(4 điểm) Đọc văn bản và trả lời câu hỏi:
Bảo kính cảnh giới bài 21
- Nguyễn Trãi -
Ở bầu thì dáng ắt nên tròn,
Xấu tốt đều thì rắp khuôn.
Lân cận nhà giàu no bữa cám,
Bạn bè kẻ trộm phải đau đòn.
Chơi cùng đứa dại nên bầy dại,
Kết mấy người khôn học nết khôn.
Ở đấng thấp thì nên đấng thấp,
Đen gần mực, đỏ gần son.
(Trích Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học xã hội, 1976)
Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản trên.
Câu 2. Chỉ ra một câu thành ngữ, tục ngữ được tác giả mượn ý trong văn bản.
Câu 3. Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong dòng thơ cuối.
Câu 4. Phát biểu đề tài, chủ đề của văn bản.
Câu 5. Em rút ra được những bài học gì sau khi đọc văn bản?
Câu 1.
Thể thơ: Thất ngôn xen lục ngôn.
Câu 2.
Một thành ngữ, tục ngữ trong những thành ngữ, tục ngữ sau:
– Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài.
– Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.
– Gần nhà giàu đau răng ăn cốm/ Gần kẻ trộm ốm lưng chịu đòn.
Câu 3.
– Một biện pháp tu từ trong dòng thơ cuối: Điệp từ gần, phép đối Đen – đỏ, mực - son.
– Tác dụng của một biện pháp tu từ kể trên:
+ Điệp từ: Nhấn mạnh sự tác động của môi trường đến con người.
+ Phép đối: Thể hiện rõ tính nhân quả, sự tác động của môi trường đến con người. Ở nơi xấu xa, tăm tối con người sẽ dần biến chất, xấu xa hơn; còn ở nơi êm ấm, hạnh phúc, tốt lành con người sẽ trở nên tốt đẹp hơn.
Câu 4.
– Đề tài: Môi trường sống.
– Chủ đề: Lời tự răn của tác giả về tầm quan trọng của việc lựa chọn môi trường sống thích hợp, tốt đẹp.
Câu 5.
– Dựa vào nội dung của văn bản tự rút ra cho mình bài học và có lí giải ngắn gọn hợp lí.
– Một số bài học được rút ra từ văn bản:
+ Cần biết lựa chọn môi trường, hoàn cảnh sống tốt cho mình.
+ Cần biết chọn bạn để chơi, chọn người tốt để kết giao, học hỏi.