Tiến hóa nhỏ là sự biến đổi tần số alen trong quần thể, diễn ra trong thời gian ngắn, dẫn đến hình thành loài mới. Tiến hóa lớn là sự biến đổi trên quy mô lớn hơn loài, diễn ra trong thời gian dài, dẫn đến hình thành các nhóm phân loại cao hơn. Cơ chế hình thành đặc điểm thích nghi theo thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại gồm: (1) Biến dị di truyền tạo ra sự đa dạng, (2) Chọn lọc tự nhiên giữ lại các đặc điểm có lợi, (3) Tích lũy qua nhiều thế hệ, (4) Hình thành đặc điểm thích nghi hoàn chỉnh.

) Các nhân tố sinh thái tác động đến đời sống của cá gồm nhân tố vô sinh (nhiệt độ, ánh sáng, pH, oxy hòa tan, độ mặn, dòng chảy, chất dinh dưỡng) và nhân tố hữu sinh (thức ăn, sinh vật cạnh tranh, sinh vật săn mồi, vi sinh vật gây bệnh, con người).

b) Thiết kế bể cá và chăm sóc cá hợp lý gồm: chọn kích thước bể phù hợp, lắp hệ thống lọc và điều chỉnh nhiệt độ, pH theo loài; trang trí bể có nơi trú ẩn, không gian bơi và lớp nền thích hợp; chăm sóc cá bằng cách cho ăn đúng loại, đúng lượng, thay nước định kỳ 20-30% mỗi tuần và theo dõi sức khỏe cá để phát hiện bệnh sớm.

a) Đại Cổ Sinh; Cambrian: sự bùng nổ sự sống; Cretaceous: sự tuyệt chủng của khủng long. b) Kỉ Đệ Tứ, Đại Tân Sinh.