Đoạn trích "Bài học đường đời đầu tiên" của Tô Hoài là một tác phẩm nổi tiếng dành cho thiếu nhi. Nổi bật trong truyện là nhân vật Dế Mèn được nhà văn Tô Hoài khác họa vô cùng chân thực và sinh động.

     Mở đầu đoạn trích nhà văn đã khác họa đặc điểm ngoại hình của Dế Mèn. Chàng ta hiện lên với một thân hình cường tráng,khỏe mạnh. Cùng với đôi càng mầm bóng,chiếc cánh dài như một chiếc áo choàng ngoài. Cái đầu to nổi bật lên từng tảng trông rất oai vệ. Qua đó ta thấy Dế Mèn là một nhân vật vô cùng khỏe mạnh,cường tráng và cũng có lối sống khoa học : "Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm", " chẳng bao lâu tôi đã trở thành chàng dế thanh niên cường tráng". Có thế thấy rằng, nhà văn Tô Hoài đã vô cùng tinh tế trong việc xây dựng và khai thác nhân vật Dế Mèn với một tính cách vô cùng kiêu căng và ngạo mạn, điều này được thể hiện qua việc : Với những cái móng vuốt nhọn hoắt của mình, Dế Mèn đã "co căng đạp phanh phách vào ngọn cỏ" để muốn thử sự lợi hại của chúng. Những điều trên nhằm nổi bật tính cách kiêu ngạo, hóng hách và xốc nổi của Dế Mèn.

      Ngược lại với Dế Mèn, Dế Choắt - người bạn hàng xóm thường bị Dế Mèn giễu cợt vì vẻ ngoài ốm yếu còi cọc, quanh năm mắc bệnh hen xuyễn, động tí là thở dốc, mệt mỏi. Nếu Dế Choắt luôn tôn trọng, thậm chí coi Dế Mèn là đàn anh thì Dế Mèn lại cành thiếu tình thương và sự đồng cảm với bạn mình. Một hôm Dế Choắt và Dế Mèn đứng trước cửa hang mình thì nhìn thấy chị Cốc đang đi tìm tôm tép kiếm ăn. Dế Mèn liền nổi hứng chọc tức chị Cốc mặc cho Dế Choắt can ngăn. Cuối cùng, Dế Choắt phải chịu tội thay cho Dế Mèn, bị chị Cốc mổ cho đến chết. Nghe tiếng kêu thảm thiết của Dế Choắt, Dế Mèn kinh hãi nhưng cũng không giám ra cứu. Chờ tới lúc chị Cốc đi rồi mới chạy ra chỗ Dế Choắt thì thấy Dế Choắt đã nằm thoi thóp chết rồi. Lúc này Dế Mèn mới ân hận và nhận ra lỗi lầm của mình. 

      Qua cho tiết đó của truyện, ta có thể rút ra được bài học ý nghĩa đó chính là Ở đời đừng bao giờ có thói kiêu căng, ngạo mạn cũng đừng bao giờ khinh thường người khác,tự cho mình là nhất. Thế nên chúng ta phải luôn tự mình học hỏi,rèn luyện nhiều đức tính tốt đẹp,trau dồi kiến thức hoàn thiện bản thân. Nếu ở cuộc sống hiện đại, nếu ta chỉ biết kiêu căng, ngạo mạn, thói hung hăng bậy bạ thì cũng sẽ nhận được kết cục như Đê Mèn.

     Nhà văn Tô Hoài đã rất thành công trong việc sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hóa,so sánh điêu luyện và nghệ thuật miêu tả tài tình để xây dựng và khắc họa nhân vật Dế Mèn để cho độc giả thấy được chân dung sống động về một chú Dế kiêu căng, ngạo mạn và cùng với những nhân vật khác để rút ra bài học và thông điệp sâu sắc. 

     Tóm lại, nhân vật Dế Mèn trong đoạn trích :"Bài học đường đời đầu tiên" đã phản ánh về những người kiêu ngạo, có thói hung hăng, bậy bạ trong cuộc sống. Đây là một nhân vật được em yêu thích nhất trong tác phẩm :"Bài học đường đời đầu tiên" được trích từ "Dế Mèn phưu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài.

Bài học em rút ra được là:

Trong cuộc sống, trong bất cứ hoàn cảnh khó khăn trở ngại nào, mỗi người chúng ta phải luôn luôn dũng cảm, có hi vọng, bĩnh tĩnh,nỗ lực,trải qua những gian nan,thăng trần biến cố để vượt qua khó khăn thử thách mà cuộc sống vốn tiềm ẩn. Ta phải nỗ lực dũng cảm bởi: 

+ sự dũng cảm, hi vọng sẽ giúp ta tin tưởng vào bản thân mình nhiều hơn,lạc quan 

+ giúp ta nhanh chóng tìm ra cách giải quyết để vượt qua khó khăn thử thách trong cuộc sống 

Sự khác nhau giữa con lừa và bác nông dân là :

-người nông dân 

Lúc đầu : có ý định muốn cứu con lừa

Lúc sau : thấy lừa đã già vì vậy nhờ người hàng xóm xúc đất đổ vào giếng 

-Con lùa

Lúc đầu : khóc thảm thiết 

Lúc sau: bình tĩnh , hiểu chuyện lùa lắc những xẻng đất vùi lấp nó để thoát ra khỏi giếng