Câu 1

Việc bảo vệ môi trường có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống của con người cũng như sự phát triển bền vững của xã hội. Môi trường cung cấp cho chúng ta không khí để thở, nước để uống, thực phẩm để tồn tại và là nơi cư trú của muôn loài sinh vật. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng nghiêm trọng do sự khai thác tài nguyên quá mức, xả rác bừa bãi và khí thải từ các hoạt động công nghiệp. Điều này không chỉ gây biến đổi khí hậu, thiên tai mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Do đó, việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là bổn phận của mỗi cá nhân trong cộng đồng. Mỗi người cần nâng cao ý thức, thực hiện những hành động thiết thực như: hạn chế sử dụng túi ni-lông, trồng cây xanh, tiết kiệm điện nước, phân loại rác đúng cách... Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sự sống, là nền tảng để xây dựng một tương lai xanh – sạch – đẹp cho thế hệ mai sau. Vì vậy, chúng ta cần chung tay hành động trước khi quá muộn.

Câu 2

Hình tượng người ẩn sĩ là một hình ảnh quen thuộc trong văn học trung đại Việt Nam, thể hiện lý tưởng sống thanh cao, thoát tục, tránh xa chốn quan trường bon chen để hòa mình vào thiên nhiên. Qua hai bài thơ *Nhàn* (Nguyễn Bỉnh Khiêm) và bài thơ không tên (thường gắn với Nguyễn Khuyến), hình tượng người ẩn sĩ hiện lên với những sắc thái khác nhau, phản ánh quan niệm sống và tâm thế riêng của từng tác giả trong bối cảnh lịch sử và đời sống tinh thần của họ.Trong bài thơ *Nhàn*, Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện rõ quan điểm sống “an bần lạc đạo”, lựa chọn cuộc sống ẩn dật, thanh nhàn và gần gũi với thiên nhiên. Câu thơ mở đầu “Một mai, một cuốc, một cần câu” đã vẽ nên một bức tranh sinh hoạt dân dã, giản dị của người ẩn sĩ, gắn liền với lao động tự cung tự cấp. Tác giả tự nhận mình là “ta dại” vì tìm về “nơi vắng vẻ”, đối lập với “người khôn” chọn chốn “lao xao” – nơi phồn hoa đô hội, đầy tranh chấp lợi danh. Cuộc sống của ẩn sĩ nơi thôn dã tuy đạm bạc nhưng hài hòa với thiên nhiên: ăn măng trúc, ăn giá mùa đông, tắm hồ sen mùa xuân, tắm ao mùa hạ. Câu thơ cuối “Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao” là sự phủ định nhẹ nhàng mà sâu sắc những phù hoa nơi cuộc đời, khẳng định niềm tin vào cuộc sống thanh bạch nhưng giàu giá trị tinh thần.Trong khi đó, bài thơ thứ hai thiên về miêu tả cảnh vật để làm nổi bật tâm trạng và tâm thế của người ẩn sĩ. Khung cảnh mùa thu hiện lên thật nên thơ với “trời thu xanh ngắt”, “gió hắt hiu”, “bóng trăng vào”... Từng chi tiết nhỏ như “cần trúc lơ phơ”, “mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái” tạo nên vẻ đẹp bình dị mà tinh tế của cuộc sống nơi thôn dã. Ẩn sĩ trong bài thơ này cũng sống gần gũi thiên nhiên, nhưng thiên nhiên ở đây không chỉ là không gian sống, mà còn là nguồn cảm hứng thi ca. Tuy nhiên, khi “nhân hứng cũng vừa toan cất bút”, người ẩn sĩ lại “thẹn với ông Đào” – tức Đào Tiềm, một biểu tượng lớn của lối sống ẩn dật. Sự “thẹn” ấy không phải là mặc cảm, mà là một cách khiêm nhường, tự nhìn nhận bản thân chưa đạt tới sự thoát tục tuyệt đối như bậc tiền nhân.Cả hai bài thơ đều khắc họa hình tượng người ẩn sĩ yêu thiên nhiên, xa lánh danh lợi, nhưng cách thể hiện có sự khác biệt. Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện hình tượng ẩn sĩ một cách trực diện, rõ ràng trong quan điểm sống, còn bài thơ thứ hai thì nghiêng về biểu cảm, lấy thiên nhiên làm phương tiện biểu đạt tâm hồn. Nếu Nguyễn Bỉnh Khiêm cho ta thấy một người ẩn sĩ sống an nhiên giữa đời, tự tin vào lựa chọn của mình, thì hình tượng ẩn sĩ trong bài thơ thứ hai lại mang một nét khiêm nhường, trầm lắng, đầy suy tư.Tóm lại, qua hai bài thơ, người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng ẩn sĩ – những con người chọn sống thanh bạch, yên tĩnh, coi thường danh lợi, hướng đến sự thanh thản trong tâm hồn. Đây là lý tưởng sống cao đẹp và là tiếng nói nhân văn sâu sắc trong văn học trung đại Việt Nam.

Câu 1. Theo bài viết, tiếc thương sinh thái là nỗi đau khổ trước những mất mát về sinh thái do biến đổi khí hậu gây ra, khiến con người có phản ứng tương tự như khi mất người thân.

Câu 2. Bài viết trình bày thông tin theo trình tự diễn giải – nêu khái niệm, nguyên nhân, ví dụ minh họa và hậu quả của hiện tượng tiếc thương sinh thái.

Câu 3. Tác giả sử dụng bằng chứng khoa học (nghiên cứu của Cunsolo và Ellis), ví dụ thực tế (người Inuit, người trồng trọt ở Australia, người bản địa ở Brazil), và khảo sát quốc tế (cuộc thăm dò cảm xúc của người trẻ ở 10 quốc gia).

Câu 4. Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu từ góc nhìn tâm lý – xã hội, tập trung vào tác động tinh thần đối với con người, nhất là những cộng đồng gắn bó mật thiết với môi trường tự nhiên.

Câu 5. Thông điệp sâu sắc nhất là: biến đổi khí hậu không chỉ gây tổn thất vật chất mà còn để lại vết thương tinh thần sâu sắc cho con người, từ đó kêu gọi sự quan tâm và hành động khẩn cấp từ toàn xã hội.