Câu 1:

Mỗi người có một cuộc sống riêng, một con đường riêng để hoàn thiện và phát triển bản thân. Chính vì thế, chúng ta cần sống có định hướng và chủ động trong cuộc sống của bản thân mình. Chủ động trong cuộc sống bản thân là việc chúng ta luôn biết làm chủ cuộc sống của mình, đề ra mục tiêu và thực hiện chúng một cách hoàn thiện, không để người khác phải nhắc nhở những công việc liên quan đến bản thân mình. Chủ động trong cuộc sống bản thân có ý nghĩa to lớn đối với cuộc sống con người, nó làm cho con người năng động hơn, sáng tạo hơn, giúp ích rất nhiều cho cuộc sống. Cuộc sống này luôn tồn tại đầy rẫy những bất ngờ, thuận lợi và khó khăn. Con người vì thế rất cần sự chủ động để có tâm thế vững vàng khi đứng trước phong ba của cuộc đời và tạo lập cho mình thói quen chủ động trong tất cả lĩnh vực của cuộc sống. Việc sống ở thế chủ động sẽ giúp con người nắm bắt được cơ hội, cục diện tốt hơn, từ đó tạo ra những thành công cho bản thân mình và hạn chế được những tình huống bất ngờ, những ảnh hưởng tâm lí khi sự việc ập đến. Để phát triển sự chủ động trong con người chúng ta cần phải đặt ra cho mình những mục tiêu, kế hoạch sống rõ ràng, quyết đoán trong suy nghĩ và hành động, có tinh thần cầu tiến và thái độ học hỏi và không quay đầu trước mọi khó khăn, thử thách. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần phê phán những con người có lối sống dựa dẫm vào người khác, không cố gắng vươn lên, không làm chủ được cuộc sống của mình hoặc quá lười biếng, phó mặc cho số phận. Cuộc sống của mỗi người khác nhau và có tốt hơn hay không là cho chúng ta kiểm soát tư tưởng, hành động. Hãy trở thành một công dân tốt, có ích cho xã hội và tạo ra nhiều giá trị tốt đẹp hơn.

Câu 2: 

Nguyễn Trãi – đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa, một nhà tư tưởng vĩ đại của dân tộc. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị trong đó có Quốc âm thi tập – Tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn lưu giữ được – thể hiện vẻ đẹp tâm hồn tác giả và những sáng tạo trong nghệ thuật thơ Đường của Nguyễn Trãi. Tập thơ gồm 254 bài chia thành 53 chủ đề: Tự than, Bảo kính cảnh giới, Hoa mộc môn, … Riêng nhóm thơ Bảo kính cảnh giới có 61 bài chiếm vị trí quan trọng trong tập thơ. Điều đáng nói là thơ Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi không giáo huấn, khuyên răn triết lí. Đó là thơ đích thực, thể hiện tâm hồn thi sĩ. Bài thơ Bảo kính cảnh giới số 43 hay còn gọi là Cảnh ngày hè là một bài thơ tả cảnh ngụ tình, tình hòa trong cảnh, thể hiện đậm nét cuộc sống, tâm sự của tác giả. Bài thơ đã toát lên vẻ đẹp của hồn thơ Nguyễn Trãi:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hoè lục đùn đùn tán rợp trương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tịn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Lẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương”.

Thiên nhiên vốn là mảnh đất vô cùng màu mỡ của biết bao thi nhân trung đại cày xới và cũng, là nguồn thi hứng không bao giờ vơi cạn Nguyễn Trãi. Nhà thơ sống giữa thiên nhiên, bầu bạn cùng thiên nhiên, và lấy từ thiên nhiên những bài học quý giá làm “gương báu răn mình” để rồi ghi lại trong tập thơ “Bảo kính cảnh giới”. Một nhân cách thanh cao “tỏa sáng tựa sao khuê”, một tấm lòng cao cả, vẫn luôn tha thiết với nhân dân, với đất nước dẫu trong tình cảnh ngặt nghèo bị nghi kị, dèm pha hay ngay cả khi có cuộc sống yên bình, nên thơ giữa thiên nhiên của Nguyễn Trãi đã đến với người đọc chính qua những vần thơ ấy. Tám câu thơ của “Cảnh ngày hè” đã góp thêm nét vẽ để bức chân dung tâm hồn của Ức Trai hiện lên rõ nét nhất. Sáu câu thơ đầu tiên trong bài là bức tranh thiên nhiên rực rỡ, tràn trề sự sống của mùa hè và một không khí náo nhiệt, rộn ràng của cuộc sống thường nhật vẫn đang tiếp diễn nơi thôn quê. Thế nhưng, sau bức tranh tràn trề nhựa sống ấy, hai câu thơ cuối bài thể hiện sâu sắc cho người đọc thấy được tấm lòng tha thiết với nhân dân, đất nước của Ức Trai.

Bài thơ Nôm ra đời gần 600 năm về trước miêu tả cảnh tình mùa hè nơi đồng quê, đã đem đến cho chúng ta nhiều thú vị văn chương. Một giọng thơ thâm trầm, hồn hậu đáng yêu. Nhiều tiếng cổ, cấu trúc câu thơ thất ngôn xen lục ngôn. Phép đối ở phần thực và phần luận khá chặt chẽ về ngôn từ, thanh điệu, hình ảnh và ý tưởng. Cảnh sắc và âm thanh mùa hè quê ta xa xưa như sống dậy qua những vần thơ nhuần nhị đầy cá tính sáng tạo. Ức Trai đã gửi gắm một tình yêu thiên nhiên nồng hậu, một tấm lòng thiết tha với cuộc sống, một niềm ước mong tốt đẹp cho hạnh phúc của nhân dân. Vĩ đại thay Ức Trai. Bài học thương yêu nhân dân mà ông nói đến lúc nào cũng mới mẻ và đậm đà.

Câu 1:

Văn bản được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật

Câu 2: 

Những hình ảnh nói về nét sinh hoạt hằng ngày đạm bạc, thanh cao của tác giả là:

+, "Một mai, một cuốc, một cần câu": Thể hiện cuộc sống lao động chân tay, gần gũi với thiên nhiên.

+,"Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao": Bữa ăn đạm bạc với những sản vật theo mùa, thú vui hòa mình vào thiên nhiên.

+,"Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống": Thú vui tao nhã, không cầu kỳ

Câu 3:

Biện pháp tu từ liệt kê trong hai câu thơ: 

+,"Một mai, một cuốc, một cần câu": Liệt kê những dụng cụ lao động đơn sơ, thể hiện cuộc sống thanh bần, giản dị của tác giả.

+, Tác dụng: Nhấn mạnh cuộc sống tự cung, tự cấp, hòa mình vào thiên nhiên của nhà thơ.Đồng thời nó còn cho thấy sự an nhiên, tự tại trong tâm hồn tác giả.

Câu 4: 

Quan niệm dại-khôn của tác giả trong hai câu thơ:

+,"Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ/Người khôn, người đến chốn lao xao":Quan niệm dại-khôn của Nguyễn Bỉnh Khiêm khác với các hiểu thông thường.

+,"Dại" ở đây là sự lựa chọn cuộc sống thanh nhàn, tránh xa danh lợi,"khôn" là sự lựa chọn cuộc sống bon chen, xô bồ

+, Nguyển Bỉnh Khiêm đã đảo ngược lại cách nhìn nhận của người đời về sự dại khôn. Qua đo cho thấy quan niệm sống của tác giả.

Câu 5: 

Nguyễn Bỉnh Khiêm là một người học bác uyên thâm, đã từng lăn lộn chốn quan trường, đã hiểu từng quy luật biến dịch của cuộc đời, cũng hiểu danh lợi là phù du, do đó ông đã tìm đến cuộc sống tĩnh lặng cho tâm hồn, hòa nhập cùng thiên nhiên xem như phú quý như một giấc chiêm bao, một giấc mộng phù du hư ảo. Đỏ mới chính là cuộc sống của một nhân cách lớn, một nhà trí tuệ lớn.