Giá trị thực tiễn của những bài học lịch sử từ các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc từ năm 1945 đến nay:
(*) Về mặt quốc phòng, an ninh:

- Tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh:
+ Nâng cao sức mạnh quân sự, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo.
+ Nâng cao ý thức cảnh giác, sẵn sàng đối phó với mọi âm mưu, diễn biến phức tạp.
- Phát huy tinh thần đoàn kết toàn dân tộc:
+ Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, toàn diện.
+ Mọi người dân đều có trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.
- Kết hợp sức mạnh quốc gia với sức mạnh thời đại:
+ Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh.
+ Nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.
(*) Về mặt kinh tế, xã hội:

- Phát triển kinh tế - xã hội:
+ Bài học về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.
+ Bài học về phát triển khoa học, công nghệ.
+ Bài học về phát triển văn hóa, giáo dục.
- Nâng cao đời sống nhân dân:
+ Xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội.
+ Nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
- Xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh:
+ Phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết.
+ Góp phần xây dựng đất nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
(*) Về mặt đối ngoại:

- Giữ gìn hòa bình, ổn định khu vực:
+ Bài học về giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.
+ Bài học về hợp tác quốc tế và hội nhập quốc tế.
- Nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế:
+ Việt Nam là một quốc gia độc lập, tự chủ, có trách nhiệm.
+ Góp phần vào hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và thế giới.

Sau khi thống nhất đất nước năm 1975, Việt Nam tập trung vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên, tháng 2 năm 1979, Trung Quốc bất ngờ tấn công xâm lược Việt Nam trên toàn tuyến biên giới phía Bắc. Cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 - 1989) đã diễn ra với sự hy sinh anh dũng của quân và dân ta, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc.

- Bài học về sự đoàn kết dân tộc có thể được coi là bài học quan trọng nhất từ lịch sử kháng chiến của Việt Nam, vì nó không chỉ là yếu tố quyết định trong chiến tranh mà còn là nền tảng cho sự đoàn kết. 

Những bài học cơ bản của các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc từ năm 1945 đến nay:
- Bài học về đường lối lãnh đạo:

+ Kiên định con đường chủ nghĩa xã hội: Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
+ Kết hợp nhuần nhuyễn giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội: Giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
+ Tôn trọng quy luật phát triển khách quan: Tránh chủ nghĩa duy ý chí, chủ quan, nóng vội.
- Bài học về xây dựng lực lượng:

+ Xây dựng quân đội nhân dân, phát huy chiến tranh nhân dân: Quân và dân ta là một, dựa vào dân để đánh giặc.
+ Kết hợp ba thứ quân: chủ lực, địa phương, du kích: Tạo thành thế trận chiến tranh toàn dân, toàn diện.
+ Chú trọng xây dựng nền quốc phòng toàn dân: Mọi người dân đều có trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.
- Bài học về chiến lược, sách lược:

+ Kết hợp đúng đắn giữa đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, ngoại giao: Tạo nên sức mạnh tổng hợp để chiến thắng.
+ Vận dụng sáng tạo các nguyên tắc chiến tranh vào điều kiện cụ thể: Đánh giặc bằng mưu trí, sáng tạo, linh hoạt.
+ Tập trung lực lượng, đánh vào chỗ yếu, chỗ hiểm của địch: Phát huy tối đa hiệu quả chiến đấu.
- Bài học về tinh thần: tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm chiến đấu. Là ức mạnh to lớn để vượt qua mọi khó khăn, thách thức.
- Bài học về công tác vận động quần chúng:

+ Kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng Đảng, Nhà nước với xây dựng chính quyền các cấp, tạo nên hệ thống chính trị vững mạnh.
+ Mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất: Thu hút sự tham gia của các tầng lớp nhân dân vào công cuộc bảo vệ Tổ quốc.

Ý nghĩa lịch sử của cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4 - 1975 đến nay:
(*) Về mặt quân sự:

- Giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất lãnh thổ:
+ Bảo vệ thành quả cách mạng sau chiến tranh.
+ Khẳng định vị thế quốc gia trên trường quốc tế.
- Răn đe các thế lực thù địch:
+ Thể hiện ý chí quyết tâm bảo vệ Tổ quốc của nhân dân Việt Nam.
+ Góp phần giữ gìn hòa bình, ổn định khu vực.
(*) Về mặt kinh tế:

- Tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội:
+ Môi trường hòa bình, ổn định.
+ Thu hút đầu tư, phát triển các ngành kinh tế.
+ Nâng cao đời sống nhân dân.
- Khẳng định vị thế quốc gia:
+ Việt Nam là quốc gia độc lập, tự chủ, có trách nhiệm.
+ Góp phần vào sự phát triển chung của khu vực và thế giới.
(*) Về mặt xã hội:

- Tăng cường tinh thần đoàn kết toàn dân tộc:
+ Mọi người chung sức, đồng lòng bảo vệ Tổ quốc.
+ Tạo nên sức mạnh to lớn để vượt qua mọi khó khăn, thách thức.
- Nâng cao lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc:
+ Ý thức về trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc được nâng cao.
+ Góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.
(*) Bài học kinh nghiệm:

- Tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh: Nâng cao sức mạnh quân sự, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo.
- Phát huy tinh thần đoàn kết toàn dân tộc: Đại đoàn kết là sức mạnh to lớn để bảo vệ Tổ quốc.
- Kết hợp sức mạnh quốc gia với sức mạnh thời đại: Tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền.

Diễn biến chính cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia trên Biển Đông:
(*) Giai đoạn trước năm 1975:

- Tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc:
+ Trung Quốc đưa ra "đường lưỡi bò" phi pháp, xâm phạm chủ quyền Việt Nam. ( ĐLB đã có từ lâu, nhưng đến 2009 mới đệ trình lên LHQ, tất nhiên là không ai chấp nhận.)
+ Việt Nam kiên quyết phản đối, bác bỏ yêu sách phi pháp của Trung Quốc.
- Sự kiện Gạc Ma (1988):
+ Quân đội Trung Quốc tấn công, chiếm đóng đảo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
+ Hải quân Việt Nam anh dũng chiến đấu, bảo vệ chủ quyền biển đảo.
(*) Giai đoạn sau năm 1975:

- Tranh chấp chủ quyền với nhiều nước:
+ Tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc, Đài Loan, Philippines, Malaysia, Brunei.
+ Việt Nam kiên trì giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế.
- Hoạt động thực thi chủ quyền:
+ Tăng cường tuần tra, kiểm soát trên Biển Đông.
+ Củng cố, xây dựng các đảo, trạm hải đăng.
+ Khẳng định chủ quyền qua các hoạt động kinh tế, khoa học, văn hóa.
Một số sự kiện quan trọng:

- 1992: Việt Nam ký kết Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).
- 2002: Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) được ký kết.
- 2016: Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ra phán quyết bác bỏ yêu sách "đường lưỡi bò" của Trung Quốc.
- 2017: Việt Nam tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 và Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 31.
Kết quả:

- Việt Nam đã và đang kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền biển đảo.
- Biển Đông tiếp tục là điểm nóng, tiềm ẩn nguy cơ xung đột.
- Cần tăng cường đoàn kết toàn dân tộc, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế để bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Diễn biến chính cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở vùng biên giới phía Bắc:
- Giai đoạn 1979 - 1984:

+ 17/2/1979: Quân Trung Quốc bất ngờ tấn công xâm lược Việt Nam trên toàn tuyến biên giới phía Bắc.
+ Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, kiên cường, đẩy lùi quân xâm lược Trung Quốc.
+  Tháng 3/1979: Quân Trung Quốc rút quân khỏi Việt Nam, nhưng vẫn tiếp tục gây căng thẳng, khiêu khích ở biên giới.

- Giai đoạn 1984 - 1989:

+ Trung Quốc tập trung lực lượng tấn công vào khu vực Vị Xuyên (Hà Giang).
+ Quân và dân ta chiến đấu anh dũng, bảo vệ từng tấc đất quê hương.
+ Trung Quốc rút toàn bộ quân khỏi lãnh thổ Việt Nam, chiến tranh biên giới phía Bắc kết thúc tháng 10/1989.

Diễn biến chính cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc ở vùng biên giới Tây Nam:
(*) Giai đoạn 1975 - 1977:

- Chính quyền Pol Pot liên tục thực hiện các hành động khiêu khích, lấn chiếm biên giới Việt Nam.

- Tháng 4/1977, quân Pol Pot tấn công xâm lược nhiều khu vực biên giới Tây Nam, gây ra nhiều thiệt hại.
- Quân và dân ta phản kích, đẩy lùi quân Pol Pot về bên kia biên giới.

- Tháng 12/1977, quân tình nguyện Việt Nam phối hợp với quân dân Campuchia tiến công, giải phóng các tỉnh biên giới phía Đông Campuchia.
(*) Giai đoạn 1978 - 1979:

- Tháng 12/1978, Pol Pot huy động quân đội tấn công quy mô lớn vào Việt Nam.

- Quân và dân ta phản công mạnh mẽ, đánh bại quân Pol Pot.
- Tháng 1/1979, quân tình nguyện Việt Nam tiến vào giải phóng Phnom Penh, lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot.

(*) Bối cảnh quốc tế:

- Chiến tranh Lạnh:
+ Thế giới chia thành hai phe: Xã hội chủ nghĩa và Tư bản chủ nghĩa.
+ Mỹ can thiệp vào nội bộ các nước, gây ra nhiều cuộc chiến tranh khu vực.
+ Trung Quốc đẩy mạnh ý đồ bành trướng, xâm lược Việt Nam.
- Xu thế hòa hoãn, đối thoại:
+ Nhu cầu hòa bình, phát triển của các nước.
+ Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ.
(*) Bối cảnh trong nước:

- Miền Nam hoàn toàn giải phóng:
+ Đất nước thống nhất, nhưng còn nhiều khó khăn:
+ Nền kinh tế kiệt quệ, miền Nam bị tàn phá nặng nề.
+ Vấn đề di dân, phân biệt đối xử giữa người miền Nam và miền Bắc.
- Nguy cơ về an ninh quốc phòng:
+ Biên giới phía Bắc và Tây Nam bị đe dọa.
+ Âm mưu chống phá của các thế lực thù địch.