Câu 1:

Lối sống chủ động là một yếu tố quan trọng giúp mỗi người làm chủ cuộc sống, nắm bắt cơ hội và vươn tới thành công. Khi chủ động, con người không chờ đợi hay phụ thuộc vào hoàn cảnh mà tự tìm kiếm hướng đi, giải quyết vấn đề và không ngừng phát triển bản thân. Trong thời đại hiện nay, xã hội không ngừng thay đổi, nếu không có tinh thần chủ động, con người dễ rơi vào tình trạng bị động, tụt hậu. Chủ động giúp ta dám nghĩ, dám làm, sẵn sàng đón nhận thử thách, từ đó tạo ra giá trị cho bản thân và xã hội. Như Bác Hồ từng nói: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, con người cũng vậy, chỉ khi chủ động, ta mới thực sự làm chủ cuộc đời mình. Vì thế, mỗi người cần rèn luyện thói quen suy nghĩ tích cực, tự giác hành động và không ngại đổi mới để đạt được những mục tiêu tốt đẹp.

Câu 2:

Nguyễn Trãi – một bậc đại thần tài hoa và nhân cách lớn của dân tộc – không chỉ là một nhà quân sự kiệt xuất mà còn là một nhà thơ, nhà tư tưởng lỗi lạc. Trong thơ ông, ta luôn bắt gặp tình yêu quê hương, đất nước tha thiết cùng khát vọng về một cuộc sống thái bình, ấm no. Bài thơ “Bảo kính cảnh giới” (Bài 43) là một minh chứng tiêu biểu, khắc họa bức tranh thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt bình yên của nhân dân, đồng thời gửi gắm lý tưởng cao đẹp của tác giả.

Bốn câu thơ đầu mở ra một không gian thiên nhiên thơ mộng, tràn đầy sức sống:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường.

Hoè lục đùn đùn tán rợp trường.

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.”

Bức tranh làng quê hiện lên với những gam màu tươi sáng, vừa rực rỡ vừa thanh thoát. Cây hoè với tán lá xanh mát như “đùn đùn” che phủ sân trường, tạo cảm giác sum suê, trù phú. Sắc đỏ rực của hoa thạch lựu, hương sen ngan ngát từ mặt hồ – tất cả hòa quyện tạo nên một không gian thiên nhiên hài hòa, thanh bình. Các động từ “đùn đùn”, “phun”, “tiễn” khiến cảnh vật như có sức sống mãnh liệt, đang vươn lên mạnh mẽ trong tiết trời hè rực rỡ. Thiên nhiên trong thơ Nguyễn Trãi không chỉ đẹp mà còn gợi cảm giác ấm áp, gần gũi, mang hơi thở của cuộc sống bình dị nơi làng quê.

Không chỉ thiên nhiên, cảnh sinh hoạt đời thường của nhân dân cũng được tác giả ghi lại đầy sinh động:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.”

Câu thơ mang đến âm thanh rộn ràng của chợ cá ven sông, nơi những người dân làng chài buôn bán, trao đổi sau một ngày lao động vất vả. Tiếng ve kêu râm ran trong buổi chiều tà gợi lên nhịp sống thường nhật quen thuộc của thôn quê. Tất cả tạo nên một khung cảnh yên bình, giản dị nhưng đậm chất thơ. Ở đây, Nguyễn Trãi không chỉ miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên mà còn thể hiện niềm vui trước cảnh sinh hoạt nhộn nhịp, no ấm của người dân.

Hai câu thơ cuối chính là tinh thần, tư tưởng lớn mà tác giả gửi gắm:

“Lẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,

Dân giàu đủ khắp đòi phương.”

Hình ảnh "Ngu cầm" nhắc đến vua Nghiêu, Thuấn – những bậc minh quân trong lịch sử Trung Hoa, dưới thời cai trị của họ, nhân dân được hưởng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Nguyễn Trãi mượn hình ảnh này để bày tỏ mong ước tha thiết: ông chỉ mong có thể cất lên tiếng đàn hòa bình, mong cho đất nước thái bình, nhân dân không còn chịu cảnh lầm than. Khát vọng ấy xuất phát từ một tấm lòng luôn lo nghĩ cho dân, cho nước, một trái tim yêu nước nồng nàn.

Bài thơ không chỉ là bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn phản ánh khát vọng sâu sắc của Nguyễn Trãi về một cuộc sống thanh bình, ấm no cho muôn dân. Dù ở ẩn, ông vẫn luôn đau đáu với vận nước, với cuộc sống của nhân dân. Đó chính là vẻ đẹp của một bậc hiền triết – người suốt đời tận tụy vì đất nước, dù vinh hay nhục cũng giữ trọn tấm lòng son.

Câu 1:Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2:Những hình ảnh thể hiện cuộc sống thanh đạm, hòa hợp với thiên nhiên của tác giả:

- “Một mai, một cuốc, một cần câu” → Gắn liền với lao động, cuộc sống giản dị.

- “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá” → Bữa ăn thanh đạm theo mùa.

- “Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” → Tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên, sống tự do tự tại.

→ Tất cả gợi lên một cuộc sống tuy đơn sơ nhưng thanh cao, thư thái.
Câu 3:

- Biện pháp tu từ liệt kê: “một mai, một cuốc, một cần câu”.

* Tác dụng:

- Nhấn mạnh cuộc sống lao động nhẹ nhàng, thanh thản.

- Thể hiện sự chủ động lựa chọn lối sống nhàn tản, tránh xa danh lợi.

- Gợi lên hình ảnh một bậc hiền triết sống an nhiên giữa thiên nhiên.
Câu 4:

Quan niệm “dại - khôn” trong hai câu thơ mang tính nghịch lý thâm thúy:

- “Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ” → “Dại” nhưng thực ra là khôn, vì tránh xa vòng danh lợi.

- “Người khôn, người đến chốn lao xao” → “Khôn” nhưng thực chất là dại, vì lao vào chốn bon chen.

→ Quan niệm này thể hiện trí tuệ minh triết của Nguyễn Bỉnh Khiêm: buông bỏ không phải là từ bỏ, mà là tìm đến sự bình yên đích thực.

Câu 5:

Bài thơ khắc họa vẻ đẹp nhân cách thanh cao của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông xem danh lợi chỉ như giấc mộng, chủ động tìm đến cuộc sống an nhiên, hòa hợp với thiên nhiên. Không chạy theo phù hoa, ông lựa chọn sự thư thái trong tâm hồn, thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của một bậc hiền triết. Đó là vẻ đẹp của một con người thực sự hiểu đời, hiểu mình.