Lý thuyết Bài 6. Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á (P1) SVIP

I. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CHỐNG THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY Ở ĐÔNG NAM Á

1. Đông Nam Á hải đảo

a. Tại In-đô-nê-xi-a:

- Giữa thế kỉ XVII, các vương triều Hồi giáo lãnh đạo phong trào chống Hà Lan.

- Đầu thế kỉ XIX, hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô chỉ huy cuộc khởi nghĩa lớn trên đảo Gia-va nhưng thất bại.

Hình 1. Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô và quân đội bị Hà Lan đàn áp

b. Tại Phi-lip-pin:

- Phong trào kháng chiến bắt đầu từ giữa thế kỉ XVI.

- Từ thế kỉ XVIII, các vương quốc Hồi giáo liên tục kháng cự gây nhiều tổn thất cho Tây Ban Nha.

Hình 2. Tranh vẽ chiến binh Hồi giáo Mo-ro chống Tây Ban Nha

2. Đông Nam Á lục địa

a. Tại Mi-an-ma:

- Nhân dân kháng chiến chống Anh qua ba cuộc chiến.

- Đến năm 1885, Anh mới có thể hoàn thành xâm lược quốc gia này.

Hình 3. Sự xuất hiện của lực lượng Anh ở Man-đa-lây vào ngày 28 tháng 11 năm 1885 (Chiến tranh Anh - Miến Điện lần thứ ba)

b. Tại Việt Nam:

- Nhân dân Việt Nam tiến hành kháng chiến chống Pháp gần 30 năm (1858 - 1884), gây tổn thất lớn cho thực dân Pháp.

Hình 4. Hạm đội của liên quân Pháp - Tây Ban Nha tấn công đồn Chơn Sảng và pháo đài Định Hải ngày 18 - 11 - 1859

c. Tại Cam-pu-chia:

- Sau khi vua Nô-rô-đôm kí hiệp ước bảo hộ (1863), nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra như khởi nghĩa Xi-vô-tha (1861 - 1892), A-cha Xoa (1863 - 1866),...

d. Tại Lào:

- Phong trào chống Pháp bùng phát mạnh sau hiệp ước bảo hộ năm 1893.

II. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP

1. Từ cuối thế kỷ XIX đến năm 1920

- Phong trào chủ yếu mang tính phong kiến, do vua quan hoặc nông dân lãnh đạo, diễn ra ở Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia.

- Ở Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a, Mi-an-ma xuất hiện xu hướng tư sản, do trí thức cấp tiến dẫn dắt.

Hình 5. Binh lính Phi-líp-pin tham gia cách mạng năm 1896

2. Giai đoạn từ năm 1920 đến năm 1945

- Phong trào phát triển theo hai khuynh hướng: tư sản và vô sản, với sự ra đời của các đảng phái tiến bộ.

- Sau khi Nhật đầu hàng vào năm 1945, các nước như In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Lào đã tiến hành cách mạng giành độc lập.

Hình 7. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

3. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1975

- Tại Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a, Mi-an-ma, Ma-lai-xi-a,... phong trào đòi trao trả độc lập lan rộng.

- Ở Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia, nhân dân tiến hành kháng chiến chống Pháp, sau đó chống Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn năm 1975.

Hình 7. Giải phóng miền Nam Việt Nam năm 1975