Quan niệm “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” là một phần của hệ tư tưởng truyền thống, phản ánh vai trò quyết định của cha mẹ trong việc định đoạt cuộc sống hôn nhân của con cái. Theo đó, cha mẹ được cho là người có đủ quyền lực và trách nhiệm để lựa chọn đối tượng kết hôn cho con, vì họ hiểu rõ con cái mình hơn ai hết. Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại, quan niệm này đang dần bị đặt câu hỏi và gây tranh cãi. Mặc dù có những giá trị tích cực, nhưng cũng không thể phủ nhận rằng quan niệm này có nhiều hạn chế trong việc đảm bảo sự tự do và hạnh phúc thực sự cho con cái.

     Trước hết, cần nhìn nhận quan niệm này trong bối cảnh lịch sử và văn hóa truyền thống. Ở xã hội xưa, việc cha mẹ lựa chọn vợ chồng cho con cái là điều hết sức bình thường và hợp lý. Trong thời kỳ đó, xã hội chủ yếu theo mô hình gia đình phụ hệ, trong đó quyền lực và sự kiểm soát của cha mẹ, đặc biệt là cha, rất lớn. Cha mẹ thường quyết định hôn nhân dựa trên các yếu tố như gia cảnh, danh tiếng, truyền thống gia đình hay đạo đức. Họ tin rằng, qua nhiều kinh nghiệm sống, họ sẽ giúp con cái tránh khỏi những sai lầm và có được cuộc sống ổn định. Vì vậy, trong hoàn cảnh đó, quan niệm “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” mang lại sự an toàn và ổn định cho cả gia đình.

     Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, khi giá trị của quyền tự do cá nhân ngày càng được tôn trọng, quan niệm này dần trở nên bất cập. Hôn nhân không chỉ là sự kết hợp giữa hai gia đình mà là sự gắn kết giữa hai con người có cảm xúc, có sự thấu hiểu và chia sẻ với nhau. Việc cha mẹ can thiệp quá sâu vào quyết định của con cái có thể dẫn đến sự thiếu tự chủ, làm mờ đi sự tự nguyện và tình yêu chân thành trong mối quan hệ. Hơn nữa, nếu cha mẹ áp đặt, ép buộc con cái kết hôn với người mà họ không yêu, không phù hợp với mình, sẽ dễ dẫn đến những hệ quả tiêu cực như mâu thuẫn, thiếu hạnh phúc và thậm chí là ly hôn.

     Thực tế, hôn nhân là một quá trình lâu dài và cần sự gắn kết bền vững giữa hai cá nhân. Tình yêu, sự hiểu biết, đồng cảm và chia sẻ là yếu tố quan trọng nhất giúp duy trì mối quan hệ hôn nhân. Vì vậy, việc cha mẹ can thiệp một cách thái quá vào cuộc sống hôn nhân của con cái sẽ dễ dẫn đến sự bất mãn và không hạnh phúc. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là cha mẹ không có quyền định hướng, tư vấn cho con cái trong việc lựa chọn bạn đời. Cha mẹ với kinh nghiệm sống của mình có thể đưa ra những lời khuyên, giúp con cái nhìn nhận vấn đề một cách thấu đáo, nhưng sự lựa chọn cuối cùng vẫn phải do con cái quyết định.

     Trong xã hội hiện đại, mỗi người đều có quyền tự do trong việc lựa chọn bạn đời của mình. Con cái nên được tôn trọng quyền tự quyết trong vấn đề hôn nhân, đồng thời vẫn giữ được sự gắn kết, hiểu biết với gia đình. Cha mẹ có thể đóng vai trò như người bạn đồng hành, là người tư vấn và hỗ trợ, nhưng không nên áp đặt sự lựa chọn của mình lên con cái. Bởi hôn nhân không chỉ là một sự sắp đặt, mà là kết quả của tình yêu và sự đồng điệu giữa hai trái tim.

     Tóm lại, quan niệm “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” là một phần của truyền thống, nhưng trong xã hội hiện đại, cần phải có sự thay đổi. Hôn nhân không nên chỉ dựa vào sự quyết định của cha mẹ mà còn phải dựa vào tình yêu, sự tự nguyện và quyền tự do lựa chọn của mỗi cá nhân. Cha mẹ nên đóng vai trò là người hướng dẫn, giúp con cái có cái nhìn sáng suốt, nhưng sự quyết định cuối cùng cần thuộc về con cái để họ có thể xây dựng một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc và trọn vẹn.

Thân em như hạt mưa sa,

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.

Hai câu thơ “ngẫm thân em chỉ bằng con bọ ngựa. bằng con chẫu chuộc thôi” thể hiện nỗi niềm tự ý thức về thân phận nhỏ bé và tầm thường của nhân vật trữ tình. Hình ảnh “con bọ ngựa” và “con chẫu chuộc” gắn liền với những sinh vật nhỏ bé, yếu ớt, gợi sự mong manh, dễ tổn thương trước cuộc đời. Cách so sánh ấy không chỉ cụ thể mà còn chứa đựng nỗi buồn thấm thía về kiếp người thấp hèn, bị lãng quên trong xã hội. Qua đó, tác giả vừa thể hiện sự cam chịu vừa gợi lên khát khao vượt thoát khỏi hoàn cảnh, làm nổi bật nỗi niềm trăn trở về thân phận.

Câu thơ “em nhớ anh nát cả ruột gan” sử dụng cách phá vỡ ngôn ngữ thông thường, khi đưa hình ảnh đau đớn thể xác vào diễn tả cảm xúc nhớ nhung. Cách diễn đạt này không chỉ lạ hóa nỗi nhớ mà còn làm tăng cường độ cảm xúc, khiến nỗi nhớ trở nên cụ thể, dữ dội và đầy ám ảnh. Từ đó, người đọc cảm nhận được sự khắc khoải mãnh liệt trong tình cảm. Phép phá cách góp phần tạo dấu ấn độc đáo, giàu sức biểu đạt trong thơ.