Trong dòng chảy không ngừng của cuộc sống hiện đại, khi công nghệ, kinh tế và toàn cầu hóa phát triển mạnh mẽ, con người có xu hướng tiếp thu nhiều cái mới, cái lạ từ các nền văn hóa khác nhau. Tuy nhiên, giữa sự giao thoa ấy, việc gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống lại trở nên vô cùng quan trọng và cần thiết. Bởi lẽ, đó không chỉ là cội nguồn tạo nên bản sắc dân tộc mà còn là điểm tựa tinh thần vững chắc cho mỗi con người trong hành trình phát triển. Văn hóa truyền thống là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần được hình thành, tích lũy qua hàng ngàn năm lịch sử của dân tộc. Đó có thể là tiếng nói, chữ viết, trang phục dân tộc, phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật dân gian, ẩm thực, tín ngưỡng… Những giá trị ấy vừa mang nét đẹp riêng biệt, vừa là minh chứng sống động cho bản sắc, chiều sâu văn hóa và tâm hồn của một cộng đồng. Gìn giữ chúng là gìn giữ chính “căn cước” văn hóa của mỗi dân tộc giữa thế giới đa dạng và biến động. Trong đời sống hiện đại, con người dễ bị cuốn theo những giá trị thực dụng, lối sống nhanh, ưa chuộng vật chất và thẩm mỹ mới lạ. Điều này dẫn đến nguy cơ mai một hoặc làm phai nhạt các giá trị truyền thống. Nhiều người trẻ ngày nay không còn biết đến hoặc ít quan tâm tới các trò chơi dân gian, lễ hội cổ truyền, hay thậm chí là không sử dụng tiếng mẹ đẻ đúng chuẩn. Lối sống phương Tây du nhập mạnh mẽ khiến một số người thay đổi cả cách ứng xử, tư duy và thậm chí xa rời cội nguồn. Trong bối cảnh đó, việc gìn giữ và bảo vệ văn hóa truyền thống lại càng cần thiết, không chỉ để lưu giữ ký ức văn hóa mà còn giúp con người sống có chiều sâu, biết trân trọng giá trị tinh thần và phát triển bền vững. Để làm được điều này, cần có sự chung tay của toàn xã hội. Nhà trường cần tích cực giáo dục học sinh về văn hóa dân tộc qua các tiết học, hoạt động ngoại khóa. Gia đình – tế bào của xã hội – cần giữ gìn những nét văn hóa trong cách ăn, cách nói, ứng xử và truyền lại cho thế hệ sau. Đặc biệt, mỗi cá nhân cần tự ý thức được vai trò của mình trong việc giữ gìn tiếng Việt, tôn trọng phong tục, gìn giữ trang phục, nghệ thuật và những di sản quý giá của cha ông. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn văn hóa – như số hóa di sản, tổ chức lễ hội online, hay quảng bá nghệ thuật truyền thống qua mạng xã hội – cũng là cách làm sáng tạo và phù hợp với thời đại. Tóm lại, gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống không có nghĩa là quay lưng với hiện đại, mà là biết chắt lọc cái mới để làm giàu thêm cho bản sắc dân tộc. Văn hóa truyền thống chính là “hồn cốt” của dân tộc, là sợi dây kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai. Một dân tộc chỉ thực sự phát triển bền vững khi biết gìn giữ cội nguồn văn hóa của chính mình.

Nhân vật “em” trong bài thơ Chân quê của Nguyễn Bính là hình tượng tiêu biểu cho người con gái nông thôn truyền thống, mang vẻ đẹp mộc mạc, dịu dàng và đậm chất chân quê. “Em” hiện lên với tà áo nâu sồng, môi không thoa son, mái tóc chải sau và phong cách sống giản dị, kín đáo. Vẻ đẹp ấy không chỉ là ngoại hình mà còn là vẻ đẹp tâm hồn – dịu dàng, thuần hậu và giàu phẩm chất truyền thống. Tuy nhiên, khi lên tỉnh, “em” bắt đầu thay đổi: từ cách ăn mặc, đi đứng, đến cử chỉ, lời nói – tất cả đều mang hơi hướng của lối sống đô thị hiện đại. Sự thay đổi ấy khiến “anh” – người trữ tình – vừa buồn bã, vừa tiếc nuối, bởi vẻ đẹp tự nhiên, thuần phác ban đầu đã dần phai nhạt. Qua hình tượng “em”, Nguyễn Bính không chỉ thể hiện nỗi xót xa trước sự đổi thay của con người mà còn gửi gắm khát vọng giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, tôn vinh vẻ đẹp chân chất, nền nã của người con gái quê ngày xưa. Đây chính là linh hồn của bài thơ và cũng là thông điệp sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải.

Thông điệp bài thơ "Chân quê" của Nguyễn Bính là sự khẳng định vẻ đẹp mộc mạc, giản dị và chân thành của người con gái quê – cũng như những giá trị truyền thống trong tình yêu và cuộc sống. Qua đó, nhà thơ bày tỏ sự trân trọng với vẻ đẹp tự nhiên, không tô vẽ, không bị ảnh hưởng bởi lối sống thành thị hào nhoáng nhưng xa rời bản chất.

Hoán dụ

Khăn nhung, quần lĩnh

Áo cài khuy bấm

yếm lụa sồi

dây lưng đũi nhuộm

áo tứ thân

Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen

Đồng quê

Tự do