Tinh thần lạc quan vượt qua khó khăn, sự tôi luyện bản thân trước nghịch cảnh là vấn đề mà Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi gắm qua nhiều bài thơ trong tập Ngục trung nhật kí:

Bài thơ Tự miễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện một tư tưởng lạc quan và ý chí kiên cường trong những hoàn cảnh khó khăn, bất lợi. Mặc dù bị giam cầm trong nhà tù, Hồ Chí Minh vẫn giữ vững tinh thần lạc quan và không bị khuất phục bởi hoàn cảnh. Qua bài thơ này, người đọc có thể cảm nhận được tâm hồn bất khuất và ý chí mạnh mẽ của vị lãnh tụ trong những năm tháng gian khổ.

Về hình thức nghệ thuật, bài thơ sử dụng những hình ảnh đơn giản nhưng rất mạnh mẽ và đầy ẩn ý. "Cảnh đông tàn" và "cảnh xuân huy hoàng" là hai hình ảnh đối lập, tượng trưng cho khó khăn và thành công. Việc so sánh mùa đông tàn với mùa xuân huy hoàng không chỉ là phép đối lập mà còn thể hiện niềm tin vào sự chuyển biến tích cực sau những khó khăn, gian khổ. Đây là một hình thức nghệ thuật rất đặc trưng của Hồ Chí Minh: dùng hình ảnh thiên nhiên để phản ánh tâm trạng và tư tưởng.

Câu thơ "Tai ương bả ngã lai đoàn luyện" là sự khẳng định rằng những thử thách, gian khổ là yếu tố không thể thiếu trong quá trình rèn luyện bản thân, giúp con người trưởng thành và mạnh mẽ hơn. Bài thơ thể hiện một sự tự động viên mạnh mẽ, khuyến khích bản thân vượt qua mọi nghịch cảnh để đạt được mục tiêu, ước mơ.

Từ hình thức đến nội dung, bài thơ Tự miễn không chỉ là một sự khẳng định tinh thần lạc quan mà còn là lời nhắc nhở về việc không bao giờ bỏ cuộc, dẫu có phải đối mặt với khó khăn, thử thách.

Em có nhận xét về tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong văn bản:

Trong bài thơ Tháng năm của bà, tình cảm và cảm xúc của tác giả rất chân thành và xúc động. Tác giả bày tỏ sự trân trọng, yêu thương và lòng biết ơn đối với bà ngoại qua những hình ảnh về công việc vất vả của bà, từ việc trồng lúa đến những đau đớn trong quá trình lao động ("Hoa cỏ may đan chéo bàn chân bà tứa máu"). Tác giả cảm nhận được nỗi nhọc nhằn của bà, cũng như sự hy sinh thầm lặng mà bà dành cho gia đình. Thông qua việc miêu tả những cảnh vật gắn liền với bà, tác giả thể hiện sự gần gũi và sự yêu thương chân thành với bà ngoại, cũng như sự mong muốn được giúp đỡ bà trong công việc để bà không phải chịu đựng nỗi vất vả một mình. Cảm xúc của tác giả còn thể hiện rõ trong việc nhận thức về giá trị của những tháng năm gắn bó với công việc và những đau thương đã qua.

Hình ảnh người bà hiện lên:

Bà ngoại trồng lúa, bà ngoại nhai trầu
Suốt một đời không đi ra ngoài mái đình bến nước

Hình ảnh người bà trong hai dòng thơ thể hiện sự vất vả, tần tảo và hi sinh. Bà ngoại là người gắn bó sâu sắc với công việc nông nghiệp, miệt mài trồng lúa, chăm sóc gia đình. Hình ảnh "bà ngoại nhai trầu" gợi lên sự giản dị, đậm đà trong nét văn hóa truyền thống của bà. Câu thơ "Suốt một đời không đi ra ngoài mái đình bến nước" cho thấy bà sống một cuộc đời gắn bó với quê hương, với công việc nông thôn, không có nhiều cơ hội để rời xa làng quê. Hình ảnh người bà trong bài thơ là một hình mẫu của sự tận tụy, chịu khó và đầy yêu thương đối với gia đình.