a, các quan cái trị chiếm ruộng, đất của Âu Lạc, lập thành ấp trại và bắt dân ta cày cấy. Chúng cũng áp đặt chính sách tô thuế nặng nề, đặc biệt là dưới thời Đường

a, các hoạt động sản xuất của con người đều chịu tác động cửa thiên nhiên. Điều kiện tự nhiên có thể tạo thuận lợi hay gây khó khănbcho hoạt động sản xuất. Với sự biến đổi khí hậu, thiên nhiên ngày càng gây nhiều trở ngại cho sản xuất của con người

b, còn người ngày càng khai thác nhiều tài nguyên thiên nhiên để phục vụ chứ như cầu ngày càng lớn của mình, trong khi tài nguyên thiên nhiên trên trái đất là có hạn. Điều đó dẫn tới hậu quả nhiều loại tài nguyên bị suy thoái (đất, sinh vật,...) hoặc có khả năng cạn kiệt(khoáng sản)