I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Giới thiệu chung
− Đoạn trích "Chiến thắng Mtao Mxây" kể chuyện tù trưởng Mtao Mxây thừa lúc Đăm Săn cùng dân làng đi vắng đã kéo người tới cướp phá buôn làng của chàng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đánh Mtao Mxây để cứu vợ về.
2. Tóm tắt
Đoạn trích "Chiến thắng Mtao Mxây" bao gồm 2 sự kiện chính sau đây:
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Nhân vật Đăm Săn
− Nhân vật Đăm Săn được miêu tả với những đặc điểm nổi bật về tài năng, sức mạnh và ý chí. Cụ thể, những đặc điểm này được thể hiện qua sự đối lập giữa Đăm Săn và Mtao Mxây:
Phương diện | Nhân vật Đăm Săn | Nhân vật Mtao Mxây |
Thái độ | Mạnh mẽ, quyết liệt muốn đọ dao với Mtao Mxây. | + Thách thức, trốn tránh, lo sợ bị Đăm Săn tấn công khi đang đi xuống. + Trốn tránh, không muốn múa dao trước bằng cách tự hạ thấp chính mình. |
Vóc dáng, hành động khi múa gươm | "Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô... qua phía tây.", "Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc... cũng không thủng." | "múa kêu lạch xạch như quả mướp khô", "bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông", "vung dao chém phập một cái, những chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu" |
Lời nói | "Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi xuống nhỉ? Ngươi xem, đến con lợn nái của nhà ngươi dưới đấy, ta cũng không thèm đâm nữa là!...",... | "Ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm.", "Ngươi mới là người múa trước, ơ diêng! Ta như gà làng mới mọc cựa kliê, như gà rừng mới mọc cựa êchăm, chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh.",... |
Nhận xét | Có tinh thần thượng võ, mạnh mẽ, hùng dũng, tự tin, chính trực, thể hiện rõ nét đẹp phi thường của người anh hùng. | Hèn nhát, yếu ớt, sợ sệt, tìm đủ mọi cách thoái thác, lươn lẹo (từ chối xuống múa dao, từ chối múa dao trước, xin cúng cầu phúc cho Đăm Săn để được tha), bất tài. |
=> Đăm Săn là người anh hùng lí tưởng đại diện cho cộng đồng, có đủ khả năng để bảo vệ danh dự, dẫn dắt bộ tộc phát triển. Trong khi đó, Mtao Mxây là một tù trưởng giàu có nhưng hèn nhát, bất tài. Chính vì những yếu tố này mà ngay khi Mtao Mxây bị giết chết, dân làng của Mtao Mxây đã đồng ý đi theo Đăm Săn. Điều này cho thấy sự tin tưởng, yêu mến, tuân phục người anh hùng này.
2. Đặc điểm của sử thi được thể hiện trong đoạn trích
Trong văn bản này, có rất nhiều đặc điểm của sử thi được khắc hoạ, đó là không gian và thời gian, nhân vật, lời người kể chuyện. Cụ thể:
Yếu tố | Đặc điểm |
Không gian, thời gian | − Không gian gắn với không gian cộng đồng − không gian dân làng mở tiệc ăn mừng chiến thắng của Đăm Săn rất đông vui, hoành tráng. − Thời gian gắn liền với lịch sử cộng đồng của người tù trưởng giàu mạnh, uy danh lẫy lừng Đăm Săn và cộng đồng của tù trưởng Mtao Mxây. |
Nhân vật | Nhân vật người anh hùng Đăm Săn có vẻ đẹp khác thường về ngoại hình, sức mạnh, ý chí, danh dự,... dũng cảm chiến đấu với kẻ thù để bảo vệ cộng đồng. |
Lời người kể chuyện | Tập trung thuật lại câu chuyện. |
3. Đề tài, chủ đề, thông điệp
− Đề tài:
− Chủ đề: Sự đề cao danh dự và trách nhiệm đối với cộng đồng của người anh hùng (Lẽ sống và niềm vui của người anh hùng luôn gắn với cuộc chiến đấu vì hạnh phúc và thịnh vượng của cộng đồng).
− Thông điệp: Nhận thức về vai trò và trách nhiệm của người anh hùng (thủ lĩnh) đối với cộng đồng.
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung
Văn bản "Chiến thắng Mtao Mxây" không chỉ ca ngợi người anh hùng Đăm Săn trong cuộc đấu tranh vì danh dự, hạnh phúc của gia đình và sự thịnh vượng chung của cộng đồng mà còn giúp bạn đọc nhận thức được vai trò của người anh hùng (thủ lĩnh) đối với sự phát triển của cộng đồng.
2. Nghệ thuật
− Nghệ thuật so sánh:
Câu hỏi:
@206032709838@ @206032737492@
− Không gian lịch sử cộng đồng hoành tráng giúp nhân vật anh hùng trong sử thi hiện lên phi thường, mang tầm vóc vũ trụ.
3. Cách đọc văn bản sử thi
Khi đọc sử thi, chúng ta cần thực hiện những việc sau:
− Chỉ ra những sự kiện trọng đại liên quan đến đời sống cộng đồng được thể hiện trong tác phẩm.
− Chỉ ra những nhân vật của câu chuyện, đặc biệt là nhân vật chính − nhân vật xuất hiện xuyên suốt và có những đặc điểm nổi bật.
− Tiến hành tìm hiểu ý nghĩa của những yếu tố nghệ thuật được sử dụng trong văn bản.
− Xác định bài học, thông điệp mà văn bản muốn thể hiện.
