Trong dòng chảy của nền văn học hiện thực phê phán, Nguyễn Công Hoan nổi lên như một cây bút xuất sắc, một nhà văn giàu vốn sống và am hiểu sâu sắc về con người, xã hội Việt Nam. Truyện ngắn "Bà lái đò" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, không chỉ cuốn hút người đọc bởi cốt truyện hấp dẫn mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn và tư tưởng sâu sắc.Cốt truyện được thể hiện một chân thực của hiện thực bài"Bà lái đò" được xây dựng dựa trên một tình huống bất ngờ, đầy kịch tính, khiến người đọc không khỏi tò mò và hồi hộp. Nhóm người kể chuyện, trong đó có một người Việt Nam, cần sang sông và tìm đến sự giúp đỡ của bà lái đò , một người phụ nữ bình dị, lam lũ.Nhìn vào, đây chỉ là một sự việc đơn giản, nhưng đằng sau đó lại ẩn chứa một diễn biến đầy căng thẳng. Xuất phát từ lòng căm thù giặc sâu sắc, bà lái đò đã có một quyết định táo bạo là: cố tình làm đắm thuyền để giết chết những kẻ mà bà xem là kẻ thù. Hành động của bà không chỉ tạo ra sự kịch tính, mà còn phản ánh chân thực tâm lý của những con người đã trải qua quá nhiều đau thương dưới ách đô hộ của thực dân. Qua tình huống này, tác giả không chỉ khắc họa sự tàn khốc của chiến tranh mà còn làm nổi bật tinh thần yêu nước mãnh liệt trong mỗi người dân Việt Nam.về nhân vật: Những con người mang đậm dấu ấn thời đại Bà lái đò đây là biểu tượng của lòng yêu nước.Nhân vật trung tâm của truyện "bà lái đò " hiện lên với vẻ ngoài khắc khổ, lam lũ, nhưng ẩn chứa bên trong là một trái tim nồng nàn yêu nước. Bà không chỉ là một người phụ nữ tảo tần mưu sinh, mà còn mang trong mình lòng căm hận sâu sắc đối với thực dân Pháp. Đối với bà, người da trắng là đại diện cho sự áp bức, bóc lột, là kẻ thù không đội trời chung.Hành động làm đắm thuyền của bà, dù có phần cực đoan, nhưng lại là minh chứng cho sự quyết liệt, sẵn sàng hy sinh vì đất nước. Bà không quan tâm đến việc phân biệt ai tốt, ai xấu, mà chỉ biết rằng mình phải chống lại những kẻ đã gây ra đau khổ cho dân tộc. Nhân vật này là hiện thân của những người nông dân Việt Nam hiền lành, chân chất nhưng khi tổ quốc lâm nguy, họ sẵn sàng đứng lên chiến đấu bằng tất cả những gì mình có.Nhóm người kể chuyện,tiếng nói của lý trí và lòng nhân ái.Bên cạnh bà lái đò, nhóm người kể chuyện cũng đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp của tác phẩm. Họ đại diện cho những người Việt Nam yêu nước, có tinh thần đoàn kết và luôn sẵn sàng giúp đỡ nhau.Trong đó, nhân vật "đồng chí Việt Nam" đóng vai trò như một cầu nối giữa sự thù hận và sự thấu hiểu. Anh là người đã giúp hóa giải mâu thuẫn, mang đến sự cảm thông và cái nhìn nhân văn hơn đối với hành động của bà lái đò.Thằng bé niềm hy vọng cho tương lai Thằng bé , con trai của bà lái đò là hình ảnh đại diện cho thế hệ tương lai của đất nước. Sự xuất hiện của cậu bé không chỉ làm nổi bật tình yêu thương của người mẹ, mà còn tượng trưng cho một tương lai vẫn đang bị bao trùm bởi bóng tối của chiến tranh, nhưng cũng tràn đầy hy vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn. Về nghệ thuật: Ngòi bút hiện thực sắc sảo Nguyễn Công Hoan đã thể hiện tài năng của mình qua nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn và lối viết hiện thực sâu sắc.Tình huống của truyện tác phẩm được xây dựng trên một tình huống bất ngờ, đầy kịch tính, tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn. Tình huống này không chỉ có tác dụng gây tò mò cho người đọc, mà còn phản ánh những mâu thuẫn xã hội sâu sắc trong thời kỳ bấy giờ.Ngôn ngữ giản dị, chân thực: Văn phong của tác giả mộc mạc, gần gũi với đời sống hàng ngày, giúp câu chuyện trở nên chân thực và dễ đi vào lòng người.Miêu tả tâm lý nhân vật Nguyễn Công Hoan rất tinh tế trong việc khắc họa tâm lý nhân vật, đặc biệt là bà lái đò. Từ những suy nghĩ giằng xé đến hành động quyết liệt, tất cả đều phản ánh một cách chân thực diễn biến nội tâm phức tạp của nhân vật này.Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng: Con thuyền, dòng sông, con dao, mặt nước… đều mang những tầng ý nghĩa sâu sắc. Nếu như con thuyền là biểu tượng cho cuộc sống bấp bênh của những người dân nghèo, thì dòng sông lại là ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, giữa quá khứ đau thương và hy vọng về một tương lai mới.Về chủ đề và ý nghĩa lời tố cáo và bản hùng ca yêu nước.Về chủ đề tác phẩm khắc họa tinh thần yêu nước, sự căm phẫn của người dân Việt Nam trước ách thống trị của thực dân, đồng thời phản ánh sự nghèo đói, lầm than của xã hội bấy giờ.Ý nghĩa của bài "Bà lái đò" không chỉ là một câu chuyện về lòng yêu nước mà còn là một bản cáo trạng đanh thép lên án tội ác của thực dân Pháp.Đồng thời, tác phẩm cũng là một lời tri ân dành cho những con người vô danh, những người dù nhỏ bé nhưng đã góp phần vào cuộc đấu tranh giành lại độc lập cho dân tộc.Nói về giá trị vượt thời gian của tác phẩm truyện ngắn "Bà lái đò" không chỉ có giá trị văn học sâu sắc mà còn mang ý nghĩa lịch sử to lớn. Tác phẩm giúp thế hệ sau hiểu rõ hơn về cuộc sống, tư tưởng và tinh thần đấu tranh của cha ông trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân.Dù đã ra đời từ lâu, nhưng những giá trị nhân văn và tinh thần yêu nước trong tác phẩm vẫn còn nguyên vẹn. Nó không chỉ là một câu chuyện của quá khứ, mà còn là lời nhắc nhở cho thế hệ hôm nay về lòng yêu nước, về sự hy sinh và về tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.

Câu 1.Bài thơ được viết theo thể thơ : 7 chữ ( thơ thất ngôn bát cú)

Câu 2 .Được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh:Mấy năm làm ruộng vẫn chân thua ( thể hiện sự vất vả của người nông dân khi làm ruộng vẫn chẳng phất lên được)Chiêm mất đằng chiêm, mùa mất mùa( thể hiện sự mất mùa,khó khăn của người nông dân )Phần thuế quan Tây, phần trả nợ( thể hiện sự đóng thuế ruộng đất cho quan Tây , còn 1 phần là trả nợ tiền đã vay mượn)Sớm trưa dưa muối cho qua bữa( thể hiện sự thiếu thốn,nghèo đói của người nông dân)Chợ búa trầu chè chẳng dám mua ( vì nghèo nên không dám mua ).

Câu 3. 2 câu thơ thể hiện sự nghèo khổ của người nông dân, chỉ còn dưa muối để ăn tạm sống qua ngày,vì nghèo nên không dám mua.

Câu 4 . Biện pháp tu từ là " câu hỏi tu từ" vì câu này là câu hỏi không có lời đáp. Có tác dụng nhấm mạnh cảm xúc tuyệt vọng của người nông dân trong hoàn cảnh nghèo khó ,thiếu thốn.

Câu 5. Cảm hứng chủ đạo của bài là nỗi xót xa về sự khốn khó của người nông dân trong hoàn cảnh nghèo khổ và phải đóng thuế , trả nợ trong khi nhà đang nghèo khổ khó khăn chỉ có cái ăn sống tạm bợ qua ngày.

Câu 6 . Cho đi và nhận lại là những điều không thể thiếu trong cuộc sống của chúng, vì khi sẻ chia ta cũng sẽ được nhận lại. Ngoài kia vẫn còn những con người nghèo khổ hơn chúng ta khi cho đi ta cũng có thể giúp một phần nào đó cho họ cũng bớt được cho họ một phần vất vả tuy chúng ta không thể nào giúp được hết và hiểu được những phần vất vả mà họ phải trải qua nhưng chúng ta cũng đã giúp được một phần nào đó cho họ. Qua hoàn cảnh của những người nông dân trong bài đã cho thấy sự khát khao có một cuộc sống tốt đẹp và ấm no hơn mà không cần phải ăn tạm bợ vì cuộc sống của họ đã thể hiện nên sự thốn khổ của những người cùng chung cảnh ngộ muốn ai đó cùng sẻ chia với họ.Điều đó cũng nói với chúng ta biết đồng cảm với những người có hoàn cảnh khó khăn, và sẵn sàn giúp đỡ khi chúng ta có thể giúp góp một phần nào đó cho những người khó khăn hơn chúng ta. Chính điều đó đã giúp chúng ta gắn kết hơn trong xã hội hiện nay.