- Mở đầu:

+ Nêu phản đề: Có người cho rằng, trong cuộc sống, ai cứ hăng hái đi đầu, sống mạnh mẽ, tích cực, dễ bị ghen ghét, thiệt thòi. Thực ra thì không phải như vậy. Có người từng nói: "Cứ hướng về phía Mặt trời, bóng tối sẽ ngả sau lưng bạn.". Một người bản lĩnh, khôn ngoan là người biết bỏ lại sau lưng những điều không may và hướng đến những điều tốt đẹp ở phía trước. 

+ Đặt câu hỏi: Cuộc sống của chúng ta luôn trắc trở và ẩn chứa nhiều chông gai, thách thức. Có những khó khăn, thử thách mà chúng ta có thể dễ dàng vượt qua nhưng lại có những khó khăn, thách thức khiến chúng ta phải vấp ngã. Vậy bạn đã làm gì sau những lần vấp ngã đó? Có người từng nói: “Con đường gần nhất để ra khỏi gian nan là đi xuyên qua nó”. Vậy tại sao lại nói như vậy?

+ So sánh:

“Cõi đời hôn lên hồn tôi nỗi đau thương

Và đòi hỏi tôi đáp lại bằng lời ca tiếng hát”

Đúng như vậy! Trong cuộc sống của mỗi con người ai cũng phải đối mặt với những khó khăn, thử thách. Không một ai cuộc sống lại trải toàn hoa hồng, thảm nhung. Chính vì vậy, điều quan trọng là chúng ta phải biết đứng lên, biết vượt qua khó khăn, thử thách để hướng đến tương lai. Bàn về điều này đã có ý kiến cho rằng: “Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ khuất sau lưng bạn”.

- Kết bài: 

“Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ khuất sau lưng bạn”. Càng đọc ý kiến trên, ta càng rút ra được một phương châm sống tốt đẹp, có ích cho chính mình. Hãy hướng về những điều tốt đẹp trong cuộc sống, nơi đó ta sẽ tìm thấy sự thành công, sự tươi sáng, đẹp đẽ của chính mình.

Câu trả lời tương tự câu trên. Học sinh có thể gộp hai câu này làm một.

“Cõi đời hôn lên hồn tôi nỗi đau thương

Và đòi hỏi tôi đáp lại bằng lời ca tiếng hát”

Đúng như vậy! Trong cuộc sống của mỗi con người ai cũng phải đối mặt với những khó khăn, thử thách. Không một ai cuộc sống lại trải toàn hoa hồng, thảm nhung. Chính vì vậy, điều quan trọng là chúng ta phải biết đứng lên, biết vượt qua khó khăn, thử thách để hướng đến tương lai. Bàn về điều này đã có ý kiến cho rằng: “Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ khuất sau lưng bạn”.

Vậy câu nói này có ý nghĩa gì? Hãy nhìn về phía mặt trời, “mặt trời” là nguồn ánh sáng đem lại hơi ấm và sự sống cho muôn loài. Xét về nghĩa bóng, mặt trời còn là biểu tượng cho sự tươi sáng, đẹp đẽ, là niềm tin và hi vọng tốt đẹp ở tương lai trong cuộc đời mỗi người. Trong câu nói ngược với mặt trời là bóng tối. “Bóng tối” là màn đêm âm u, tăm tối. Bóng tối cũng là biểu tượng cho sự đen đủi, bi đát, bất hạnh thiếu may mắn, những thất bại trong đường đời mỗi con người. Tóm lại câu nói mang một phương châm sống tích cực, một lời khuyên sâu sắc nhắc nhở ta phải biết vượt lên những bất hạnh, rủi ro, đau buồn, thất bại trong cuộc đời. Phải biết quên đi quá khứ đen tối mà hướng về tương lai tươi sáng, tốt đẹp ở cuộc sống phía trước.

Trong cuộc sống của mỗi con người không phải lúc nào cũng trải thảm đỏ dải hoa hồng, cuộc sống là một trường tranh đấu, một đường chạy đua. Từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, con người luôn phải đối mặt với những khó khăn, thử thách. Nhưng sự khó khăn, thử thách đó không chỉ là rào cản của chúng ta mà nó còn là môi trường, là hoàn cảnh để chúng ta tôi luyện. Cuộc sống là một đường chạy dài mà ở đó ta luôn phải vận động bởi thế cuộc đời của mỗi con người không tránh khỏi những gian nan, vất vả. Trong nhật kí của mình, Đặng Thùy Trâm đã từng viết: “Đời phải trải qua giông tố”. Đó chính là một nhận định đúng đắn mà mỗi chúng ta phải định hướng trước và vượt qua.

Gian nan thử thách là vật cản, cản trở bước đường của chúng ta. Mọi người không nên chán nản trước gian nan, thử thách mà phải kiên cường, có dũng khí vượt qua nó, phải coi thử thách như một môi trường để tôi luyện, rèn giũa bản thân. Vượt qua một thử thách tức là ta đã vượt được một rào cản của cuộc đời mình. Và cũng khi vượt qua một thử thách tức là chúng ta đã cứng cáp, trưởng thành hơn trước. Con người vượt qua thử thách luôn cảm thấy tự tin, vững bước trước mọi việc, dám đương đầu với những gì mà người ta không dám nghĩ.

Trong cuộc sống, ai cũng gặp những khó khăn, thử thách. Điều quan trọng là chúng ta có thể làm chủ bản thân vượt lên những khó khăn, thử thách ấy để vươn đến một tương lai tốt đẹp hơn không? Tinh thần của chúng ta, ý chí của chúng ta quyết định điều đó. Vượt qua khó khăn là điều tất yếu chúng ta phải làm. Chúng ta phải sống theo lối sống ấy thì những điều tốt đẹp mới đến với chúng ta. Tinh thần vượt qua khó khăn đương đầu với thử thách là một phẩm chất đẹp, hứa hẹn đem lại nhiều kết quả tốt đẹp.

Trong cuộc sống đã có rất nhiều tấm gương vượt qua khó khăn của cuộc đời mình để có một tương lai tươi sáng. Chắc hẳn trong chúng ta ai cũng biết thầy giáo Nguyễn Ngọc Kí – một nhà giáo ưu tú của Việt Nam. Từ nhỏ thầy đã bị liệt hai tay nhưng điều đó không cản được hi vọng của thầy. Thầy đã tập viết bằng chân mặc dù rất khó khăn, đau đớn nhưng với ý chí và sự quyết tâm, thầy đã chiến thắng chính số phận của mình. Hay cô gái vàng của thể thao Việt Nam là Ánh Viên. Để giành được huy chương vàng cho quê nhà, cô đã phải trải qua quá trình tập luyện hết sức gian khổ, vất vả. Đó chính là những tấm gương tốt rất thực tế cho chúng ta học tập và làm theo.

Ý kiến “Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ khuất sau lưng bạn” là một quan điểm sống đúng đắn, thiết yếu và cần thiết cho xã hội ngày hôm nay. Chúng ta phải sống hướng về tương lai, làm chủ tương lai, sống một cách chủ động, tích cực. Những người sống không có mục đích, ý chí sẽ làm hại đến chính chúng ta. Cuộc sống là những rào cản dài, có những rào cản khá dễ vượt qua nhưng cũng có những rào cản rất khó vượt qua. Điều quan trọng là chúng ta có ý chí, nghị lực hướng về một tương lai tốt đẹp. Trong cuộc sống của mỗi con người, ai cũng phải đối mặt với những trạng thái cung bậc khác nhau nhưng hãy nghĩ về tương lai thì đó là phép màu thúc đẩy sự cố gắng của mỗi người. Đã có một ý kiến cho rằng: “Mất tiền của thì chẳng mất gì, mất sức khỏe là mất một ít, mất ý chí là mất tất cả”. Chúng ta không thể mất ý chí và đặc biệt là ý chí hướng về tương lai. Đó là liều thuốc độc hại chính cuộc đời của mỗi chúng ta. Không nên chùn bước trước khó khăn mà hãy tiến tới tương lai, nghĩ về tương lai để sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn giống như bác sĩ Đặng Thùy Trâm đã từng viết: “Đời người phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố”.

Bên cạnh số đông tích cực vươn lên sống một cuộc sống có ý nghĩa thì một số người hiện nay vẫn sống một cách thụ động, thiếu ý chí niềm tin vào tương lai, sống một cách cứ chìm đắm mãi vào đau buồn và khó khăn. Đó là lối sống tiêu cực, một lối sống ăn mòn chính lí trí và bản thân mình đáng lên án. Ngoài số trên thì một phần khác lại có lối sống dựa dẫm, không quyết định được chính tương lai của bản thân mình. Sống một cách làm sao phải có ý nghĩa, có tương lai cho chính bản thân mình và người khác.

Đang là học sinh ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta phải sống tích cực, cố gắng xây dựng bù đắp bản thân, không bi quan tự ti trước những khó khăn, thử thách mà tự tin, cố gắng nhìn theo các tấm gương mẫu mực để làm theo. Hơn thế nữa đang là đoàn viên, thanh niên, là trụ cột của đất nước, chúng ta cần xây dựng, bù đắp nên một tương lai tốt đẹp giúp ích cho xã hội, đất nước và cả chính chúng ta, không ngại khó, ngại khổ làm theo lời Bác dạy:

“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”.

“Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ khuất sau lưng bạn”. Càng đọc ý kiến trên, ta càng rút ra được một phương châm sống tốt đẹp, có ích cho chính mình. Hãy hướng về những điều tốt đẹp trong cuộc sống, nơi đó ta sẽ tìm thấy sự thành công, sự tươi sáng, đẹp đẽ của chính mình.

Sóng là một hình tượng động, bất biến chính vì vậy mà sóng được các nhà thơ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Xuân Quỳnh đã mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động.

Trong khổ thơ:

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Nhìn thấy sóng, “em nghĩ về anh, em”. Bằng biện pháp lặp cấu trúc “em nghĩ về” đã càng nhấn mạnh nỗi suy tư của tác giả. Đúng là một tâm hồn đang khao khát tình yêu đẹp đẽ. Bởi đứng trước sự bao la của thiên nhiên, sóng bể, tác giả không nghĩ tới bản thân, gia đình mà nghĩ ngay tới “anh”. Và đến khi gặp sóng, nhìn thấy sóng dạt dào và dịu êm, em thấy như lòng mình. “Em”, “anh” và “sóng” có một sợi dây liên kết. Bởi hình ảnh sóng là nỗi lòng của tác giả, là của nhân vật trữ tình em, của người con gái đang yêu.

Tham khảo!!!

a) Lặp cấu trúc “…là của chúng ta”, “những…”

Tác dụng: góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, âm hưởng hào hùng, giọng điệu hùng biện; tạo sự xuất hiện liên tiếp của hình ảnh, mở ra bức tranh toàn cảnh một giang sơn giàu đẹp, khẳng định mạnh mẽ quyền làm chủ và bộc lộ mãnh liệt niềm tự hào của tác giả.

b) Lặp cấu trúc “mùa xuân”

Tác dụng: nhấn mạnh ý, vừa tạo cho câu văn, đoạn văn giàu âm điệu, giọng văn trở nêm tha thiết, gợi cảm, thể hiện rõ tình cảm yêu mến mùa xuân Hà Nội của tác giả.

c) Lặp cấu trúc “nếu là…tôi sẽ là…”

Tác dụng: tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo nhịp điệu cho câu thơ, nhấn mạnh mong ước chân thành của con người với khát khao hiến dâng, đồng thời bộc lộ tình cảm chân thành, tha thiết, khát khao cống hiến của tác giả.

d) Lặp cấu trúc “…vì ông”

Tác dụng: giọng văn trở nên đanh thép, hùng hồn tuyên bố và nhấn mạnh những việc làm sai trái, tội ác của “ông” gây ra.

Tham khảo!!!

a) Biện pháp tu từ lặp cấu trúc “anh quay lại”, “anh quay đi”

Tác dụng: góp phần tạo nên nhịp thơ, nhấn mạnh hiện thực tình cảnh của chàng trai khi nói lời tiễn đưa người yêu về nhà chồng.

b) Biện pháp tu từ lặp cấu trúc “Đừng bỏ em”

Tác dụng: giọng văn trở nên tha thiết, như muốn níu kéo của cô gái, giúp nhấn mạnh tình cảm sâu đậm của hai người dành cho nhau.

c) Biện pháp tu từ lặp cấu trúc “không lấy được…ta sẽ lấy nhau”

Tác dụng: giọng văn chắc chắn, khẳng định tình cảm bền chặt và nhấn mạnh ý chí quyết tâm để trở về bên nhau của hai người.

Tham khảo!

- Yếu tố tự sự và trữ tình trong đoạn trích Nỗi niềm tương tư:

+ Về yếu tố tự sự: đoạn trích xoay quanh câu chuyện của chàng Tú Uyên sau khi gặp thiếu nữ xinh đẹp đã về nhà tương tư, thầm nhớ nhung.

+ Về yếu tố trữ tình, truyện tập trung bộc lộ yếu tố đó thông qua tâm trạng của nhân vật Tú Uyên. Đoạn trích là dòng tâm trạng, cảm xúc, giúp chúng ta đi sâu vào thế giới của những suy tư, nỗi niềm tâm trạng tương tư của nhân vật trong tình yêu. Ngoài ra, chất trữ tình còn được bộc lộ qua khung cảnh thiên nhiên. Việc xuất hiện của thiên trong trong truyện thơ được gắn chặt với việc thể hiện tâm tình nhân vật.

- Biện pháp nghệ thuật nổi bật: Điệp ngữ “Có khi…”

- Tác dụng: Việc sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ trong đoạn trích giúp khắc họa một cách rõ nét, chân thực các cung bậc cảm xúc, nỗi nhớ da diết của chàng thư sinh Tú Uyên. Nỗi nhớ của chàng thư sinh đó da diết, chàng nhớ mọi lúc, mọi nơi nó lặp đi lặp lại nhiều lần.  

Lần trăng ngơ ngẩn ra về

…

Nỗi nàng canh cánh nào quên

…

Có khi gảy khúc đàn tranh

Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân

…

Có khi chuộc chén rượu đào

…

Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình.

- Dù chỉ mới gặp một lần mà chàng thư sinh Tú Uyên đã nhớ mãi không quên người con gái xinh đẹp tuyệt trần. Chàng ngày nhớ, đêm thương, lúc nào cũng nhớ đến hình bóng nàng.

- Biện pháp nghệ thuật:

+ Nhân hóa: “Lần trăng ngơ ngẩn ra về”

+ So sánh

Hơi men không nhấp mà say

Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình.

+ Điệp ngữ: “Có khi…”