Câu 1.

 Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.

Trả lời:

Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận (kết hợp với biểu cảm và tự sự để tăng sức thuyết phục).

Câu 2.

 Chỉ ra hai lối sống mà con người đã từng đôi lần trải qua được tác giả nêu trong đoạn trích.

Trả lời:

Hai lối sống:

1. Khước từ sự vận động, sống an phận, thu mình, không dám đối diện với khó khăn.
2. Sống tích cực, vươn ra biển lớn, không ngừng trải nghiệm, dấn thân và phát triển.

Câu 3.

 Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn:

“Sông như đời người. Và sông phải chảy. Như tuổi trẻ phải hướng ra biển rộng.”

Trả lời:

• Biện pháp tu từ: So sánh (ẩn dụ)
• Tác dụng:
  
• • So sánh dòng sông với cuộc đời, đặc biệt là tuổi trẻ, để khẳng định quy luật tự nhiên là phải vận động, phát triển.
  • Nhấn mạnh lý tưởng sống tích cực, dấn thân và khát vọng vươn xa của con người – nhất là thế hệ trẻ.
  • Gợi liên tưởng sâu sắc, khơi dậy cảm xúc và truyền cảm hứng sống có ý nghĩa.

Câu 4.

 Em hiểu như thế nào về “tiếng gọi chảy đi sông ơi”?

Trả lời:

• “Tiếng gọi chảy đi sông ơi” tượng trưng cho khát vọng sống, khát vọng tự do, vươn lên và khám phá thế giới rộng lớn.
• Đó cũng là tiếng gọi nội tâm, thôi thúc mỗi con người, đặc biệt là tuổi trẻ, không thể đứng yên, phải bước ra khỏi vùng an toàn để sống đúng nghĩa.

Câu 5.

 Từ nội dung văn bản, em rút ra được bài học nào? Vì sao?

Trả lời:

• Bài học: Hãy sống một cuộc đời có lý tưởng, không ngừng vận động, dấn thân và khám phá. Đừng để tuổi trẻ trôi qua trong sự trì trệ, an phận.
• Vì sao: Bởi cuộc đời giống như dòng sông – nếu không chảy, nó sẽ tù đọng. Chỉ khi dám vượt qua vùng an toàn, chúng ta mới thực sự sống và phát triển.

Mark Twain từng nói: “Hai mươi năm sau bạn sẽ hối hận vì những gì bạn đã không làm…”. Câu nói ấy khiến ta nhận ra: điều đáng tiếc nhất không phải là thất bại, mà là chưa từng dám thử. Cuộc sống luôn ẩn chứa cơ hội, nhưng nếu mãi ở trong vùng an toàn, ta sẽ bỏ lỡ những điều tuyệt vời. Tuổi trẻ là để trải nghiệm, để vấp ngã và trưởng thành. Dù có thể sai lầm, nhưng ít nhất ta đã sống hết mình và không phải tiếc nuối. Em tin rằng, dũng cảm bước ra khỏi bến bờ quen thuộc sẽ mở ra một chân trời mới. Vậy nên, hãy mạnh mẽ tháo dây, nhổ neo, và ra khơi – vì chỉ khi đó, ta mới thực sự sống.

Trong đoạn trích Trở về của Thạch Lam, nhân vật người mẹ khiến em thật sự xúc động. Bà là người mẹ quê nghèo, tần tảo, sống trong căn nhà cũ kỹ nhưng luôn dành cho con trai một tình yêu lớn lao và âm thầm. Dù Tâm – con trai bà – sống xa nhà, không hỏi thăm, không hồi âm thư, bà vẫn không trách móc mà chỉ nghẹn ngào: “Con đã về đấy ư?”

Cách bà hỏi han, quan tâm từng chút đến con cho thấy tình mẹ luôn bao dung, không đổi thay. Em thấy bà hiện lên rất thật – không cần cao sang, không cần nói những lời lớn lao, chỉ qua ánh mắt, cử chỉ và sự im lặng cũng đủ khiến người đọc cảm nhận được tình cảm sâu sắc.

Đọc đoạn này, em vừa thương người mẹ, vừa thấy buồn cho Tâm. Anh về nhà mà chỉ coi đó là “làm xong bổn phận”. Đối lập với sự lạnh nhạt ấy là hình ảnh người mẹ lặng lẽ cầm tiền, rưng rưng nước mắt. Em nghĩ, đôi khi chỉ cần một lời hỏi thăm, một cái ôm cũng đã khiến mẹ vui lòng.

Qua nhân vật này, em học được rằng: cha mẹ có thể không đòi hỏi gì, nhưng là người làm con, mình cần quan tâm, yêu thương họ nhiều hơn, trước khi quá muộn.