Câu 1 (2,0 điểm). Phân tích hình ảnh hàng rào dây thép gai trong văn bản ở phần Đọc hiểu.

Hình ảnh "hàng rào dây thép gai" là một biểu tượng trung tâm và đa nghĩa trong bài thơ "Dây thép gai" của Hoàng Nhuận Cầm, mang đến nhiều tầng lớp ý nghĩa sâu sắc. Trước hết, ở phần I, "dây thép gai" hiện lên như một rào cản vật chất, một đường biên giới vô hình nhưng lại chia cắt đất nước, ngăn cản cả những điều bình dị nhất như cánh cò tìm nơi đậu. Sự khắc nghiệt của nó được gợi tả qua việc "con cò không đậu được", một hình ảnh ẩn dụ cho sự mất tự do, sự kìm hãm và nỗi đau chia lìa.

Sang đến phần II, "hàng rào dây thép gai" không chỉ còn là một vật cản địa lý mà còn trở thành một biểu tượng cho những khó khăn, thử thách và những hệ lụy của sự chia cắt. Hành động "anh cắt chúng đi" mang tính chủ động, quyết liệt, thể hiện khát vọng xóa bỏ những ngăn cách, hướng đến sự thống nhất và hòa bình. Việc cắt đi từng "hàng rào" tượng trưng cho quá trình đấu tranh gian khổ, từng bước vượt qua những trở ngại để hàn gắn vết thương của đất nước.

Đồng thời, hình ảnh "hàng rào dây thép gai" còn gợi lên sự tàn khốc, phi nhân tính của chiến tranh. Nó không chỉ gây ra những tổn thất về vật chất mà còn chia cắt tình cảm, gây ra những vết thương lòng sâu sắc. Hành động cắt bỏ nó không chỉ là giải phóng đất nước mà còn là giải phóng những trái tim khỏi nỗi đau chia ly. Cuối cùng, khi "người cắt dây thép gai đã cắt xong", "hàng rào" biến mất, nhường chỗ cho sự liền lại của "đất nước sông núi mình", tượng trưng cho chiến thắng của khát vọng thống nhất và niềm tin vào một tương lai tươi sáng.

Câu 2 (4,0 điểm). Viết bài văn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của em về sự cần thiết của lối sống có trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với thế hệ trẻ hiện nay.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại đầy biến động và phức tạp, vai trò của thế hệ trẻ ngày càng trở nên quan trọng. Không chỉ là tương lai của đất nước, thế hệ trẻ còn là lực lượng tiên phong trong nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, khoa học công nghệ đến văn hóa, xã hội. Do đó, việc xây dựng một lối sống có trách nhiệm không chỉ là yêu cầu cá nhân mà còn là đòi hỏi cấp thiết đối với sự phát triển bền vững của cộng đồng và quốc gia.

Trước hết, lối sống có trách nhiệm giúp thế hệ trẻ hình thành nhân cách tốt đẹp và bản lĩnh vững vàng. Người trẻ có trách nhiệm sẽ ý thức được vai trò của mình trong gia đình, nhà trường và xã hội. Họ biết tôn trọng kỷ luật, tuân thủ pháp luật, sống trung thực và giữ chữ tín. Những phẩm chất này không chỉ giúp họ xây dựng được những mối quan hệ tốt đẹp mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự thành công trong tương lai. Một thế hệ trẻ có trách nhiệm sẽ là những công dân gương mẫu, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, kỷ cương.

Thứ hai, lối sống có trách nhiệm là động lực để thế hệ trẻ không ngừng học hỏi và phát triển bản thân. Ý thức được trách nhiệm với tương lai của chính mình, người trẻ sẽ chủ động trau dồi kiến thức, kỹ năng, rèn luyện thể chất và tinh thần. Họ sẽ không ngừng nỗ lực để hoàn thiện bản thân, đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Một thế hệ trẻ ham học hỏi, có năng lực sẽ là nguồn lực quý báu cho sự phát triển kinh tế, khoa học công nghệ của đất nước, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.

Thứ ba, lối sống có trách nhiệm thúc đẩy sự tham gia tích cực của thế hệ trẻ vào các hoạt động xã hội và cộng đồng. Người trẻ có trách nhiệm sẽ không thờ ơ, bàng quan trước những vấn đề của xã hội mà sẽ chủ động lên tiếng, tham gia giải quyết các vấn đề đó. Họ sẽ quan tâm đến môi trường, đến những người yếu thế trong xã hội, và tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, vì cộng đồng. Một thế hệ trẻ năng động, trách nhiệm với cộng đồng sẽ góp phần xây dựng một xã hội đoàn kết, nhân ái và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, một bộ phận không nhỏ thế hệ trẻ hiện nay vẫn còn thiếu ý thức trách nhiệm. Họ sống buông thả, thiếu mục tiêu, thờ ơ với các vấn đề xã hội, thậm chí vi phạm pháp luật. Điều này không chỉ gây ra những hệ lụy tiêu cực cho bản thân họ mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển chung của xã hội. Do đó, việc giáo dục và định hướng cho thế hệ trẻ về lối sống có trách nhiệm là vô cùng cần thiết.

Để xây dựng một thế hệ trẻ có trách nhiệm, cần có sự chung tay của gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Gia đình cần là cái nôi đầu tiên giáo dục về đạo đức, trách nhiệm cho con cái. Nhà trường cần tạo môi trường học tập và rèn luyện tích cực, khơi gợi ý thức trách nhiệm của học sinh, sinh viên. Xã hội cần tạo ra những cơ hội và sân chơi lành mạnh để thế hệ trẻ phát huy năng lực và đóng góp vào sự phát triển chung.

Tóm lại, lối sống có trách nhiệm có vai trò vô cùng quan trọng đối với thế hệ trẻ hiện nay. Nó không chỉ giúp họ hình thành nhân cách tốt đẹp, phát triển bản thân mà còn thúc đẩy sự tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, góp phần xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho chính họ và cho cả đất nước. Việc xây dựng ý thức trách nhiệm cho thế hệ trẻ là một nhiệm vụ cấp thiết và cần sự chung tay của toàn xã hội.

Câu 1:
- Phương thức biểu đạt chính trong văn bản: Biểu cảm
Câu 2:
-Nhân vật trữ tình trong văn bản: anh
Câu 3:
-Mỗi khổ có 4 dòng, mỗi dòng có 8 đến 9 chữ
-Chia thành hai phần rõ rệt: Phần I tập trung vào hiện thực đau thương của sự chia cắt và nỗi trăn trở của nhân vật trữ tình. Phần II thể hiện hành động quyết liệt để xóa bỏ sự chia cắt và niềm tin vào sự thống nhất.
-Thể thơ tự do
Câu 4:
-Khổ 1: Mở đầu với hình ảnh "Dây thép gai con cò không đậu được" gợi lên sự ngăn cách, chia lìa đến mức cả loài vật hiền lành cũng không thể tìm được nơi an yên. Tiếng ru hời, biểu tượng của tình mẫu tử, sự bình yên, lại càng làm nổi bật sự xa cách, "cò cứ bay xa". Nhân vật trữ tình thể hiện sự trăn trở, muốn thay đổi hiện thực ("Anh cắt chúng đi cho con cò bay lại"), cảm nhận rõ sự bất thường, đau xót trong đêm khuya vắng lặng
-Khổ 2: Nỗi xót xa lan tỏa sang cả thiên nhiên ("Thương cây cùng thương đất như nhau"), thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với sự tổn thương của đất nước. Hình ảnh "cây nhựa chảy" gợi lên sự đau đớn, mất mát. Sự chia cắt còn thể hiện qua hình ảnh "Con sông gãy và nhịp cầu cũng gãy", biểu tượng cho sự đứt gãy về mặt địa lý và cả những kết nối tình cảm. Nỗi nhớ về người yêu càng làm tăng thêm cảm giác cô đơn, thiếu vắng.
-Khổ 3: Hình ảnh cánh cò tiếp tục xuất hiện, vừa gợi sự chia cắt ("cánh cò bay... cánh trắng... con cò bay"), vừa khơi gợi niềm hy vọng về sự thanh bình. Câu hỏi "Gió từ cánh con cò nào thổi dậy" thể hiện sự mong chờ một sự thay đổi, một làn gió mới.
-Khổ 4: Sự chia cắt kéo dài ("Đất nước mình bao năm chia cắt đấy") đặt ra một câu hỏi mang tính dồn nén, bất lực ("Anh nói gì trong hai bàn tay"). Hình ảnh "hai bàn tay" vừa gợi sự trơ trọi, không thể nắm giữ, vừa có thể là biểu tượng cho ý chí, hành động.
-Phần II (Các khổ 5-9): Mạch cảm xúc chuyển sang hành động quyết liệt. Việc "rơi xuống hàng rào thứ nhất", "cắt đến hàng rào thứ hai", "cắt sang hàng rào thứ ba", "đã cắt đến hàng rào cuối cùng" thể hiện sự kiên trì, nỗ lực không ngừng để xóa bỏ sự chia cắt. Cùng với hành động đó là sự hồi sinh của thiên nhiên ("Cỏ lại hát những lời riêng của đất", "Nhựa lại về nối lại những cành cây", "Con sông đứt khúc bây giờ lại chảy") và sự tái hiện của tình yêu, những kỷ niệm đẹp ("Nhịp cầu gãy bây giờ như liền lại", "Có bóng em anh soi xuống hiền hoà", "Tôm búng càng kỷ niệm mãi ngân rung...").
-Khổ cuối: Cảm xúc đạt đến đỉnh điểm với lời kêu gọi "Các đồng chí ơi, xung phong!". Hành động "người cắt dây thép gai đã cắt xong" khẳng định sự thành công của nỗ lực thống nhất. Cuối cùng là niềm vui, sự xúc động khi cảm nhận đất nước "bao năm cắt chia đang liền lại"
Câu 5:
-Thông điệp ý nghĩa nhất đối với bản thân tôi từ văn bản trên là sức mạnh của ý chí và hành động trong việc vượt qua những rào cản, sự chia cắt. Bài thơ cho thấy, dù hiện thực có khắc nghiệt, đau thương đến đâu ("dây thép gai con cò không đậu được", "con sông gãy, nhịp cầu cũng gãy"), sự kiên trì, nỗ lực không ngừng ("anh đã cắt đến hàng rào cuối cùng") có thể mang lại sự thay đổi, sự liền lại, sự thống nhất. Thông điệp này nhắc nhở tôi rằng, trước những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, điều quan trọng là không bỏ cuộc, mà cần có ý chí mạnh mẽ và hành động cụ thể để vượt qua, hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn. Đồng thời, bài thơ cũng gợi lên sự trân trọng đối với những giá trị nền tảng như tình yêu quê hương, tình người, và niềm tin vào sự hàn gắn, thống nhất.