏ nước sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến giá trị dinh dưỡng hoặc giá trị làm giống mà con người khai thác ở nông sản này.

- Quả cà chua, rau muống, hành tây, bắp ngô tươi, quả dưa chuột, rau cải bắp, quả cam nên bảo quản lạnh do biện pháp bảo quản lạnh vẫn giúp những nông sản này giữ được hàm lượng nước cao, vitamin và muối khoáng cao.

- Khoai tây có thể bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh tiếp xúc với ánh sáng trực tiếp hoặc những nơi ẩm do ở những điều kiện này sẽ ức chế quá trình nảy mầm và hư hỏng của khoai tây đồng thời vẫn giữ được chất dinh dưỡng của khoai tây.

Một số biện pháp bảo quản nông sản:

- Bảo quản trong nhiệt độ thấp: Bảo quản các loại thực phẩm trong tủ lạnh, bảo quản trong kho lạnh,…

- Bảo quản trong điều kiện hàm lượng nước thấp: Sấy khô, phơi khô các loại hạt như lúa, ngô,…

- Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí carbon dioxide cao: Bảo quản rau, quả trong các kho có điều kiện nồng độ khí carbon dioxide.

- Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí oxygen thấp (bảo quản bằng cách hút chân không thịt, cá,…)

Để bảo quản nông sản cần đưa cường độ hô hấp về mức tối thiểu. Nước, nhiệt độ, nồng độ khí carbon dioxide đều là các yếu tố có ảnh hưởng đến quá trình hô hấp tế bào (với nồng độ thích hợp sẽ tăng cường hô hấp tế bào, với nồng độ không thích hợp sẽ làm ức chế hô hấp tế bào). Do đó, để bảo quản nông sản, người ta phải điều chỉnh các yếu tố này ở mức ức chế cường độ hô hấp tối đa:

- Giảm hàm lượng nước trong tế bào xuống mức tối thiểu: Giảm hàm nước lượng trong tế bào sẽ không có nguyên liệu và môi trường cho các phản ứng hô hấp tế bào xảy ra → Cường độ hô hấp tế bào giảm.

- Giảm nhiệt độ bảo quản: Nhiệt độ quá thấp sẽ làm giảm hoạt tính của các enzyme xúc tác cho các phản ứng hô hấp tế bào xảy ra → Cường độ hô hấp tế bào giảm.

- Tăng nồng độ khí carbon dioxide: Nồng độ khí CO2 từ 3% đến 5% sẽ ức chế quá trình hô hấp tế bào diễn ra.

 Ban đêm không nên để nhiều hoa hoặc cây xanh trong phòng ngủ đóng kín cửa vì ban đêm cây chỉ diễn ra quá trình hô hấp nên ban đêm cây chỉ thải khí CO2, hấp thụ khí O2 từ môi trường, dẫn đến nồng độ khí CO2 trong phòng tăng lên; nồng độ O2 giảm xuống và gây nên tình trạng khó thở cho con người.

Trong trồng trọt, người ta thường cày bừa đất trước khi gieo trồng và tháo nước khi cây bị ngập úng để tạo điều kiện thuận lợi cho oxygen khuếch tán vào trong đất giúp rễ cây hấp thụ được oxygen một cách dễ dàng → Khi rễ hấp thụ được oxygen, oxygen sẽ là nguyên liệu để thực hiện quá trình hô hấp tế bào giúp tạo ra năng lượng để rễ thực hiện chức năng hấp thụ nước và muối khoáng cung cấp cho cây. Nhờ đó, cây có thể sinh trưởng và phát triển được tốt hơn.

Từ bảng trên ta thấy hàm lượng nước tỉ lệ thuận với cường độ hô hấp của hạt: Khi hàm lượng nước tăng thì cường độ hô hấp của hạt sẽ tăng lên rất nhanh.