Trung Quốc có khí hậu đa dạng, trải dài từ khí hậu cận nhiệt đới ẩm ở phía nam đến khí hậu ôn đới lục địa ở phía bắc. Sự đa dạng này tạo ra những điều kiện thuận lợi và khó khăn khác nhau cho phát triển kinh tế.

Phần lớn diện tích Trung Quốc nằm trong khu vực gió mùa, tạo nên sự phân bố lượng mưa không đều. Miền Đông ven biển có lượng mưa dồi dào, thuận lợi cho nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa nước. Ngược lại, miền Tây khô hạn, thường xuyên chịu ảnh hưởng của hạn hán, gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp và đòi hỏi đầu tư lớn vào hệ thống thủy lợi. Sự phân bố lượng mưa không đều này cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của các ngành công nghiệp khác nhau, ví dụ như ngành thủy điện.

Hệ thống sông ngòi Trung Quốc khá phát triển, với nhiều sông lớn như Trường Giang, Hoàng Hà. Các con sông này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, giao thông vận tải và phát triển thủy điện. Tuy nhiên, các con sông cũng thường xuyên gây ra lũ lụt, gây thiệt hại lớn về người và của cải, đòi hỏi phải có các biện pháp phòng chống lũ hiệu quả. Sự bồi lắng phù sa của các con sông cũng có thể gây ra hiện tượng cạn dần lòng sông, ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển và sản xuất thủy điện.

Tóm lại, khí hậu và sông ngòi Trung Quốc vừa là thuận lợi, vừa là thách thức đối với sự phát triển kinh tế. Việc khai thác có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên này, đồng thời ứng phó với những khó khăn do khí hậu và sông ngòi gây ra, là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của nền kinh tế Trung Quốc.

a. Biểu đồ đường

b. Từ năm 2000 đến năm 2010, quy mô GDP của Nam Phi tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, từ năm 2010 đến năm 2020, GDP giảm dần, cho thấy sự suy giảm kinh tế.

Nhật Bản có dân số đông, tập trung chủ yếu ở các thành phố ven biển và các vùng đồng bằng. Dân số già hóa là một đặc điểm nổi bật của Nhật Bản, tỷ lệ người già ngày càng tăng cao, trong khi tỷ lệ sinh thấp. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu lao động trẻ, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế.

Cơ cấu dân số già của Nhật Bản có những ảnh hưởng sau đến sự phát triển kinh tế - xã hội:

• Ảnh hưởng tiêu cực: Thiếu hụt nguồn lao động trẻ, năng động; chi phí phúc lợi xã hội tăng cao do phải chi trả lương hưu, bảo hiểm y tế cho người già; giảm sức cạnh tranh quốc tế do thiếu nhân lực trẻ; thiếu người chăm sóc người già, gây áp lực lên hệ thống y tế và xã hội.
• Ảnh hưởng tích cực: Người già có kinh nghiệm, kỹ năng quản lý, có thể đóng góp vào kinh tế thông qua tư vấn, hướng dẫn; người già có khả năng tiết kiệm cao, góp phần vào sự ổn định kinh tế vĩ mô.

Tuy nhiên, những ảnh hưởng tiêu cực do dân số già hóa mang lại lớn hơn nhiều so với ảnh hưởng tích cực. Chính phủ Nhật Bản đang phải nỗ lực rất nhiều để giải quyết vấn đề này, thông qua các chính sách khuyến khích sinh con, thu hút lao động nước ngoài, cải thiện hệ thống an sinh xã hội… Việc giải quyết vấn đề dân số già hóa là một thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Nhật Bản trong tương lai.

Trung Quốc có địa hình rất đa dạng và phức tạp, được chia thành ba bậc thang chính:

• Bậc thang thứ nhất: Là vùng núi cao và sơn nguyên ở phía tây, chiếm phần lớn diện tích lãnh thổ. Đây là nơi tập trung nhiều dãy núi đồ sộ như Himalaya, Thiên Sơn, Côn Luân… và các sơn nguyên rộng lớn như Tây Tạng, Thanh Hải… Địa hình hiểm trở, độ cao trung bình lớn, ảnh hưởng lớn đến khí hậu và sự phân bố dân cư. Đất đai chủ yếu là đất xám bạc màu, đất mùn trên núi cao, ít đất màu mỡ.
• Bậc thang thứ hai: Là vùng đồi núi thấp và đồng bằng ở phía đông, trải dài từ phía bắc xuống phía nam. Vùng này có địa hình tương đối bằng phẳng, xen kẽ đồi núi thấp, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Đất đai ở đây màu mỡ hơn, tập trung nhiều loại đất phù sa màu mỡ ở các đồng bằng lớn như Hoa Bắc, Hoa Trung, Hoa Nam.
• Bậc thang thứ ba: Là vùng đồng bằng ven biển hẹp, nằm dọc theo bờ biển phía đông. Vùng này có địa hình bằng phẳng, đất đai màu mỡ, thuận lợi cho phát triển kinh tế biển và nông nghiệp.

Về đất đai, Trung Quốc có sự phân bố không đồng đều. Vùng phía đông có đất đai màu mỡ hơn, tập trung nhiều đất phù sa, đất đỏ vàng. Vùng phía tây chủ yếu là đất xám bạc màu, đất mùn trên núi cao, ít đất màu mỡ. Sự phân bố đất đai ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp và sự phát triển kinh tế - xã hội của Trung Quốc.