K
Khách

Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.

23 tháng 2 2019

. Ca Dao là những bài ca ngắn có vần, điệu để nói lên quan niệm về Vũ trụ, Thiên nhiên, Cuộc sống, Con người, và Xã hội
2. Tục ngữ là những câu nói hoàn chỉnh, đúc kết kinh nghiệm của nhân dân về thiên nhiên và lao động sản xuất, về con người và xã hội. Tục ngữ thiên về trí tuệ nên thường được ví von là "trí khôn dân gian". Trí khôn đó rất phong phú mà cũng rất đa dạng nhưng lại được diễn đạt bằng ngôn từ ngắn gọn, xúc tích, dễ nhớ, giàu hình ảnh và nhịp điệu. Có thể coi tục ngữ là văn học nói dân gian nên thường được nhân dân vận dụng trong đời sống sinh hoạt, giao tiếp cộng đồng và xã hội hay hẹp hơn như lời ăn tiếng nói và khuyên răn.

Tục ngữ được hình thành từ cuộc sống thực tiễn, trong đời sống sản xuất và đấu tranh của nhân dân, do nhân dân trực tiếp sáng tác; được tách ra từ tác phẩm văn học dân gian hoặc ngược lại; được rút ra tác phẩm văn học bằng con đường dân gian hóa những lời hay ý đẹp hoặc từ sự vay mượn nước ngoài.

Giữa hình thức và nội dung, tục ngữ có sự gắn bó chặt chẽ, một câu tục ngữ thường có hai nghĩa: nghĩa đen và nghĩa bóng. Tục ngữ có tính chất đúc kết, khái quát hóa những nhận xét cụ thể thành những phương châm, chân lý. Hình tượng của tục ngữ là hình tượng ngữ ngôn được xây dựng từ những biện pháp so sánh, nhân hóa, ẩn dụ...

Đa số tục ngữ đều có vần, gồm 2 loại: vần liền và vần cách. Các kiểu ngắt nhịp: trên yếu tố vần, trên cơ sở vế, trên cơ sở đối ý, theo tổ chức ngôn ngữ thơ ca... Sự hòa đối là yếu tố tạo sự cân đối, nhịp nhàng, kiến trúc vững chắc cho tục ngữ. Hình thức đối: đối thanh, đối ý. Tục ngữ có thể có 1 vế, chứa 1 phán đoán, nhưng cũng có thể có thể gồm nhiều vế, chứa nhiều phán đoán.

23 tháng 2 2019

Giống :
Ca dao tục ngữ đều là những câu nói do người đời lưu truyền lại ,tán tụng trong nhân gian .Là bài học,lời dạy ,kinh nghiệm sống ,kinh nghiệm tìm hiểu cachiện tượng thiên nhiên thời tiếtkhi hậu mùa màng
Khác :
+Ca dao thì có vần có điệu ,rườm rà hơn ,trữ tình hơn
+Tục nmgữ thì không nhất thiết phải có vần có điệu mà tục ngữ ngắn gọn,xúc tích và không có tính rườm rà hay mang tính chất kể nể như ca dao .

1. Tục ngữ và Thành ngữ:
- Tục ngữ: Là một câu tự nó diễn trọn vẹn một ý, một nhận xét, một kinh nghiệm,
một luân lý, có khi là một sự phê phán.
- Thành ngữ: Là một phần câu sẵn có, nó là một bộ phận của câu, mà nhiều người
đã quen dùng, nhưng tự riêng nó không diễn được một ý trọn vẹn
Về hình thức ngữ pháp , mỗi thành ngữ chỉ là một nhóm từ, chưa phải là một câu hoàn chỉnh.
Còn tục ngữ dù ngắn đến đâu cũng là một câu hoàn chỉnh.
Có thể nói một cách hình ảnh: thành ngữ ngang hàng với từ. Thành ngữ là anh, từ đơn độc là em.
Vì thành ngữ qua thời gian đã được tập hợp thành cụm. VD: "Áo rách, quần manh",
"Ăn trắng, mặc trơn", "Ăn trên, ngồi trốc", "Dốt đặc cán mai", "Cá bể, chim ngàn" "Bụng đói, cật rét"....

đều là thành ngữ. Còn "Chó cắn áo rách", "Bệnh quỷ thuốc tiên", "Người chửa, cửa mả"...
đều là tục ngữ.
Hầu hết những câu thành ngữ, tục ngữ đầu do nhân dân sáng tác, nhưng cũng có những câu
rút ra từ các thi phẩm phổ biến, hoặc rút từ ca dao, dân ca ra. Có người nói tục ngữ là ngạn ngữ
(nghĩa là lời nói đã lưu hành từ xưa) (Chữ ngạn có nghĩa là lời nói của người xưa).
Như vậy, tục ngữ được cấu tạo trên cơ sở những kinh nghiệm về sinh hoạt, sản xuất... Nó là những
câu đúc kết những nhận xét đã được nhiều người thừa nhận, để hướng dẫn con người ta trong sự
nhìn nhận mọi khía cạnh của cuộc đời. Tục ngữ là những câu thông tục, thiên về diễn ý, đúc kết một
số ý kiến dựa theo kinh nghiệm, dựa theo luân lý và công lý để nhận xét về con người và xã hội,
hay dựa theo trí thức để nhận xét về con người và vũ trụ. Trong tục ngữ có cả thành ngữ :
"Chồng yêu, xỏ chân lỗ mũi", thì "xỏ chân lỗ mũi" là thành ngữ.

2. Ca dao và dân ca:
Ca dao là một thuật ngữ Hán Việt. Đứng về mặt văn học mà nhận định, khi chúng ta
tước bỏ những tiếng đệm, những tiếng láy, những câu láy ở một bài dân ca, thì chúng ta
thấy bài dân ca ấy chẳng khác nào một bài ca dao. Có thể nói, ranh giới giữ ca dao và
dân ca không rõ.
Ca dao của ta có thể ngâm được nguyên câu. Còn dùng một bài ca dao để hát, thì bài
ca dao sẽ biến thành dân ca. Vì hát yêu cầu phải có khúc điệu, và như vậy phải có thêm tiếng đệm.
Vậy có thể nói, ca dao là một loại thơ dân gian có thể ngâm được, như các loại thơ khác
và có thể xây dựng thành các điệu ca dao.
Còn dân ca là câu hát đã thành khúc điệu. Dân ca là những bài hát có nhạc điệu nhất định,
nó ngả về nhạc nhiều ở mặt hình thức, nó là nhạc do tiếng của con người đưa ra từ cổ họng.
Xét về nguồn gốc phát sinh thì dân ca khác với ca dao ở chỗ nó được hát lên trong những hoàn
cảnh nhất định, hay ở những địa phương nhất định. Dân ca thường mang tính chất địa phương,
còn ca dao thì ngược lại, dù nội dung của bài ca dao có nói về một địa phương cụ thể nào,
thì nó vẫn đươc phổ biến rộng rãi

"Đồng đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh"

Hay:

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ

thì nhân dân nhiều nơi đều biết ngâm nga.
Còn dân ca thì nhiều khi chỉ có dân địa phương mới biết, và mới hát được..
Nội dung của dân ca cũng nhue nội dung của ca dao, chủ yếu là trữ tình, tức biểu hiện
cái nội tâm của tác giả trước ngoại cảnh.
Cũng như tục ngữ, ca dao - dân ca là những bài văn vần do nhân dân sáng tác tập thể,
được lưu truyền bằng miệng và / được phổ biến rộng rãi trong nhân dân. Trong tất cả
những tính chất chung của văn học dân gian (trong đó có tục ngữ - ca dao - dân ca) :

tính nhân dân, tính hiện thực, tính lãng mãn, tính phổ biến, tính khuyết danh,
tính truyền miệng, tính tập thể ....thì tính tập thể là tính chất cơ bản nhất

B. Thời kỳ xuất hiện:
So với thần thoại và truyền thuyết thì ca dao có một hình thức văn nghệ tưởng như mới hơn. Nhưng theo kết quả nghiên cứu, tục ngữ, ca dao cũng xuất hiện cùng thời với thần thoại và truyền thuyết. Trong quá trình lao động, xuất hiện những câu hò, kiểu như "Dô ta", như vậy ca hát đã có từ rất sớm, nó xuất hiện trong lao động từ thời cổ sơ, và được sửa đổi qua các thế hệ của loài người.
Xét nội dung những câu "Năm cha, ba mẹ", hay "Sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông", "Con dại, cái mang", "con mống, sống mang".. ta có thể biết được thời điểm xuất hiện câu đó, đólà thời kỳ tạp giao, hay tình trạng chồng chung vợ chạ, hoặc tóm tắt quá trình tạp giao từ chế độ mẫu hệ, rồi đến Phụ hệ...
Ca dao, tục ngữ cũng mang ý nghĩa lịch sử vì nó gắn liền và phản ánh đời sống kinh tế, xã hội qua từng thời kỳ.

C. Nội dung và hình thức của tục ngữ - ca dao - dân ca:

1. Nội dung của tục ngữ:
Tục ngữ được cấu tạo trên cơ sở thực tế, do lý trí nhiều hơn là do xúc cảm. tư tưởng biểu hiện trong tục ngữ là tư tưởng đanh thép, sắc bén, rút ở cuộc đời. Ở tục ngữ, tính chất phản phong là mạnh hơn cả.
Về nội dung, tục ngữ là những nhận định sau kinh nghiệm của con người về lao động, sản xuất, về cuộc sống trong gia đình, xã hội. Nội dung ấy vừa phong phú, vừa vững chắc, vì nó đã được đúc kết qua nhiều thế hệ của con người.
VD:

Quá mù ra mưa
Đông sao thì nắng, vắng sao thì mưa
Vỏ quýt dày có móng tay nhọn
Cái sảy nảy cái ung
Cõng rắn cắn gà nhà
...

2. Hình thức của tục ngữ:
Tục ngữ ban đầu chỉ là những câu nói xuôi ta, hợp lý, sau dần mới trở thành những câu đối có vần vè, gọn gàng hơn

Làm phúc phải tội
Gà què ăn quẩn cối xay
Có ở trong chăn, mới biết chăn có rận
Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm
...

Tục ngữ không nhất thiết, nhưng phần lớn đều có vần vè, hay có đối

No nên bụt, đói nên ma
Bút sa, gà chết
Có tật giật mình

Còn có những câu vần cách, cách hai chữ, ba chữ

May tay hơn hay thuốc
Đi chợ ăn quà, về nhà đánh con

Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão
Gà cựa dài thịt rắn, gà cựa ngắn thịt mềm

Hoặc thể lục bát

Cá tươi thì xem lấy mang
Người khôn xem lấy hai hàng tóc mai


Tóm lại xét về sự phong phú cả về mặt nội dung cũng như hình thức, ta có thể thấy tục ngữ đã phát triển trước ca da rất nhiều. Còn nữa, ca dao thiên về tình cảm, biểu lộ tính tình của con người...nên chỉ có thể phát triển khi mà đời sống xã hội đã phức tạp.

3. Nội dung của ca dao:
Có thể nói muốn hiểu biết về tình cảm của con người Việt Nam xem dồi dào, thắ m thiết và sâu sắc đến cỡ nào...thì không thể nào không nghiên cứu ca dao mà hiểu được.

Ca dao Việt nam là những bài tình tứ, là khuôn thước cho lối thơ trữ tình của ta.

Ca dao thể hiện tình yêu: tình yêu đôi lứa, gia đình, quê hương, đất nước, lao động, giai cấp, thiên nhiên, hoà bình...

Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ

Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ , canh gà Thọ Xương
Tuyệt mù khói toả ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ...

Ca dao còn thể hiện tư tưởng đấu tranh của con người với thiên nhiên, với xã hội.
Có thể nói nội dung của ca dao chủ yếu là trữ tình. Tìm hiểu được cái tình trong ca dao chúng ta sẽ thấy được tính chiến đấu, tính phản phong, tính nhân đạo chủ nghĩa chứa đựng trong ca dao.

4. Hình thức nghệ thuật của ca dao:
Ca dao thường là những bài ngắn, hai, bốn, sáu, hoặc tám câu., âm điệu lưu loát và phong phú.
Đặc điểm của ca dao về phần hình thức là vần vừa sát lại vừa thanh thoát, không gò ép, lại giản dị, và tươi tắn. Nghe có vẻ như lời nói thường mà lại nhẹ nhàng, gọn gàng, chải chuốt, miêu tả được những tình cảm sâu sắc. Có thể nói về mặt tả cảnh , tả tình không có một hình thức văn chương nào ăn đứt được hình thức diễn tả của ca dao.
Ca dao dùng hình ảnh để nói lên những cái đẹp, những cái tốt, nhưng cũng có khi để nói về những cái xấu, nhưng không nói thẳng. Nhờ phương pháp hình tượng hoá, nên lời của ca dao tuy giản dị, mà rất hàm súc.
Người con gái không được chủ động trong việc hôn nhân, đã ví mình như hạt mưa:

Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa

Hay để tả một tình yêu trong trắng mới chớm nở của đôi lứa, ca dao noi:

Đôi ta như lửa mới nhen
Như trăng mới mọc, như đèn mới khêu

Đến như tả hạng người ngu đần, ca dao cũng đã đưa ra những hình ảnh táo bạo:

Mặt nạc đóm dày
Mo nang trôi sấp biết ngày nào khôn
[/cente]
Ca dao ngoài nghệ thuật cụ thể hoá, còn có nghệ thuật nhân cách hoá, dùng vật vô tri để gán cho những tâm tư, tình cảm con người.

Thuyền ơi có nhớ bến chăng
Bến thời một dạ khăng khăng đợi thuyền

Một số thể cổ điển của ca dao:
Thể phú:
 Là trình bày, diễn tả...

Đường lên xứ lạng bao xa
Cách một trái núi với ba quãng đồng
Ai ơi đứng lại mà trông
Kìa núi thành Lạng, kìa sông Tam Cờ
Em chớ thấy anh lắm bạn mà ngờ
Bụng anh vẫn phẳng như tờ giấy phong...

Thể tỉ: là so sánh, người ta thường mượn một cái khác để ngụ ý, so sánh, hay gửi gắm tâm sự của mình. Đây là phương pháp nghệ thuật chủ yếu trong sự diễn đạt tư tưởng và tình cảm. So sánh cũn...

11 tháng 1 2019

cóp mạng nhanh dậy tui cần ngắn gọn thui

19 tháng 7 2018

1. Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày

2. Thân em như tấm lụa đào

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

3. Thân em như trái bần trôi

Sóng dập gió dồi biết tấp vào đâu

P/S: Nói chung thì những câu ca dao, tục ngữ có phép so sánh về người phụ nữ thường bắt đầu bằng cụm từ Thân em. Bạn có thể tìm thêm một số câu khác nhé.

19 tháng 2 2017
+ Đồn rằng quan tướng có danh,
+ Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai.
+ Ban khen rằng: "Ấy mới tài",
+ Ban cho cái áo với hai đồng tiền.
+ Đánh giặc thì chạy trước tiên,
+ Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra (!)
+ Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!
10 tháng 1 2018

 Đồn rằng Chợ Nội vui thay 
Bên đông có miếu bên tây có chùa 
Giữa chợ có miếu thờ vua 
Đôi bên nước chảy đò đưa em về 
Chợ Nội làng Trưa Nộĩã Đông Xuân, Huyện Đông Hưng, Thái Bình (Câu số 19890 ) 

Ai ơi giữ phép nước ta 
Ai ơi thương lấy dân nhà một tông, 
Có hậu dưỡng mới phú phong 
Kẻ cày người cấy, sống trong thái bình 
Kẻ, nho lo việc học hành 
Mai sau chiếm bảng, nức danh trên trờI 
Kẻ buôn thì được lắm lời 
Tàng vương chi thị tứ thời bán mua 
Kẻ công ai cũng tranh đua 
Làm nghề chạm vẽ: phượng rùa, long, ly 
Tứ dân mỗi nghiệp mỗi nghề 
Nhờ trời đều được, gặp khi thái hòa 
Toàn dân vang khúc đạo ca .

Phạm Tuân quê ở Thái Bình
Quê hương đói khổ dứt tình bỏ đi
Sao không xin gạo, xin mì
Bay lên vũ trụ làm gì hỡi Tuân?

10 tháng 1 2018

Đồn rằng Chợ Nội vui thay 
Bên đông có miếu bên tây có chùa 
Giữa chợ có miếu thờ vua 
Đôi bên nước chảy đò đưa em về 
Chợ Nội làng Trưa Nộĩã Đông Xuân, Huyện Đông Hưng, Thái Bình (Câu số 19890 ) 

Ai ơi giữ phép nước ta 
Ai ơi thương lấy dân nhà một tông, 
Có hậu dưỡng mới phú phong 
Kẻ cày người cấy, sống trong thái bình 
Kẻ, nho lo việc học hành 
Mai sau chiếm bảng, nức danh trên trờI 
Kẻ buôn thì được lắm lời 
Tàng vương chi thị tứ thời bán mua 
Kẻ công ai cũng tranh đua 
Làm nghề chạm vẽ: phượng rùa, long, ly 
Tứ dân mỗi nghiệp mỗi nghề 
Nhờ trời đều được, gặp khi thái hòa 
Toàn dân vang khúc dao ca 

Giống :

- Đều là những thể loại văn học dân gian.
Khác :

- Ca dao là những sáng tác kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
- Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt (tự nhiên, lao động sản xuất, xã hội).

11 tháng 3 2018

 Giống : 
Ca dao tục ngữ đều là những câu nói do người đời lưu truyền lại ,tán tụng trong nhân gian .Là bài học,lời dạy ,kinh nghiệm sống ,kinh nghiệm tìm hiểu cachiện tượng thiên nhiên thời tiếtkhi hậu mùa màng 
Khác : 
Ca dao thì có vần có điệu ,rườm rà hơn ,trữ tình hơn 
Tục nmgữ thì không nhất thiết phải có vần có điệu mà tục ngữ ngắn gọn,xúc tích và không có tính rườm rà hay mang tính chất kể nể như ca dao .

20 tháng 9 2016

1. Những hình ảnh trên gợi cho em liên tưởng đến những bài ca dao đã học ( hoặc đã biết ) là:

- Bài 1 :

           Cái cò lặn lội bờ ao

      Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng ?

           Chú tôi hay tửu hay tăm,

      Hay nước chè đặc hay nằm ngủ trưa.

            Ngày thì ước những ngày mưa,

       Đêm thì ước những đêm thừa trống canh.

- Bài 2 :

             Số cô chẳng giàu thì nghèo

         Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà.

              Số cô có mẹ có cha

         Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông.

               Số cô có vợ có chồng,

         Sinh con đầu lòng, chẳng gái thì trai.

- Bài 3 :

                  Con mèo mà trèo cây cau

           Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà

                  Chú chuột đi chợ đàng xa

            Mua mắm mua muối giỗ cha con mèo !         

2. Theo em , những bài ca dao đó thể hiện nội dung:

- Bài 1 : châm biếm những hạng người lười nhác, thích hưởng thụ, nghiện ngập trong xã hội.

- Bài 2 : cảnh tỉnh những người cả tin, mê muội vào những điều nhảm nhí, mất tiền một cách vô ích; phê phán tệ nạn mê tín dị đoan, những thầy bói lừa bịp, dốt nát.

- Bài 3 : 

Đọc đi đọc lại mấy câu ca dao trên, rồi suy ngẫm ta thấy cổ nhân rất thâm thúy và hài hước. Với chỉ bốn câu ngắn ngủi, nhưng một hoạt cảnh đã được dựng lên: Góc sân, cây cau và con mèo đang trèo cây để tìm bắt chuột.

Ở quê, để tránh sự lụt lội hằng năm và để cho an toàn, những con chuột tinh khôn đã làm tổ trên tận ngọn cây cau cao vút. Điều này khiến cho mèo không phải thích viếng lúc nào cũng được. Trèo cao luôn là chuyện nhọc nhằn. Nhưng mèo đã trèo và đã đến. Than ôi, nhọc nhằn mà chẳng nên công cán gì, vì sự trùng hợp tình cờ giữa sự viếng thăm và vắng mặt.

Sự  "hỏi thăm chú chuột" của mèo là tiếng gầm gừ và động tác cào cấu hù dọa để làm lộ mặt đối phương. Tiếc thay, kẻ mạnh lần này đã bị thất bại trong kế hoạch săn mồi. Chúng ta hãy hình dung vẻ mặt ngơ ngác, tiếc nuối và hụt hẫng của con mèo sau khi vất vả trèo cao nhưng không tìm thấy mục tiêu. Sự vắng mặt của chuột cũng là vì kế sinh nhai mà thôi: Chú chuột đi chợ đàng xa/ Mua mắm, mua muối... Nhưng xét cho cùng thì chuột cũng sẽ bị vồ dưới nanh vuốt của mèo. Bởi từ xa xưa nó luôn là con vật để "giỗ cha con mèo".

26 tháng 9 2017

Bạn ơi cho mình hỏi!

-Chỗ Bài 2 là Ảnh thầy bói, nhưng sao ở đây bạn trả lời mình nghĩ(ý kiến riêng) nó không đúng như trong ảnh?

31 tháng 3 2018

     Ngày đi,đảng gọi Việt Nam Ngày

về thì đảng chuyển sang Việt Kiều

        Hôm qua: phản động trăm chiều, Hôm nay: thành khúc ruột yêu ngàn trùng

30 tháng 3 2018
  • Ăn cây nào
  • Ăn cỗ đi trước,
  • Ăn cơm có canh
  • Ăn cơm không rau
  • Ăn cơm mới
  • Ăn cơm nhà
  • Ăn đầu sóng
  • Ăn không lo
  • Ăn kĩ no lâu
  • Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
  • Ăn khoai
  • Ăn ốc
  • Ăn theo thuở
  • Ăn vóc
  • Ăn chắc
  • Ăn không nên đọi, nói không nên lời
  • thanks mình bằng cách  giải hộ mình toán ở nick mình nha
5 tháng 1 2019

Ca Dao Kiên Giang

Mất mẹ cha thiệt là khó kiếm

Đạo vợ chồng chẳng hiếm chi nơi

Tu đâu cho bằng tu nhà

Thờ cha kính mẹ mới là chân tu

Bậu để chế cho ai tóc mai rầm rậm

Bậu để chế cho chồng hiếu hạnh bậu đâu?

Chim đa đa đậu nhánh đa đa

Chồng gần không lấy để lấy chồng xa

Một mai cha yếu mẹ già

Chén cơm đôi đũa bộ kỷ trà ai dâng?

Rau răm đất cứng dễ bứng khó trồng

Dẫu thương cho lắm cũng chồng người ta

Chồng giận vợ phải bớt lời

Cơm sôi bớt lửa chẳng rơi hột nào

Chim khôn lựa nhánh lựa cành

Gái khôn lựa chốn trai lành gởi thân

Gió đẩy gió đưa giọt mưa uốn éo

Anh đem em về dạy khéo dạy khôn

Lên xe nhường chỗ bạn ngồi

Nhường nơi bạn dựa nhường lời bạn thưa

Chim tham ăn sa vào vòng lưới

Cá tham mồi mắc phải lưỡi câu

Ai ơi nên phải nghĩ sâu

Hỏi vợ phải cưới liền tay

Chớ để lâu ngày lắm kẻ dèm pha

Dĩa bàn than con tôm càng dựng đứng

Dĩa bằng sứ để để đựng tôm he

Đạo vợ chồng em nói anh nghe

Biểu anh đừng cờ bạc rượu chè hư thân

Vợ chồng là nghĩa suốt đời

Ai ơi chớ nghĩ những lời thiệt hơn

Chưa giàu chớ học làm sang

Leo thang nhiều nấc tuột thang có ngày

Ruộng ai thì nấy đắm bờ

Duyên ai nấy đặng đừng chờ uổng công

Sông dài cá lội biệt tăm

Phải duyên chồng vợ mấy năm cũng chờ

Tiếng đồn cha mẹ anh hiền

Cắn cơm không bể cắn tiền bể tươi

Má ơi con má hư rồi

Má đừng trang điểm phấn dồi uổng công

Con gái nhà giàu như tàu chuối hột

Cửa đóng then cài có một đứa con

Tiếc con gái khôn lấy thằng chồng dại

Tiếc cái bông lài cậm bãi ***** trâu

Trống treo ai dám đánh thùng

Bậu không ai dám giở mùng chun vô?

6 tháng 1 2019

Mất mẹ cha thiệt là khó kiếm

Đạo vợ chồng chẳng hiếm chi nơi

Tu đâu cho bằng tu nhà

Thờ cha kính mẹ mới là chân tu

Bậu để chế cho ai tóc mai rầm rậm

Bậu để chế cho chồng hiếu hạnh bậu đâu?

Chim đa đa đậu nhánh đa đa

Chồng gần không lấy để lấy chồng xa

Một mai cha yếu mẹ già

Chén cơm đôi đũa bộ kỷ trà ai dâng?

Rau răm đất cứng dễ bứng khó trồng

Dẫu thương cho lắm cũng chồng người ta

Chồng giận vợ phải bớt lời

Cơm sôi bớt lửa chẳng rơi hột nào

Chim khôn lựa nhánh lựa cành

Gái khôn lựa chốn trai lành gởi thân

Gió đẩy gió đưa giọt mưa uốn éo

Anh đem em về dạy khéo dạy khôn

Lên xe nhường chỗ bạn ngồi

Nhường nơi bạn dựa nhường lời bạn thưa

Chim tham ăn sa vào vòng lưới

Cá tham mồi mắc phải lưỡi câu

Ai ơi nên phải nghĩ sâu

Hỏi vợ phải cưới liền tay

Chớ để lâu ngày lắm kẻ dèm pha

Dĩa bàn than con tôm càng dựng đứng

Dĩa bằng sứ để để đựng tôm he

Đạo vợ chồng em nói anh nghe

Biểu anh đừng cờ bạc rượu chè hư thân

Vợ chồng là nghĩa suốt đời

Ai ơi chớ nghĩ những lời thiệt hơn

Chưa giàu chớ học làm sang

Leo thang nhiều nấc tuột thang có ngày

Ruộng ai thì nấy đắm bờ

Duyên ai nấy đặng đừng chờ uổng công

Sông dài cá lội biệt tăm

Phải duyên chồng vợ mấy năm cũng chờ

7. Mỉa mai, châm biếm, khôi hài, chê bai

Tiếng đồn cha mẹ anh hiền

Cắn cơm không bể cắn tiền bể tươi

Má ơi con má hư rồi

Má đừng trang điểm phấn dồi uổng công

Con gái nhà giàu như tàu chuối hột

Cửa đóng then cài có một đứa con

Tiếc con gái khôn lấy thằng chồng dại

Tiếc cái bông lài cậm bãi ***** trâu

Trống treo ai dám đánh thùng

Bậu không ai dám giở mùng chun vô?

Đêm khuya gà gáy ó o

Vợ tôi thức giấc nó mò đi đâu

Muốn người ta người ta không muốn

Xách cái quần đi xuống đi lên

Còn duyên anh cưới bằng heo

Hết duyên anh cưới con mèo cụt đuôi

Mèo cụt đuôi là mút đuôi kèo

Mãn lo cha khó, mẹ nghèo hết duyên

Ví dầu dượng cháu người dưng

Cháu cho dượng lấy dượng cưng suốt đời

Uổng công xúc tép nuôi cò

Cò ăn cò lớn cò dò lên cây

Nghĩa nhân mỏng vánh tựa cánh chuồn chuồn

Khi vui nó đậu khi buồn nó bay!

Chuối non dú ép chát ngầm

Trai tơ đòi vợ khóc thầm suốt đêm

Khóc rồi bị mẹ đánh thêm

Vợ đâu mà cưới nửa đêm cho mầy

Có chồng mà lại mấy trai

Chết xuống âm phủ cưa hai nấu dầu

Nước ròng bỏ bãi xà cừ

Mặt em có thẹo anh trừ đôi bông

Nước mắm ngon dầm con cá đối

Nói chị Hai mầy chiều tối tao qua

Một mình lo bảy lo ba

Lo cau trổ muộn lo già hết duyên

Còn duyên kẻ đón người đưa

Hết duyên đi sớm về trưa một mình

Thương em chẳng biết để đâu

Để trong cái hủ lâu lâu dở dòm

Tưởng giếng sâu tôi nối sợi dây dài

Hay đâu giếng cạn tiếc hoài sợi dây

May không chút nữa em lầm

Khoai lang xắt lát tưởng sâm bên Tàu

Anh đừng rơi nước mắt ớt

Anh đừng rớt nước mắt gừng

Đôi ta chẳng đặng thì đừng

Nhân duyên ông Trời định nửa chừng thôi nhau

Tóc quăn chải lược đồi mồi

Chải đứng chải ngồi quăn vẫn còn quăn

Má ơi con má chính chuyên

Chính chuyên với má nó liền với trai

Trèo lên chót vót cây bần

Vái anh đi lấy vợ cho sóng thần nhận ghe

Giận chồng khăn gói ra đi

Chồng theo năn nỉ tù ti trở về

Bước lên tấm ván cong vòng

Kêu anh cũng ngặt kêu chồng khó nghe

Má ơi con má chính chuyên

Ghe bầu đi cưới một thiên mắm mòi

Không tin mở hộp ra coi

Rau răm ở dưới mắm mòi ở trên

Chiều chiều ông Lữ đi câu

Cá cắn đứt nhợ vin râu ngồi chờ

Con ếch ngồi dựa bụi đưng

Ếch kêu cái uệch biểu ưng cho rồi

Bởi anh tham trống bỏ kèn

Ham chuông bỏ mõ, ham đèn phụ trăng

Chỉ đâu mà buộc ngang trời

Thuốc đâu mà chửa cho người lẳng lơ

Nhà bà giàu thịt thà đầu mâm đầy thớt

Phận tôi nghèo trớt quớt con cu

Một mai bóng xế trăng lu

Thịt thà bà hết con cu tôi còn

Hàm Ninh là Hàm Ninh ke

Có ba chén chè đóng cửa lại ăn

Cửa Bổn là Cửa Bổn còi

Có ba con đột mà coi như vàng

8. Biểu lộ cảm xúc hoặc giải bày tâm sự:

A. Lòng hiếu

Mỗi năm mỗi thắp đèn trời

Cầu cho cha mẹ sống đời với con

Mẹ già ở túp liều tranh

Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con

Ngồi buồn nhớ mẹ thuở xưa

Miệng nhai cơm búng lưỡi lừa cá xương

Chẳng lo thân bậu thân qua

Lo chút mẹ già đầu bạc tuổi cao

Con thơ tay ẫm tay bồng

Tay dắt mẹ chồng đầu bạc như bông

Chiều chiều vịt lội bờ ao

Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều

Một tiếng anh than hai hàng lệ nhỏ

Có một mẹ già biết bỏ ai nuôi

Chiều chiều xách giỏ hái rau

Ngó lên mả mẹ ruột đau như dần

Thùng thùng cắc cắc

Chim đậu không bắt

Để bắt chim bay

Gặp em ở chốn lầu tây

Hai hàng lụy nhỏ

Có một mẹ già bết ngỏ cùng ai

B. Sự chính chuyên, tiết hạnh, chung thủy

Con chim đỏ mỏ xanh lông

Đỏ mồng xanh kiếng

Nó kêu nhiều tiếng lạ lùng

Kêu sao, kêu lại quân tử nghe cùng

Phải lương duyên thì quân tử đẹp

Phải tao phùng thì quân tử thương

Ghe bầu trở mũi về đông

Trở lái lên đồng

Con gái theo chồng ***** ai nuôi

Mẹ tôi có họ hàng nuôi

Tôi theo chú lái cho xui một bề

Rời chân bước xuống ghe buôn

Sóng bao nhiêu gợn dạ buồn bấy nhiêu

Ghe ai đỏ mũi xanh lườn

Giống ghe Gia Định xuống vườn thăm em

Tháng giêng là tháng ăn chơi

Anh đi nằm bãi Hòn Khơi một mình

Ngó ra Hòn Chảo sóng bổ lao xao

Thấy thuyền anh chạy như dao cắt lòng

Một ngày năm bảy trận dông

Anh đi nằm bãi sao không thấy về

Đêm nằm vắt tóc qua mình

Thề cho báng mạng kẻo tình anh nghi

Đốt than nướng cá trê vàng

Xách chai mua rượu cho chàng nhậu chơi

- Ai đi đâu đấy hởi ai?

- Tôi đi mua rượu cho chồng tôi say

- Chồng say thật khổ lắm thay

- Khổ thì tôi chịu hơn ai không chồng

Con quốc lẻ đôi còn ngồi than khóc

Huống chi hai đứa mình phân tóc rẽ tơ

Nhà Ngang, Kè Một, Cây Bàng

Ngược xuôi theo dấu chân chàng chàng ơi

Vịt nằm bờ mía rỉa lông

Cám cảnh thương chồng đi thú đồn xa

Vịt nằm bờ mía rỉa lông

Cám cảnh thương chồng đi thú Hà Tiên

Trai nào khôn bằng trai Long Mỹ

Gái nào mũ mĩ bằng gái Hà Tiên

Làm dâu ba bốn năm trường

Mẹ chồng không thương đánh thác tại ngã ba đường

Hồn thư em sống dậy gá nghĩa can thường với anh

Làm sao hóa đặng chim xanh

Bay ra Phú Quốc thăm anh đở buồn

Đốn cây ai nỡ dứt chồi

Tình chồng nghĩa vợ giận rồi lại thương

C. Nam nữ trêu ghẹo hoặc tỏ tình

Một mai trống lũng khó hàn

Dây dùn khó dứt, bạn lang khó tìm

Ruột đau quặn thắt chín từng

Anh với em như quế với gừng

Dù không nhân ngãi xin đừng bỏ nhau

Dĩa bàn thang con tôm càng dựng đứng

Bởi anh nghèo chẳng xứng suôi gia

Cây đa trước miểu ai biểu cây đa tàn

Bao nhiêu lá rụng thương nàng (chàng) bấy nhiêu

Cây quằn vị bởi trái sai

Em xa nha vì bởi ông mai ít lời

Lầu nào cao bằng lầu ông Chánh

Bánh nào trắng bằng bánh bò bông

Thương em từ thuở má hồng

Bây giờ em lớn lấy chồng bỏ anh

Gái:

Anh về đề áo lại đây

Để khuya em đắp kẻo ngọn gió tây lạnh lùng

Trai:

Có lạnh lùng lấy mùng mà đắp

Trả áo anh về đi học kẻo trưa

Cô kia má đỏ hồng hồng

Cô chưa lấy chồng còn đợi chờ ai?

Ô rô ba lá ô rô

Ông Thần không vật mấy cô chưa chồng

Phượng hoàng đậu nhánh sa kê

Ông Thần không vật mấy thằng dê cho rồi

- Cô kia bới tóc đuôi gà

Nắm đuôi cô lại hỏi nhà cô đâu?

- Nhà tôi ở dưới đám dâu

Ở bên đám đậu đầu cầu ngó qua

Ngó qua đám bắp trổ cờ

Đám dưa trổ nụ, đám cà trổ bông

Chim se sẻ nó đẻ cột đình

Bà ngoại đẻ má, má đẻ mình em ơi

Gió đưa buồn ngủ lên bờ

Mùng ai có rộng cho ngủ nhờ một đêm

Chim chìa vôi bay ngang đám thuốc

Cá bảy trầu lội tuốt mương cau

Đâu anh đối thử cho mau

Em đây chịu khó đứng hầu lắng nghe

Tôi đi ngang nhà má

Tay tôi xá chân tôi quỳ

Bởi thương con má xá gì thân con?

Tôi đi ngang nhà má

Tôi vác cục đá

Tô...