"Trầu này ai xé mà cay thế/ Cau này ai bổ mà tròn ghê?"

                  Câu ca dao quen thuộc đã đi vào lòng người Việt từ bao đời nay, gợi nhớ đến phong tục ăn trầu truyền thống, biểu tượng của tình yêu, sự gắn kết và duyên số. Trong văn hóa dân gian, miếng trầu không chỉ là một thức quà, mà còn là phương tiện giao tiếp, là cầu nối tâm giao, là lời tỏ tình kín đáo mà đằm thắm. Cũng như những lời ca dao ấy, "Mời trầu" của Hồ Xuân Hương không chỉ là một bài thơ mời trầu thông thường, mà còn là tiếng lòng của một người phụ nữ khao khát hạnh phúc, dám chủ động tìm kiếm tình yêu và khẳng định cá tính mạnh mẽ của mình. Khác với những vần thơ e ấp, kín đáo thường thấy, "Mời trầu" mang một giọng điệu táo bạo, thẳng thắn, thể hiện bản lĩnh và khát vọng sống của một người phụ nữ dám vượt lên trên những ràng buộc của lễ giáo phong kiến. Bài thơ là sự kết hợp hài hòa giữa nội dung sâu sắc và hình thức nghệ thuật độc đáo, mang đến cho người đọc những cảm xúc và suy ngẫm sâu sắc về tình yêu, hạnh phúc và thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

            Tiếp nối mạch cảm xúc từ câu ca dao mở đầu, "Mời trầu" của Hồ Xuân Hương không chỉ là một lời mời trầu đơn thuần, mà còn là tiếng lòng của một người phụ nữ khao khát hạnh phúc, dám chủ động tìm kiếm tình yêu và khẳng định cá tính mạnh mẽ của mình. Điều này được thể hiện rõ nét qua từng câu chữ, từng hình ảnh trong bài thơ, cho thấy một Hồ Xuân Hương tài hoa, bản lĩnh, dám sống thật với cảm xúc của mình.

      Ngay từ câu thơ đầu tiên, "Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi", Hồ Xuân Hương đã sử dụng hình ảnh giản dị, đời thường để mở đầu bài thơ. "Quả cau nho nhỏ" và "miếng trầu hôi" không chỉ gợi lên sự chân chất, mộc mạc mà còn ẩn chứa một ý nghĩa sâu xa về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Hình ảnh này có thể được hiểu như biểu tượng cho sự nhỏ bé, hèn mọn của người phụ nữ, những người thường bị coi nhẹ và không được đánh giá cao. Tuy nhiên, đằng sau vẻ bề ngoài giản dị ấy là một tâm hồn mạnh mẽ, khao khát được yêu thương và trân trọng. Việc sử dụng từ "hôi" thay vì "thơm" cũng là một dụng ý nghệ thuật của Hồ Xuân Hương. Bà muốn nhấn mạnh sự chân thành, không tô vẽ, không giấu giếm của mình. Miếng trầu "hôi" ấy chính là tấm lòng chân thật, là lời mời gọi tha thiết từ trái tim người phụ nữ.

      Câu thơ tiếp theo, "Này của Xuân Hương mới quệt rồi", thể hiện rõ sự chủ động và tự tin của tác giả trong tình yêu. Hồ Xuân Hương không ngần ngại mời trầu, thể hiện sự chân thành và mong muốn được kết duyên với người mình yêu. Hành động này không chỉ thể hiện cá tính mạnh mẽ của bà mà còn là một sự phản kháng mạnh mẽ đối với những khuôn mẫu phong kiến, nơi người phụ nữ thường phải thụ động và chờ đợi. Việc tự xưng "Xuân Hương" trong câu thơ cũng là một cách để tác giả khẳng định bản thân, khẳng định quyền được yêu và được hạnh phúc của mình. "Mới quệt rồi" cho thấy sự nhanh chóng, dứt khoát, thể hiện sự chủ động nắm bắt hạnh phúc của người phụ nữ. Sự tự tin và chủ động này không chỉ là một nét độc đáo trong thơ Hồ Xuân Hương mà còn là một tiếng nói mạnh mẽ của người phụ nữ dám vượt qua những ràng buộc xã hội.

      Niềm tin vào duyên số được thể hiện qua câu thơ "Có phải duyên nhau thì thắm lại". Câu thơ này không chỉ thể hiện khát vọng về một tình yêu bền vững, thủy chung mà còn là một lời khẳng định về giá trị của tình yêu đích thực. Hồ Xuân Hương tin rằng, nếu hai người thực sự có duyên với nhau, tình yêu của họ sẽ vượt qua mọi khó khăn và thử thách để đơm hoa kết trái. Đây là một niềm tin mãnh liệt, một khát vọng chính đáng của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nơi mà hôn nhân thường được sắp đặt và tình yêu đôi lứa ít được coi trọng. "Thắm lại" không chỉ là sự trở lại của tình yêu mà còn là sự khẳng định về sức mạnh của tình yêu chân chính, có thể vượt qua mọi thử thách.

      Tuy nhiên, đằng sau niềm tin ấy là nỗi lo sợ, bất an về sự phai nhạt của tình yêu. Câu thơ "Đừng xanh như lá, bạc như vôi" thể hiện rõ nỗi lo này. Hồ Xuân Hương mong muốn một tình yêu không thay đổi, không phai nhạt theo thời gian. Bà sợ rằng tình yêu của mình sẽ "xanh như lá", tức là tươi tốt lúc ban đầu nhưng rồi sẽ úa tàn, hoặc "bạc như vôi", tức là trắng xóa, vô vị và lạnh lẽo. Việc so sánh tình yêu với "lá xanh" và "vôi bạc" cho thấy sự tinh tế trong việc sử dụng hình ảnh của Hồ Xuân Hương. Những hình ảnh này không chỉ gợi lên sự mong manh, dễ vỡ của tình yêu mà còn thể hiện sự lo lắng, bất an của người phụ nữ trước những biến động của cuộc đời. Sự lo lắng này không chỉ là của riêng Hồ Xuân Hương mà còn là nỗi lòng chung của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nơi mà hạnh phúc gia đình thường không được đảm bảo.

      "Mời trầu" không chỉ là một bài thơ về tình yêu mà còn là một bài thơ về thân phận người phụ nữ. Hồ Xuân Hương đã sử dụng hình ảnh miếng trầu để gửi gắm những tâm tư, tình cảm sâu sắc của mình về cuộc đời và con người. Bà đã thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với những người phụ nữ có số phận long đong, lận đận, những người phải chịu nhiều thiệt thòi và bất công trong xã hội phong kiến. Qua bài thơ, ta thấy được một Hồ Xuân Hương không chỉ tài hoa, bản lĩnh mà còn giàu lòng nhân ái, luôn trăn trở về số phận của những người phụ nữ xung quanh mình. Sự đồng cảm này không chỉ thể hiện qua lời thơ mà còn qua cách bà sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, tạo nên một bức tranh chân thực về cuộc sống của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

      So với những bài thơ viết về tình yêu của các tác giả nam giới trong giai đoạn đó, "Mời trầu" của Hồ Xuân Hương thể hiện một cái nhìn mới mẻ, táo bạo về tình yêu. Bà không ngần ngại thể hiện sự chủ động, khao khát của mình, điều mà hiếm thấy trong thơ ca truyền thống. Có thể so sánh với bài thơ "Bánh trôi nước" cũng của Hồ Xuân Hương. Cả hai bài thơ đều thể hiện thân phận người phụ nữ. Nhưng ở bài "Bánh trôi nước" thiên về thể hiện thân phận chìm nổi long đong, còn bài "Mời trầu" thể hiện khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ. Điều này cho thấy sự đa dạng trong cách thể hiện đề tài của Hồ Xuân Hương, bà không chỉ viết về nỗi khổ mà còn viết về khát vọng, về niềm tin vào tình yêu và hạnh phúc.

      "Mời trầu" đã trở thành một trong những bài thơ Nôm được yêu thích nhất của Hồ Xuân Hương. Bài thơ đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ người đọc, đặc biệt là phụ nữ, về tinh thần tự tin, chủ động trong cuộc sống. Bài thơ giúp người đọc hiểu thêm về thân phận và khát vọng của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Tuy nhiên, vì bài thơ ngắn gọn, nên những cảm xúc và suy nghĩ của tác giả chưa được thể hiện một cách trọn vẹn. Nhưng chính sự ngắn gọn ấy lại tạo nên sức mạnh cho bài thơ, khiến nó trở nên cô đọng, súc tích và dễ đi vào lòng người.

                "Mời trầu" của Hồ Xuân Hương không chỉ là một lời mời trầu đơn thuần, mà còn là tiếng lòng của một người phụ nữ dám sống thật với cảm xúc, dám khát khao hạnh phúc và dám khẳng định bản ngã. Bà đã mượn hình ảnh miếng trầu, một biểu tượng văn hóa quen thuộc, để gửi gắm tâm tư về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến và khát vọng về tình yêu, hạnh phúc. "Mời trầu" mang giá trị nhân văn sâu sắc, thể hiện sự đồng cảm với những số phận long đong. Bài thơ đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ, đặc biệt là phụ nữ, về tinh thần tự tin, chủ động. "Mời trầu" không chỉ là bài thơ của quá khứ, mà còn là lời nhắc nhở về quyền được sống thật, được yêu và được hạnh phúc. Đó là một viên ngọc quý trong văn học Việt Nam, mãi sống trong lòng người đọc.

Tác động của hoàn cảnh sống đối với con người: ảnh hưởng sâu sắc đến thể chất và tinh thần,có thể thay đổi tính cách con người,thấy được tình người ấm áp trong hoàn cảnh khó khăn, suy nghĩ về xã hội. Vậy nên dù trong hoàn cảnh nào, con người vẫn cần giữ vững phẩm chất tốt đẹp và niềm tin vào cuộc sống. Cần có sự đồng cảm, và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.

Từ"lỉnh":dùng để chỉ sự nhanh nhẹn, lanh lợi, nhưng cũng có thể mang nghĩa tiêu cực là ranh mãnh, láu cá.

Từ "cáu ghét":là một cụm từ dùng để diễn tả cảm xúc tiêu cực mạnh mẽ ,"Cáu" có nghĩa là bực bội, khó chịu, còn "ghét" là căm ghét, không ưa. "Cáu ghét" thể hiện sự kết hợp của hai cảm xúc này, cho thấy một mức độ căm ghét và khó chịu .

Từ "nhớn nhác": dùng để miêu tả trạng thái lo lắng, sợ hãi, không yên tâm, thể hiện qua hành động nhìn ngó xung quanh một cách vội vã, không tập trung. "nhớn nhác" thường có vẻ bồn chồn, bất an, như đang tìm kiếm điều gì đó hoặc cố gắng trốn tránh