Trong kho tàng tục ngữ, ca dao của dân tộc Việt Nam, câu “Lá lành đùm lá rách” từ lâu đã trở thành một triết lý sống, một truyền thống tốt đẹp được hun đúc qua bao thế hệ. Câu nói mộc mạc ấy không chỉ thể hiện tinh thần tương thân tương ái, mà còn là biểu hiện cao đẹp của đạo lý làm người trong xã hội. Trong thời đại ngày nay, dù cuộc sống có nhiều đổi thay, truyền thống này vẫn mang giá trị nhân văn sâu sắc và cần được gìn giữ, phát huy để tạo nên một cộng đồng gắn bó, nhân ái và bền vững.

Trước hết, “Lá lành đùm lá rách” là truyền thống thể hiện tinh thần đoàn kết, sẻ chia trong cộng đồng người Việt. Từ thời cha ông dựng nước, người Việt đã biết tương trợ lẫn nhau để vượt qua thiên tai, giặc giã, đói nghèo. Truyền thống ấy đã trở thành nét đẹp văn hóa đặc trưng, giúp dân tộc ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách. Khi một người gặp hoạn nạn, cộng đồng sẵn sàng dang tay giúp đỡ bằng tấm lòng chân thành, dù ít hay nhiều. Đó là biểu hiện sinh động của tình làng nghĩa xóm, của một dân tộc “một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ”.

Gìn giữ truyền thống này còn là cách để nuôi dưỡng lòng nhân ái, vị tha trong mỗi con người. Trong xã hội hiện đại, khi lối sống cá nhân chủ nghĩa đang dần trở nên phổ biến, việc nhắc nhở nhau sống vì người khác, biết yêu thương và sẻ chia càng trở nên cần thiết. Từ những việc nhỏ như nhường nhịn bạn bè, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn, đến những hoạt động lớn hơn như từ thiện, hỗ trợ đồng bào bị thiên tai, tất cả đều là biểu hiện cụ thể của tinh thần “lá lành đùm lá rách”. Những hành động ấy không chỉ giúp đỡ người khác mà còn làm đẹp tâm hồn người cho đi.

Ngoài ra, gìn giữ và phát huy truyền thống này còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nhân văn và bền vững. Một đất nước sẽ chỉ thật sự phát triển khi người dân trong đó biết sống vì nhau, biết đoàn kết để cùng hướng tới những giá trị chung. Trong những lúc khó khăn như đại dịch, thiên tai, chính tinh thần đoàn kết, tương trợ đã trở thành sức mạnh tinh thần to lớn giúp đất nước đứng vững và phục hồi. Truyền thống “lá lành đùm lá rách” không chỉ là giá trị đạo đức mà còn là nền tảng để phát triển xã hội ổn định, gắn bó và nhân ái.

Đặc biệt đối với thế hệ trẻ, việc gìn giữ truyền thống này là cách để nối tiếp và lan tỏa những giá trị tốt đẹp của cha ông. Mỗi người học sinh, sinh viên hôm nay cần được giáo dục, rèn luyện để thấu hiểu và hành động theo tinh thần sẻ chia. Bằng cách đó, truyền thống không bị mai một mà tiếp tục tỏa sáng, góp phần hình thành lớp người sống có trách nhiệm, yêu thương và sẵn sàng cống hiến cho cộng đồng.

Tóm lại, “Lá lành đùm lá rách” không chỉ là một lời khuyên mà còn là một giá trị văn hóa sâu sắc cần được trân trọng và gìn giữ. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, tinh thần ấy luôn là sợi dây vô hình kết nối con người lại với nhau, là sức mạnh tinh thần của dân tộc Việt Nam. Chúng ta – những người trẻ hôm nay – có trách nhiệm gìn giữ và lan tỏa truyền thống ấy bằng những hành động thiết thực trong đời sống hằng ngày.

(1)Với em, tuổi thơ đáng nhớ nhất là những buổi chiều hè được cùng lũ bạn trong xóm thả diều trên cánh đồng rộng mênh mông.(2) Gió thổi lồng lộng, cánh diều bay cao như mang theo những ước mơ ngây thơ của tuổi nhỏ.(3) Tiếng cười vang khắp cánh đồng, hòa với tiếng sáo diều vi vu tạo nên bản nhạc êm đềm của làng quê. (4)Mỗi lần nhớ lại, em vẫn thấy tim mình dịu lại bởi sự trong trẻo, hồn nhiên của quãng thời gian ấy. (5)Đó là những ký ức giản dị nhưng đong đầy yêu thương, là một phần không thể thiếu trong hành trang lớn lên của em.

Trong hành trình học tập và trưởng thành của mỗi con người, nhà trường, thầy cô và sách vở đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, không ai có thể học thay cho ta, cũng không ai có thể đồng hành suốt đời với ta trên con đường tìm kiếm tri thức. Bởi vậy, ý thức tự học trở thành yếu tố cốt lõi quyết định sự tiến bộ, thành công và phát triển toàn diện của học sinh. Học sinh cần có ý thức tự học không chỉ để nâng cao kiến thức mà còn để rèn luyện bản lĩnh, khả năng tư duy độc lập và thích ứng linh hoạt với cuộc sống luôn đổi thay.

Trước hết, tự học giúp học sinh làm chủ kiến thức một cách chủ động và sâu sắc hơn. Việc chỉ tiếp thu bài giảng trên lớp là chưa đủ, bởi thời gian học trên lớp có giới hạn và không thể bao quát hết mọi kiến thức trong một môn học. Nếu học sinh chỉ học thụ động, dựa dẫm vào thầy cô, thì kiến thức sẽ dễ bị hổng, nhanh quên và không thể vận dụng linh hoạt. Tự học chính là quá trình học sinh tự tìm tòi, ôn luyện, mở rộng và củng cố những gì đã học. Nhờ đó, các em sẽ hiểu sâu, nhớ lâu và biết cách áp dụng kiến thức vào thực tế.

Thêm vào đó, ý thức tự học còn rèn luyện cho học sinh kỹ năng tư duy, giải quyết vấn đề và khả năng làm việc độc lập. Khi học sinh chủ động tìm kiếm tài liệu, đặt câu hỏi và tự giải đáp thắc mắc, các em không chỉ tiếp nhận kiến thức mà còn học được cách tư duy phản biện, sáng tạo và kiên trì vượt qua khó khăn. Đây là những năng lực cần thiết trong thời đại hiện đại – nơi mà kiến thức liên tục đổi mới và ai biết học suốt đời sẽ là người thành công.

Hơn nữa, tự học còn là biểu hiện của tinh thần trách nhiệm và lòng ham học. Người có ý thức tự học là người không cần ai nhắc nhở mà vẫn nỗ lực không ngừng để hoàn thiện bản thân. Chính tinh thần này sẽ giúp học sinh trở thành những công dân tự chủ, biết tự quản lý thời gian, công việc và phát triển bản thân bền vững. Trong môi trường học tập hiện đại, nơi học sinh được khuyến khích cá nhân hóa quá trình học, vai trò của tự học càng trở nên quan trọng và không thể thay thế.

Cuối cùng, khi học sinh có ý thức tự học từ sớm, các em sẽ hình thành được thói quen học tập suốt đời – một kỹ năng sống quan trọng trong thế kỷ 21. Cuộc sống luôn biến đổi, đòi hỏi con người không ngừng cập nhật tri thức mới. Người biết tự học sẽ luôn sẵn sàng thích nghi, không bị tụt lại phía sau và có thể góp phần xây dựng xã hội phát triển.

Tóm lại, ý thức tự học không chỉ là yếu tố giúp học sinh học tốt hơn mà còn là nền tảng để phát triển bản thân một cách toàn diện. Học sinh cần hiểu rằng, tự học là con đường ngắn nhất để đi đến thành công. Hãy bắt đầu bằng những việc nhỏ: đọc thêm sách, tự làm bài tập, đặt câu hỏi cho chính mình… vì mỗi bước nhỏ trong quá trình tự học hôm nay sẽ tạo nên những bước tiến vững chắc cho tương lai sau này.

(1)Đoạn văn trên nhấn mạnh vai trò thiêng liêng và sâu sắc của món xôi nấu bằng lá rau khúc trong nghi lễ truyền thống của người dân quê.(2) Dù mâm lễ có sang trọng đến đâu, nếu thiếu đĩa xôi này thì vẫn chưa trọn vẹn, bởi nó không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng văn hoá, là “hồn cốt” của phong tục địa phương.(3) Thông điệp ở đây muốn đề cao giá trị của truyền thống, sự mộc mạc mà chân thành của người dân quê trong tín ngưỡng và đời sống tinh thần.(4) Qua đó, đoạn văn nhắc nhở mỗi người cần gìn giữ và trân trọng những giá trị văn hoá dân tộc, dù giản dị nhưng lại giàu ý nghĩa.(5) Đó cũng là cách thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng đối với tổ tiên và thần linh.