Câu 1:

1. Hệ thống giáo dục nho học được thiết lập và phát triển

• Từ thời Lý – Trần, nền giáo dục Nho học được nhà nước chính thức tổ chức với các trường học từ trung ương đến địa phương.
• Triều đình tổ chức quốc tử giám (trường học cao nhất, đầu tiên mở từ thời Lý năm 1076), đào tạo con em quý tộc và quan lại.
• Các cấp học được hình thành: tư thục, châu học, phủ học, huyện học, giúp lan tỏa giáo dục đến các tầng lớp.

2. Chế độ thi cử khoa bảng quy củ

• Thi cử được tổ chức đều đặn qua các triều đại (Lý, Trần, Lê, Nguyễn), từ thi Hương, thi Hội đến thi Đình.
• Dưới thời Lê sơ (Lê Thánh Tông), chế độ thi cử phát triển mạnh, có quy chế rõ ràng, định kỳ 3 năm một kỳ thi.
• Khoa bảng giúp tuyển chọn hiền tài làm quan, tạo cơ hội thăng tiến cho người tài không phân biệt nguồn gốc.

3. Đào tạo nhiều nhân tài xuất sắc

• Nhiều danh nhân văn hóa, học giả nổi tiếng xuất hiện như: Ngô Sĩ Liên, Lê Văn Hưu, Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Lê Quý Đôn, Nguyễn Bỉnh Khiêm…
• Những người đỗ đạt cao được khắc tên trên bia đá tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, biểu tượng vinh danh trí thức và giáo dục.

4. Phát triển văn học và sử học

• Giáo dục không chỉ đào tạo quan lại mà còn thúc đẩy văn học chữ Hán và chữ Nôm, hình thành những tác phẩm kinh điển.
• Nhiều bộ sử lớn được biên soạn như: Đại Việt sử ký, Đại Việt sử ký toàn thư, góp phần lưu giữ và xây dựng bản sắc dân tộc.

5. Tôn vinh hiền tài, trọng giáo dục

• Tư tưởng "Hiền tài là nguyên khí quốc gia" được đề cao, thể hiện rõ trong chính sách giáo dục của các triều đại.
• Nhiều vua quan như Lê Thánh Tông, Trần Nhân Tông, Lý Nhân Tông rất coi trọng việc học, đích thân giám sát thi cử, ban thưởng cho người đỗ đạt.

Câu 2:

Văn Miếu – Quốc Tử Giám có vai trò vô cùng quan trọng và mang nhiều tác động sâu sắc đối với văn minh Đại Việt, không chỉ về mặt giáo dục mà còn về văn hóa và tinh thần dân tộc. Dưới đây là những tác động nổi bật:

1. Biểu tượng của nền giáo dục Nho học Đại Việt

• Là trường đại học đầu tiên của Việt Nam (xây dựng năm 1076 dưới thời Lý Nhân Tông), đào tạo con em quý tộc, quan lại, sau mở rộng cho con nhà dân thường có tài.
• Là nơi khởi nguồn cho hệ thống giáo dục khoa cử quy củ, góp phần xây dựng đội ngũ trí thức phục vụ triều đình và đất nước.

2. Góp phần gìn giữ và phát triển văn hóa học thuật

• Là trung tâm lan tỏa tinh thần hiếu học, lòng tôn sư trọng đạo, đề cao giá trị tri thức và đạo đức Nho giáo.
• Là nơi gìn giữ các giá trị văn hóa, học thuật và truyền thống qua hàng trăm năm, khẳng định bản sắc văn minh Đại Việt.

3. Khẳng định chính sách trọng dụng hiền tài của nhà nước

• Việc dựng bia tiến sĩ (bắt đầu từ năm 1484 dưới thời vua Lê Thánh Tông) nhằm ghi danh những người đỗ đạt cao, là hình thức tôn vinh trí thức và khuyến học có giá trị tinh thần lớn.
• Văn Miếu trở thành nơi thể hiện tư tưởng "hiền tài là nguyên khí quốc gia", cổ vũ cho người dân học hành, thi cử.

4. Không gian văn hóa – tâm linh của dân tộc

• Là nơi tổ chức lễ tế Khổng Tử và các bậc hiền triết – góp phần nuôi dưỡng tinh thần đạo học.
• Trở thành điểm hội tụ của giới trí thức và sĩ tử mỗi mùa thi, thể hiện sự gắn kết giữa giáo dục và văn hóa tâm linh.

5. Tác động lâu dài đến truyền thống học tập của người Việt

• Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã để lại dấu ấn sâu sắc trong tinh thần tôn trọng giáo dục và khát vọng vươn lên bằng tri thức, ảnh hưởng đến suốt chiều dài lịch sử Việt Nam.