Năng lượng ánh sáng. Tia sáng, vùng tối SVIP

I. ÁNH SÁNG LÀ MỘT DẠNG CỦA NĂNG LƯỢNG

Thí nghiệm thu năng lượng từ ánh sáng

Bố trí thí nghiệm như hình vẽ.

Xác định vị trí của kim điện kế:

- Khi chưa bật đèn

- Khi bật đèn

Kết quả:

- Khi chưa bật đèn, kim điện kế chỉ số 0.

→ Pin quang điện không phát điện.

- Khi bật đèn, kim điện kế bị lệch đi.

→ Pin quang điện đã nhận được năng lượng ánh sáng của đèn để chuyển hoá thành điện năng.

Ánh sáng là một dạng của năng lượng.

II. CHÙM SÁNG VÀ TIA SÁNG

1. Chùm sáng

Ánh sáng truyền đi trong không gian thành những chùm sáng. Các chùm sáng có hình dạng và kích thước khác nhau.

Chùm sáng song song

Chùm sáng hội tụ

Chùm sáng phân kì

Quy ước: Chùm sáng được biểu diễn bằng hai đoạn thẳng giới hạn, kèm mũi tên để chỉ chiều truyền của ánh sáng.

Chùm sáng song song

Chùm sáng hội tụ

Chùm sáng phân kì

2. Tia sáng

Quy ước: Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đoạn thẳng có mũi tên chỉ hướng truyền của ánh sáng, gọi là tia sáng. 

Ví dụ: Đoạn thẳng có hướng SM biểu diễn một tia sáng.

3. Thí nghiệm tạo tia sáng bằng chùm sáng hẹp song song

Trong thực tế, một chùm sáng song song rất hẹp được coi là mô hình một tia sáng.

Vệt sáng trong thí nghiệm dưới đây được coi là tia sáng.

III. VÙNG TỐI

1. Vùng tối do nguồn sáng hẹp

Với nguồn sáng hẹp, vùng phía sau vật cản sáng hoàn toàn không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới gọi là vùng tối.

2. Vùng tối do nguồn sáng rộng

Với nguồn sáng rộng, phía sau vật cản có vùng hoàn toàn không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng và có vùng chỉ nhận được một phần ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới (vùng tối không hoàn toàn).

 ❗Khi Mặt Trăng nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất thì một phần ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến Trái Đất sẽ bị Mặt Trăng che khuất. Khi đó trên Trái Đất sẽ xuất hiện vùng tối và vùng nửa tối. Ta nói khi đó xảy ra hiện tượng nhật thực.

Nếu ta đứng ở chỗ vùng tối thì sẽ không nhìn thấy Mặt Trời, ta nói ở đó có hiện tượng nhật thực toàn phần. Nếu ta đứng ở chỗ vùng tối không hoàn toàn thì sẽ nhìn thấy một phần Mặt Trời, ta nói ở đó có hiện tượng nhật thực một phần.