Dân tộc Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn đề cao phẩm chất đạo đức, lòng tự trọng và cách sống nghĩa tình, thủy chung. Những giá trị ấy được ông cha đúc kết và truyền lại qua bao đời trong những câu tục ngữ ngắn gọn mà sâu sắc. Trong số đó, câu “Giấy rách phải giữ lấy lề” không chỉ là một lời khuyên ứng xử trong cuộc sống mà còn là bài học đạo lý quý giá về nhân cách và phẩm giá con người, đặc biệt trong hoàn cảnh khó khăn, thử thách.

Câu tục ngữ sử dụng hình ảnh ẩn dụ rất giàu ý nghĩa. “Giấy” là biểu tượng cho con người, “lề” là khuôn phép, đạo đức, nề nếp. “Giấy rách” tức là khi con người gặp cảnh khó khăn, túng thiếu, sa cơ lỡ vận. Nhưng dù trong hoàn cảnh nào, cũng phải “giữ lấy lề” – tức giữ vững phẩm chất, lối sống đúng mực, không đánh mất tư cách đạo đức. Như vậy, câu tục ngữ nhấn mạnh: Dù rơi vào nghịch cảnh, con người vẫn cần giữ gìn nhân cách, không được vì khốn khó mà đánh mất mình.

Trong thực tế cuộc sống, có không ít người khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn lại chấp nhận đánh đổi phẩm giá để sinh tồn, chạy theo những giá trị vật chất tầm thường. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều người biết giữ vững nhân cách, vượt qua khó khăn bằng sự kiên cường, trung thực và tự trọng. Họ là những người không để hoàn cảnh làm lu mờ đi giá trị con người bên trong. Giống như những tấm gương sáng về những chiến sĩ cách mạng, dù bị tù đày, tra tấn, vẫn giữ vững khí tiết. Hay những người lao động nghèo, dù sống trong thiếu thốn nhưng vẫn ngay thẳng, không trộm cắp, không gian dối – chính họ đã thể hiện tinh thần “giữ lấy lề” một cách chân thực và cảm động.

Giữ gìn đạo đức trong nghịch cảnh không chỉ là biểu hiện của phẩm chất cá nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp. Một người giữ đúng đạo đức sẽ biết tự trọng, biết sống đúng mực, không làm tổn hại đến người khác. Nếu ai cũng sống như vậy, xã hội sẽ giảm đi những điều tiêu cực như tham nhũng, dối trá, bất công. Điều đó càng chứng minh giá trị sâu xa và tính thời sự của câu tục ngữ.

Bản thân em cũng hiểu rằng, cuộc sống không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Sẽ có lúc em phải đối mặt với thất bại, với thiếu thốn hay những điều bất như ý. Nhưng em tin rằng, chính trong những lúc như vậy, việc giữ gìn lòng tự trọng, sống tử tế, không buông xuôi hay tha hóa là điều quan trọng nhất. “Giấy rách” thì càng cần giữ “lề”, để khi vượt qua khó khăn, ta vẫn có thể tự hào vì đã sống một cách đúng đắn và đáng quý.

Tóm lại, câu tục ngữ “Giấy rách phải giữ lấy lề” không chỉ là lời răn dạy về đạo đức mà còn là kim chỉ nam để mỗi người sống đúng, sống đẹp trong mọi hoàn cảnh. Giữ lấy “lề” là giữ gìn phẩm giá, là thể hiện bản lĩnh con người trước thử thách. Đó chính là giá trị sống bền vững, trường tồn cùng thời gian.

câu 1: Ngôi kể được sử dụng trong văn bản là ngôi thứ ba.

câu 2: Cuộc sống của người trí thức giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám hiện lên bế tắc, tù túng, khốn khổ và bị chi phối bởi cái đói, cái rét. Họ không có điều kiện để cống hiến, phát triển tài năng, sống vật vờ, mòn mỏi.
câu 3 : Câu cảm thán “Hỡi ôi!…” thể hiện sự xót xa, cay đắng và bất lực trước thực tế đau đớn rằng dù con người có bao khát vọng cao đẹp, có hi sinh bao nhiêu công sức thì vẫn bị ràng buộc bởi nhu cầu cơm áo thường nhật. Câu cảm thán làm tăng tính biểu cảm, thể hiện chiều sâu tư tưởng và cảm xúc của nhân vật.

câu 4: Nội dung chính của văn bản: Tố cáo hiện thực xã hội thực dân nửa phong kiến đã đẩy người trí thức vào cảnh sống mòn mỏi, bế tắc, không thể thực hiện được lý tưởng sống cao đẹp của mình.

câu 5: Nhân vật Thứ được xây dựng thành công với hình ảnh một trí thức nhỏ lẻ, sống lay lắt, luôn mang khát vọng sống có ý nghĩa nhưng lại nhút nhát, thiếu quyết đoán, cuối cùng bị thực tại nghiệt ngã làm cho mòn mỏi, bất lực. Cách xây dựng nhân vật chân thực.
câu 6: Lí tưởng sống là ngọn đèn soi đường, là động lực giúp con người vượt qua khó khăn, vươn tới những giá trị tốt đẹp. Khi sống có lí tưởng, mỗi hành động của ta đều có mục đích, ý nghĩa, và từ đó, cuộc sống trở nên phong phú và đáng sống hơn. Lí tưởng cũng là yếu tố thôi thúc con người phát triển, cống hiến và để lại dấu ấn tích cực cho xã hội.