Văn bản Nhà nghèo của Tô Hoài thuộc thể loại truyện ngắn. Truyện ngắn này phản ánh đời sống nghèo khổ và những bi kịch trong cuộc sống của những người dân nghèo, đặc biệt là gia đình Duyện, qua đó tố cáo sự tăm tối và thiếu thốn trong một xã hội nông thôn Việt Nam.

Phương thức biểu đạt chính trong văn bản Nhà nghèo là miêu tả và tự sự. Tô Hoài sử dụng miêu tả để vẽ ra bức tranh về cuộc sống nghèo khổ, cảnh sinh hoạt, những xung đột trong gia đình, sự nghèo đói mà các nhân vật phải gánh chịu. Bên cạnh đó, phương thức tự sự giúp tác giả kể lại các sự kiện, diễn biến của câu chuyện, qua đó làm nổi bật bi kịch gia đình Duyện và sự đau khổ của các nhân vật.

Trong câu văn này, Tô Hoài sử dụng biện pháp so sánh để mô tả hoàn cảnh kết hôn của anh Duyện và chị Duyện. Cụm từ "cảnh xế muộn chợ chiều" so sánh cuộc hôn nhân của họ với một phiên chợ đã tàn, những người còn lại đã quá muộn để lựa chọn, và "dư dãi mà lấy nhau tự nhiên" thể hiện sự bất đắc dĩ, không có tình yêu hay kỳ vọng lớn lao trong hôn nhân của họ. Biện pháp so sánh này làm nổi bật sự muộn màng, thiếu hy vọng trong cuộc sống của hai nhân vật, phản ánh sự nghèo khó và hoàn cảnh tăm tối mà họ đang trải qua.

Nội dung của văn bản Nhà nghèo là câu chuyện về một gia đình nghèo khổ ở nông thôn, với những xung đột, đau khổ trong cuộc sống thường ngày. Anh Duyện và chị Duyện, mặc dù sống trong cảnh nghèo đói, nhưng phải gồng mình chịu đựng cuộc sống, đồng thời phải đối mặt với những thử thách từ hoàn cảnh, từ sự thiếu thốn, mâu thuẫn trong gia đình, đến cái chết bi thảm của đứa con gái bé nhỏ. Qua câu chuyện, tác giả khắc họa rõ rệt sự bế tắc của những con người nghèo, những giằng xé trong cuộc sống, và bi kịch của gia đình họ.

Chi tiết em ấn tượng nhất là khi anh Duyện phát hiện con gái mình chết bên vệ ao. Hình ảnh đứa trẻ chết trong sự nghèo đói, không ai chăm sóc, khiến anh Duyện đau đớn nhận ra những khó khăn mà con bé đã phải chịu đựng trong suốt thời gian qua. Sự nghèo khó, vất vả không chỉ là nỗi khổ của người lớn mà còn là bi kịch lớn lao với trẻ em. Khi anh Duyện đau đớn ôm xác con, hình ảnh đôi tay còn ấm nhưng đôi chân đã cứng lại gây ám ảnh, thể hiện sự tàn nhẫn và khắc nghiệt của hoàn cảnh mà gia đình Duyện phải sống trong đó.