Môi trường là nền tảng của sự sống, là nơi con người sinh sống, phát triển và tồn tại. Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta. Hiện nay, biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, mất rừng, và sự suy giảm đa dạng sinh học đang trở thành những vấn đề toàn cầu cấp bách. Những hậu quả mà nó gây ra không chỉ ảnh hưởng đến vật chất mà còn dẫn đến khủng hoảng tâm lý, như hiện tượng “tiếc thương sinh thái” – cảm xúc đau đớn trước sự mất mát thiên nhiên. Vì vậy, mỗi người cần có trách nhiệm hành động, dù là nhỏ nhất: tiết kiệm điện, giảm rác thải nhựa, trồng cây xanh, hay lên tiếng vì công lý môi trường. Bảo vệ môi trường không còn là lựa chọn, mà là nghĩa vụ đạo đức của mỗi cá nhân trước cộng đồng và các thế hệ tương lai. Hành động hôm nay sẽ quyết định tương lai của hành tinh ngày mai.

Câu 2:

Tuổi trẻ là quãng thời gian đẹp nhất của đời người – khi ta có nhiệt huyết, đam mê, khát vọng và cả lòng dũng cảm để bước ra thế giới rộng lớn. Nhưng tuổi trẻ cũng là giai đoạn ta thiếu kinh nghiệm, dễ vấp ngã, dễ sai lầm. Chính vì thế, sự trải nghiệm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hành trình trưởng thành của mỗi con người trẻ tuổi. Trải nghiệm không chỉ là hành trang sống, mà còn là chất liệu nuôi dưỡng bản lĩnh và sự trưởng thành.

Trải nghiệm là những gì ta thực sự sống, thực sự cảm nhận qua hành động, suy nghĩ và cảm xúc trong cuộc đời. Với người trẻ, đó có thể là lần đầu tự lập xa nhà, lần đầu làm thêm kiếm tiền, lần đầu thất bại trong một cuộc thi, hay đơn giản là lần đầu giúp đỡ ai đó vô điều kiện. Từng trải nghiệm – dù ngọt ngào hay cay đắng – đều để lại dấu ấn và dạy ta những bài học quý giá mà sách vở không thể nào thay thế.

Tuổi trẻ có lợi thế rất lớn: dám nghĩ, dám làm, dám thử và… dám sai. Người trẻ không ngại va chạm, không sợ thất bại bởi họ biết rằng đó chính là cơ hội để rèn luyện và khám phá bản thân. Không có ai trưởng thành mà không từng trải. Những người thành công trong xã hội – từ doanh nhân, nghệ sĩ đến nhà khoa học – phần lớn đều bắt đầu bằng chuỗi ngày đầy thử thách và học hỏi không ngừng từ chính cuộc sống. Steve Jobs từng bỏ học và thất bại nhiều lần trước khi xây dựng Apple thành công rực rỡ. Trên hành trình ấy, trải nghiệm là người thầy âm thầm mà vĩ đại nhất.

Tuy nhiên, không phải mọi trải nghiệm đều dễ dàng hay đẹp đẽ. Có những lần vấp ngã khiến người trẻ đau đớn, mất niềm tin, thậm chí muốn từ bỏ. Nhưng chính những lúc ấy, trải nghiệm dạy ta cách kiên cường, học cách đứng dậy, và biết ơn những bài học từ thất bại. Điều quan trọng là không sợ sai, không ngại làm lại, và không từ chối cơ hội bước ra khỏi vùng an toàn.

Sống mà không trải nghiệm, tuổi trẻ sẽ trở nên nhạt nhòa và hoang phí. Một người trẻ chỉ biết học lý thuyết, sống khép kín, sợ thử thách thì sẽ khó mà hiểu được bản thân mình thực sự muốn gì và có gì. Trong khi đó, trải nghiệm giúp ta nhận diện năng lực, đam mê, thậm chí thay đổi lối sống, tư duy và định hướng tương lai. Nó giúp ta không sống cuộc đời của người khác, mà sống cuộc đời của chính mình.

Tóm lại, tuổi trẻ là thời điểm vàng để tích lũy trải nghiệm – không chỉ để làm giàu vốn sống, mà còn để chuẩn bị cho một tương lai vững vàng và sâu sắc hơn. Mỗi bạn trẻ hãy mạnh dạn bước ra khỏi chiếc kén an toàn, sống trọn vẹn, dấn thân, học hỏi, khám phá và vững tin rằng: mọi trải nghiệm – dù nhỏ hay lớn – đều có ý nghĩa. Bởi lẽ, tuổi trẻ không chỉ để sống… mà còn để trưởng thành.

I. ĐỌC HIỂU (4.0 điểm)

Câu 1. Theo bài viết trên, hiện tượng tiếc thương sinh thái là gì?

Trả lời:

Hiện tượng tiếc thương sinh thái là nỗi đau khổ mà con người cảm nhận trước những mất mát về sinh thái – như sự biến mất của các loài sinh vật, sự thay đổi của cảnh quan tự nhiên – do biến đổi khí hậu gây ra. Những cảm xúc này giống như nỗi đau khi mất người thân.

Câu 2. Bài viết trên trình bày thông tin theo trình tự nào?

Trả lời:

Bài viết trình bày thông tin theo trình tự diễn giải kết hợp với đưa dẫn chứng thực tế: bắt đầu bằng hiện tượng, sau đó giải thích khái niệm, đưa ví dụ cụ thể, rồi mở rộng phạm vi ảnh hưởng của hiện tượng đến nhiều đối tượng và khu vực khác nhau.

Câu 3. Tác giả đã sử dụng những bằng chứng nào để cung cấp thông tin cho người đọc?

Trả lời:

Tác giả sử dụng các bằng chứng khoa học và thực tiễn như:

Định nghĩa “tiếc thương sinh thái” từ hai nhà khoa học Ashlee Cunsolo và Neville R. Ellis.

Dẫn chứng về người Inuit ở Bắc Canada và người trồng trọt ở Australia.

Trường hợp cháy rừng Amazon và ảnh hưởng tới người dân bản địa.

Kết quả khảo sát năm 2021 của Caroline Hickman về tâm trạng lo lắng của giới trẻ ở 10 quốc gia.

Câu 4. Anh/chị hãy nhận xét về cách tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu của tác giả trong văn bản.

Trả lời:

Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu dưới góc độ tâm lí - xã hội, nhấn mạnh ảnh hưởng tinh thần sâu sắc mà biến đổi khí hậu gây ra. Đây là cách tiếp cận mới mẻ, nhân văn, giúp người đọc nhận thức được tác động toàn diện của hiện tượng này, không chỉ về vật chất mà còn về đời sống tinh thần và bản sắc văn hoá.

Câu 5. Thông điệp sâu sắc nhất mà anh/chị nhận được từ bài viết trên là gì?

Trả lời:

Thông điệp sâu sắc nhất là: Biến đổi khí hậu không chỉ tàn phá môi trường tự nhiên mà còn hủy hoại tinh thần, bản sắc và sự sống của con người. Do đó, bảo vệ môi trường là bảo vệ chính sự tồn tại và nhân tính của chúng ta.