- Yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn nghề nghiệp trong tình huống minh họa ở Hình 4.1:

- Năng lực:

+ Học tốt môn Khoa học tự nhiên: Thể hiện khả năng tư duy logic, sáng tạo, ham học hỏi, có tố chất để theo đuổi các ngành nghề kỹ thuật.

+ Tính cẩn thận: Phù hợp với các công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác cao, đảm bảo an toàn trong quá trình làm việc.

- Sở thích:

+ Mong muốn trở thành kỹ thuật viên kỹ thuật điện: Thể hiện đam mê, hứng thú với lĩnh vực kỹ thuật, điện tử.

- Định hướng nghề nghiệp:

+ Cô giáo gợi ý: Dựa trên năng lực và sở thích của học sinh, cô giáo đưa ra lời khuyên phù hợp, giúp học sinh định hướng nghề nghiệp hiệu quả.

+ Học sinh tự tin chia sẻ ước mơ: Thể hiện sự chủ động, tích cực trong việc tìm hiểu và lựa chọn nghề nghiệp.

- Yếu tố khác:

+ Môi trường làm việc: Ngành kỹ thuật điện có nhiều cơ hội việc làm, mức lương cao, môi trường làm việc hiện đại.

+ Giá trị nghề nghiệp: Kỹ thuật viên kỹ thuật điện đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển khoa học kỹ thuật, góp phần tạo ra các sản phẩm, dịch vụ phục vụ cho đời sống.

- Nghề nghiệp phù hợp với nhóm tính cách theo mật mã Holland (Hình 4.3):

- Kỹ thuật (Realistic - R)

+ Kỹ sư cơ khí, điện tử, xây dựng, ...

+ Kỹ thuật viên, thợ máy, ...

+ Nông dân, ngư dân, ...

- Nghiên cứu (Investigative - I)

+ Nhà khoa học, nhà nghiên cứu, ...

+ Bác sĩ, kỹ sư y sinh, ...

+ Thám tử, nhà phân tích, ...

- Nghệ thuật (Artistic - A)

+ Nhạc sĩ, họa sĩ, nhà văn, ...

+ Kiến trúc sư, nhà thiết kế, ...

+ Diễn viên, ca sĩ, ...

- Xã hội (Social - S)

+ Giáo viên, nhân viên xã hội, ...

+ Bác sĩ, y tá, ...

+ Nhà trị liệu, tư vấn viên, ...

- Quản lý (Enterprising - E)

+ Doanh nhân, nhà quản trị, ...

+ Nhân viên bán hàng, marketing, ...

+ Chính trị gia, nhà lãnh đạo, ...

- Nghiệp vụ (Conventional - C)

+ Kế toán, thư ký, ...

+ Nhân viên hành chính, văn phòng, ...

+ Kỹ thuật viên, công nhân, ...

- Hình 4.2 minh họa "Cây nghề nghiệp" với các yếu tố:

- Gốc rễ:

+ Sở thích: Niềm đam mê, hứng thú với công việc.

+ Khả năng: Năng lực, tố chất, kỹ năng cần thiết cho nghề nghiệp.

+ Cá tính: Đặc điểm tính cách, phẩm chất đạo đức phù hợp với nghề.

+ Giá trị nghề nghiệp: Quan điểm, mục tiêu, mong muốn hướng đến trong công việc.

- Thân cây:

+ Môi trường làm việc tốt: Điều kiện làm việc an toàn, văn minh, năng động.

+ Cơ hội việc làm: Nhu cầu tuyển dụng cao, khả năng thăng tiến tốt.

- Tán cây:

+ Lương cao: Mức thu nhập ổn định, đáp ứng nhu cầu cuộc sống.

+ Công việc ổn định: Bảo đảm lâu dài, ít rủi ro, biến động.

+ Được nhiều người tôn trọng: Uy tín, giá trị xã hội của nghề nghiệp.

- Khi lựa chọn nghề nghiệp dựa trên các yếu tố "gốc rễ" phù hợp, con người có thể đạt được những thành quả như:

+ Môi trường làm việc tốt: Hứng thú, thoải mái, phát huy năng lực tối đa.

+ Cơ hội việc làm: Dễ dàng tìm kiếm, thăng tiến trong nghề nghiệp.

+ Lương cao: Thu nhập ổn định, đáp ứng nhu cầu, nâng cao chất lượng cuộc sống.

+ Công việc ổn định: An tâm, ít lo lắng, tập trung phát triển bản thân.

+ Được nhiều người tôn trọng: Tự hào, khẳng định giá trị, đóng góp cho xã hội.

- Dựa vào Hình 4.1, cô giáo tư vấn cho bạn học sinh dựa trên những yếu tố sau:

- Khả năng học tập của học sinh:

+ Cô giáo nhận xét rằng học sinh học tốt môn Khoa học tự nhiên.

+ Điều này cho thấy học sinh có khả năng tiếp thu kiến thức khoa học và kỹ thuật.

- Tính cách của học sinh:

+ Cô giáo nhận xét rằng học sinh có tính cẩn thận.

+ Đây là một tính cách quan trọng đối với các ngành nghề kỹ thuật.

- Nhu cầu của thị trường lao động:

+ Cô giáo gợi ý cho học sinh ngành nghề kỹ thuật điện.

+ Đây là một ngành nghề có nhu cầu cao về nhân lực trong thời gian hiện nay.

- Sở thích của học sinh:

+ Học sinh bày tỏ mong muốn trở thành kỹ thuật viên kỹ thuật điện.

+ Đây là yếu tố quan trọng để học sinh có thể thành công trong nghề nghiệp.

Nhu cầu lao động của một ngành nghề thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ trong một bản tin thị trường lao động Việt Nam:

- Nhu cầu lao động: nhu cầu nhân lực ngành Kỹ thuật phần mềm tại Việt Nam đang tăng cao và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng trong những năm tới.

- Vị trí tuyển dụng:

+ Lập trình viên

+ Kỹ sư phần mềm

+ Chuyên viên phân tích dữ liệu

+ Kiến trúc sư phần mềm

+ Quản lý dự án phần mềm

- Trình độ đào tạo:

+ Cao đẳng

+ Đại học

+ Thạc sĩ

- Kỹ năng cần thiết:

+ Kỹ năng lập trình

+ Kỹ năng tư duy logic

+ Kỹ năng giải quyết vấn đề

+ Kỹ năng làm việc nhóm

+ Kỹ năng giao tiếp

- Chọn một ngành nghề trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ là: ngành kĩ thuật phần mềm.

- Thông tin về ngành kĩ thuật phần mềm:

+ Kĩ thuật phần mềm là ngành học tập trung vào việc thiết kế, phát triển, thử nghiệm và bảo trì các ứng dụng phần mềm. Ngành này đòi hỏi kiến thức về lập trình, cấu trúc dữ liệu, giải thuật, hệ điều hành, mạng máy tính và các kỹ thuật phát triển phần mềm khác.

+ Ngành kĩ thuật phần mềm là một ngành học đầy tiềm năng và có nhiều cơ hội phát triển. Nếu bạn có đam mê với lập trình và muốn theo đuổi một ngành nghề năng động, sáng tạo, thì kỹ thuật phần mềm là một lựa chọn phù hợp.

Những vấn đề cơ bản của thị trường lao động Việt Nam là:

- Xu hướng tuyển dụng người lao động đã qua đào tạo, có kinh nghiệm chiếm tỉ lệ rất cao.

- Xu hướng nguồn cung lao động lớn hơn nhu cầu tuyển dụng

- Chất lượng lao động thấp, lao động phân bố không đồng đều ở các lĩnh vực và trình độ đào tạo.

- Các yếu tố ảnh hưởng tới thị trường lao động: sự phát triển của khoa học và công nghệ; sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế; nhu cầu lao động, nguồn cung lao động.

- Sự đổi mới công nghệ ảnh hưởng đến thị trường lao động vì: Sự đổi mới công nghệ là một động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho thị trường lao động. Để thích ứng với những thay đổi này, người lao động cần trang bị cho mình những kỹ năng mới, sẵn sàng học hỏi và cập nhật kiến thức liên tục. Các chính phủ và doanh nghiệp cũng cần có chính sách hỗ trợ phù hợp để giúp người lao động chuyển đổi nghề nghiệp và tiếp cận cơ hội việc làm mới.

- Khái niệm thị trường lao động: là thị trường trao đổi hàng hoá "sức lao động” giữa người lao động và người sử dụng lao động thông qua các hoạt động tuyển chọn, thoả thuận về tiền lương và các điều kiện làm việc khác.

- Người lao động: Là cá nhân có khả năng lao động và đã đến tuổi lao động, tự nguyện bán sức lao động để thu nhập tiền lương và mưu sinh.

- Người sử dụng lao động: Là cá nhân, tổ chức có nhu cầu sử dụng sức lao động để sản xuất, kinh doanh,...

Một số ngành kinh tế có sự chuyển dịch cơ cấu làm ảnh hưởng đến thị trường lao động hiện nay là:

- Ngành nông nghiệp

- Ngành công nghiệp

- Ngành kinh tế số

- Ngành dịch vụ