Cốt truyện của Bích Câu kì ngộ được xây dựng theo mô hình: Gặp gỡ - Tai biến – Đoàn tụ.

- Trước:

+ Vật dụng đơn sơ với mái nhà tranh nhỏ

+ Yên ắng, không người.

- Sau:

+ Có đôi hầu, có bình trầm và chén hà để uống rượu vui.

+ Nhà tranh biến thành lâu đài.

+ Quần áo, xiêm hài đầy đủ.

+ Bạn bè đông đủ tới chúc mừng.

+ Các tiên nữ nhảy múa cùng quần áo sắc màu thiết tha, nổi bật và duyên dáng.

Tình cảm của chàng Tú Uyên trong đoạn này: si mê, cảm động trước vẻ đẹp thuần khiết, trong sáng của cô nàng Giáng Kiều.

- “Người đẹp trong tranh” hay “người đẹp như tranh” có nghĩa là vẻ đẹp lộng lẫy, sinh động như từ trong tranh bước ra.

- Người đẹp bước ra từ một bức tranh là cô gái có vẻ đẹp sinh động, đường nét mềm mại, uyển chuyển.

Văn bản Lời tiễn dặn đã thể hiện khát khao đoàn tụ của đôi trai gái người Thái ngày xưa. Do số phận ngang trái nên cô gái phải đi lấy chồng, không đến được với tình yêu của đời mình. Thế nhưng trong trái tim họ vẫn khát khao, bất chấp để có được tình yêu.

Dấu hiệu nhận biết Lời tiễn dặn là truyện thơ:

- Là tác phẩm tự sự dân gian, thể hiện dưới hình thức bài thơ, lời thơ giàu chất trữ tình, viết về để tài tình yêu đôi lứa.

- Có sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình.

- Thể hiện tình yêu đôi lứa đầy nhưng đầy ngang trái, bất hạnh.

- Chủ đề: Khát vọng tình yêu đôi lứa

- Thông điệp:

+ Ca ngợi tình yêu đôi lứa, sâu đậm; phải đấu tranh và bảo vệ tình yêu của cuộc đời mình.

+ Phê phán những phong tục cổ hủ lạc hậu.

Những chi tiết quan trọng trong văn bản Lời tiễn dặn là:

- Vừa đi vừa ngoảnh lại

Vừa đi vừa ngoái trông

- Chân bước xa lòng càng đau nhớ

- Tới rừng cà gắt là cà ngồi đợi

Tới rừng lá ngón ngóng trông

=> Những chi tiết trên đã khắc họa rõ nét tâm trạng, cảm xúc cùng tình cảm của đôi trai gái.

- Qua lời “tiễn dặn” ta biết được hoàn cảnh đau khổ éo le của chàng trai và cô gái: yêu nhau sâu đậm nhưng không đến được với nhau.Từ đó thấy được tình cảm chân thành, sâu sắc của chàng trai dành cho cô gái.

- Cách xây dựng nhân vật trong truyện thơ:

+ Nhân vật có số phận bất hạnh, ngang trái trong tình yêu.

+ Xây dựng tình cảm, tính cách của các nhân vật một cách chân thật.

Lời tiễn dặn được thuật lại theo ngôi kể thứ nhất. Qua các đại từ nhân xưng trong đoạn trích như: ta, anh đã cho biết điều đó.