Câu 1

Môi trường là không gian sống thiết yếu của con người và mọi sinh vật trên Trái Đất, vì vậy việc bảo vệ môi trường đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống còn của nhân loại. Một môi trường trong lành sẽ giúp con người có sức khỏe tốt, đời sống tinh thần ổn định và phát triển bền vững. Ngược lại, nếu môi trường bị tàn phá, ô nhiễm không khí, nguồn nước, biến đổi khí hậu… thì hậu quả không chỉ là những tổn thất vật chất mà còn là khủng hoảng tinh thần, như hiện tượng “tiếc thương sinh thái” mà bài đọc hiểu đã đề cập. Không ai có thể đứng ngoài cuộc khi hành tinh đang kêu cứu. Việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của các tổ chức, chính phủ mà còn là nghĩa vụ của mỗi cá nhân. Hành động nhỏ như tiết kiệm điện, hạn chế dùng nhựa, trồng cây xanh… nếu được nhân rộng sẽ tạo nên sức mạnh to lớn. Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ cuộc sống hiện tại và tương lai của chúng ta. Đó là lựa chọn duy nhất để giữ lại vẻ đẹp và sự sống cho hành tinh này

câu 2

Ẩn sĩ người chọn lối sống tách biệt khỏi chốn quan trường, ồn ào để tìm sự an nhiên trong thiên nhiên là một hình tượng quen thuộc trong văn học trung đại Việt Nam. Qua hai bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm và bài thơ thu của Nguyễn Khuyến, hình tượng người ẩn sĩ được khắc họa với những nét tương đồng và khác biệt sâu sắc, thể hiện lý tưởng sống cao đẹp cũng như cái tôi nghệ sĩ của mỗi tác giả.

Trước hết, điểm chung nổi bật giữa hai bài thơ là hình ảnh người ẩn sĩ đều gắn bó mật thiết với thiên nhiên, tìm kiếm sự thanh thản, giản dị trong cuộc sống. Trong “Nhàn”, Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện một lối sống “một mai, một cuốc, một cần câu” gần gũi với lao động, gắn bó với đất trời và mùa màng. Ông chọn “nơi vắng vẻ”, tránh xa “chốn lao xao” để giữ trọn phẩm giá và sự thanh cao. Còn trong bài thơ thu, Nguyễn Khuyến phác họa một khung cảnh mùa thu tuyệt đẹp, nơi người ẩn sĩ sống trong sự tĩnh lặng và giao hòa tuyệt đối với thiên nhiên: “Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao”, “Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu”. Thiên nhiên trong cả hai bài thơ đều trở thành nơi trú ngụ của tâm hồn, nơi con người tìm về sự bình yên và thanh tịnh.

Tuy nhiên, hai hình tượng người ẩn sĩ vẫn có những điểm khác biệt tinh tế. Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện lý tưởng sống nhàn qua lối nói trực tiếp, dứt khoát. Ông phân định rõ giữa “ta” kẻ “dại” chọn nơi thanh tịnh, với “người” kẻ “khôn” tìm đến nơi danh lợi, cho thấy sự tự tin và triết lý sống vững vàng của mình. Trong khi đó, Nguyễn Khuyến lại khắc họa hình ảnh ẩn sĩ qua những cảm xúc nhẹ nhàng, sâu lắng hơn. Thi nhân cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên bằng tâm hồn tinh tế, và cuối bài lại thốt lên sự “thẹn với ông Đào” tức Đào Tiềm, bậc ẩn sĩ Trung Hoa nổi tiếng. Sự thẹn ấy cho thấy Nguyễn Khuyến không chỉ là người sống ẩn mà còn là người luôn tự vấn mình, thể hiện chiều sâu nhân cách và sự khiêm nhường.

Tóm lại, hình tượng người ẩn sĩ trong hai bài thơ đều là biểu tượng cho một lối sống thanh cao, thoát tục, gần gũi với thiên nhiên, tránh xa danh lợi. Tuy nhiên, nếu Nguyễn Bỉnh Khiêm khẳng định lý tưởng sống “nhàn” một cách rõ ràng, lý trí thì Nguyễn Khuyến lại thể hiện tinh thần ẩn sĩ một cách nhẹ nhàng, cảm xúc hơn. Hai hình tượng ấy, dù khác nhau, đều góp phần làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của những bậc trí giả trong văn học dân tộ

Câu 1.
Hiện tượng tiếc thương sinh thái là nỗi đau khổ, mất mát về mặt tâm lí mà con người trải qua khi chứng kiến hoặc dự đoán những tổn thất sinh thái do biến đổi khí hậu gây ra, như sự biến mất của loài sinh vật hay cảnh quan gắn bó với đời sống tinh thần.

Câu 2.
Bài viết trình bày theo trình tự: giới thiệu hiện tượng, định nghĩa khái niệm, đưa ra dẫn chứng cụ thể từ thực tế, mở rộng phạm vi ảnh hưởng và cuối cùng là nhấn mạnh tác động tâm lí sâu rộng.

Câu 3.
Tác giả sử dụng các bằng chứng như: nghiên cứu của Ashlee Cunsolo và Neville R. Ellis, cảm xúc của người Inuit, các tộc người bản địa ở Brazil, và khảo sát của Caroline Hickman về trẻ em và thanh thiếu niên ở 10 quốc gia.

Câu 4.
Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu từ góc độ tâm lí - xã hội, nhấn mạnh đến ảnh hưởng tinh thần sâu sắc đối với con người, đặc biệt là những cộng đồng gắn bó mật thiết với thiên nhiên, thay vì chỉ nói đến khía cạnh vật chất hay môi trường.

Câu 5.
Thông điệp sâu sắc nhất là: biến đổi khí hậu không chỉ tàn phá môi trường tự nhiên mà còn để lại những tổn thương tinh thần sâu sắc cho con người – một lời cảnh tỉnh về mối liên kết chặt chẽ giữa con người và thiên nhiên.