(4,0 điểm) Đọc văn bản sau:

     Tóm lược: Nhà soạn kịch Lưu Quang Vũ lấy cảm hứng từ cốt truyện dân gian dựng nên vở kịch nói nổi tiếng cùng tên “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Vở kịch kể về bi kịch của Trương Ba – một người làm vườn hiền lành, đức độ nhưng vì một sự cố, linh hồn ông phải sống nhờ trong thân xác anh hàng thịt phàm tục. Sự khác biệt giữa linh hồn thanh cao và thân xác đầy bản năng tạo ra mâu thuẫn lớn, khiến Trương Ba ngày càng đau khổ. Ông phải đối mặt với sự thay đổi từ chính mình khi bắt đầu bị ảnh hưởng bởi những đòi hỏi bản năng của thân xác. Đồng thời, gia đình và những người thân yêu cũng dần xa lánh ông vì không còn nhận ra người Trương Ba trước kia. Trong tâm trạng giằng xé, ông có một cuộc đối thoại đầy căng thẳng với chính thân xác hàng thịt – nơi cả hai bên vạch trần những xung đột sâu sắc giữa linh hồn và thể xác. Đoạn trích sau là phần đầu chương 7 của vở kịch, tái hiện “Cuộc đối thoại giữa Hồn và Xác”.

     (Trên sân khấu, hồn Trương Ba tách ra khỏi xác anh hàng thịt và hiện hình lờ mờ trong dáng nhân vật Trương Ba thật. Thân xác bằng thịt vẫn ngồi nguyên trên chõng và lúc này chỉ còn là thân xác.)

Xác hàng thịt: (bắt đầu) Vô ích, cái linh hồn mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông không tách ra khỏi tôi được đâu, dù tôi chỉ là thân xác...

Hồn Trương Ba: A, mày cũng biết nói kia à? Vô lý, mày không thể biết nói! Mày không có tiếng nói, mà chỉ là xác thịt âm u đui mù...

Xác hàng thịt: Có đấy! Xác thịt có tiếng nói đấy! Ông đã biết tiếng nói của tôi rồi, đã luôn luôn bị tiếng nói ấy sai khiến. Chính vì âm u, đui mù mà tôi có sức mạnh ghê gớm, lắm khi át cả cái linh hồn cao khiết của ông đấy!

Hồn Trương Ba: Nói láo! Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, không có ý nghĩa gì hết, không có tư tưởng, không có cảm xúc!

Xác hàng thịt: Có thật thế không?

Hồn Trương Ba: Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ thấp kém, mà bất cứ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…

Xác hàng thịt: Tất nhiên, tất nhiên. Sao ông không kể tiếp: Khi ông ở bên nhà tôi... Khi ông đứng bên cạnh vợ tôi, tay chân run rẩy, hơi thở nóng rực, cổ nghẹn lại... Đêm hôm đó, suýt nữa thì...

Hồn Trương Ba: Im đi! Đấy là mày chứ, chân tay mày, hơi thở của mày...

Xác hàng thịt: Thì tôi có ghen đâu! Ai lại ghen với chính thân thể mình nhỉ! Tôi chỉ trách là sao đêm ấy ông lại tự dưng bỏ chạy, hoài của!... Này, nhưng ta nên thành thật với nhau một chút: Chẳng lẽ ông không xao xuyến chút gì? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác không làm hồn ông lâng lâng cảm xúc sao? Để thoả mãn tôi, chẳng lẽ ông không tham dự vào chút đỉnh gì? Nào, hãy thành thật trả lời!

Hồn Trương Ba: Ta... ta... đã bảo mày im đi!

Xác hàng thịt: Rõ là ông không dám trả lời. Giấu ai chứ không thể giấu tôi được! Hai ta đã hoà với nhau làm một rồi!

Hồn Trương Ba: Không! Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn...

Xác hàng thịt: Nực cười thật! Khi ông phải tồn tại nhờ tôi, chiều theo những đòi hỏi của tôi, mà còn nhận là nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn!

Hồn Trương Ba: (bịt tai lại) Ta không muốn nghe mày nữa!

Xác hàng thịt: (lắc đầu) Ông cứ việc bịt tai lại! Chẳng có cách nào chối bỏ tôi được đâu! Mà đáng lẽ ông phải cảm ơn tôi. Tôi đã cho ông sức mạnh. Ông có nhớ hôm ông tát thằng con ông toé máu mồm máu mũi không? Cơn giận của ông lại có thêm sức mạnh của tôi... Ha ha!

Hồn Trương Ba: Ta cần gì đến cái sức mạnh làm ta trở thành tàn bạo.

Xác hàng thịt: Nhưng tôi là cái hoàn cảnh mà ông buộc phải quy phục! Đâu phải lỗi tại tôi... (buồn rầu) Sao ông có vẻ khinh thường tôi thế nhỉ? Tôi cũng đáng được quý trọng chứ! Tôi là cái bình để chứa đựng linh hồn. Nhờ tôi mà ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cối, những người thân... Nhờ có đôi mắt của tôi, ông cảm nhận thế giới này qua những giác quan của tôi... Khi muốn hành hạ tâm hồn con người, người ta xúc phạm thể xác… Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông là hay vin vào cớ tâm hồn là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn, để rồi bỏ bê cho thân xác họ mãi khổ sở, nhếch nhác... Mỗi bữa tôi đòi ăn tám, chín bát cơm, tôi thèm ăn thịt, hỏi có gì là tội lỗi nào? Lỗi là ở chỗ không có đủ tám, chín bát cơm cho tôi ăn chứ!

Hồn Trương Ba: Nhưng... Nhưng...

Xác hàng thịt: Hãy công bằng hơn, ông Trương Ba ạ! Từ nãy tới giờ chỉ có ông nặng lời với tôi, chứ tôi thì vẫn nhã nhặn với ông đấy chứ (thì thầm). Tôi rất biết cách chiều chuộng linh hồn...

Hồn Trương Ba: Chiều chuộng?

Xác hàng thịt: Chứ sao? Tôi thông cảm với những “trò chơi tâm hồn của ông”. Nghĩa là: Những lúc một mình một bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có một tâm hồn bên trong cao khiết, chẳng qua vì hoàn cảnh, vì để sống mà ông phải nhân nhượng tôi. Làm xong điều xấu gì ông cứ việc đổ tội cho tôi, để ông được thanh thản. Tôi biết: Cần phải để cho tính tự ái của ông được ve vuốt. Tâm hồn là thứ lắm sĩ diện! Hà hà, miễn là... ông vẫn làm đủ mọi việc để thoả mãn những thèm khát của tôi!

Hồn Trương Ba: Lí lẽ của anh thật ti tiện!

Xác hàng thịt: Ấy đấy, ông bắt đầu gọi tôi là anh rồi đấy! Có phải lí lẽ của tôi đâu, tôi chỉ nhắc lại những điều ông vẫn tự nói với mình và với người khác đấy chứ! Đã bảo chúng ta tuy hai mà một!

Hồn Trương Ba: (như tuyệt vọng) Trời!

Xác hàng thịt: (an ủi) Ông đừng nên tự dằn vặt làm gì! Tôi đâu muốn làm khổ ông, bởi tôi cũng rất cần đến ông. Thôi, đừng cãi cọ nhau nữa! Chẳng còn cách nào khác đâu! Phải sống hoà thuận với nhau thôi! Cái hồn vía ương bướng của tôi ơi, hãy về với tôi này!

      (Hồn Trương Ba bần thần nhập lại vào xác hàng thịt. Trên sân khấu, nhân vật Trương Ba biến đi. Chỉ còn lại xác hàng thịt mang hồn Trương Ba ngồi lặng lẽ bên chõng... Vợ Trương Ba vào.)

(Trích Hồn Trương Ba da hàng thịt, Tôi và chúng ta, NXB Kim Đồng, 2021)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn):

Câu 1. Xác định mâu thuẫn chính trong đoạn trích trên.

Câu 2. Chủ đề của đoạn trích trên là gì?

Câu 3. Xác định nghĩa của yếu tố Hán Việt “thuận” trong những câu sau:

a. Phải sống hoà thuận với nhau thôi!

b. Thuyền thuận gió lao đi vun vút.

Câu 4. Phân tích một số lời thoại mà anh/chị cho rằng có tác dụng trong việc thể hiện tính cách của nhân vật Trương Ba.

Câu 5. Anh/ chị đồng tình hay phản đối với những lập luận của phần xác anh hàng thịt trong đoạn trích trên. Hãy lí giải quan điểm của bản thân bằng đoạn văn ngắn khoảng 5 – 7 dòng.

Câu 1. (2.0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) đưa ra những giải pháp thích hợp để giới trẻ vượt qua những cám dỗ, làm chủ bản thân.

Câu 2. (4.0 điểm) Viết bài văn phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Mẹ ta trả nhớ về không” (Đỗ Trung Quân).

        Mẹ ta trả nhớ về không

     Ngày xưa chào mẹ, ta đi

Mẹ ta thì khóc, ta đi thì cười

     Mười năm rồi lại thêm mười

Ta về ta khóc, mẹ cười… lạ không ?

     “Ông ai thế? Tôi chào ông!”

Mẹ ta trí nhớ về… mênh mông rồi

     “Ông có gặp thằng con tôi?

Hao hao... tôi nhớ... nó người… như ông”

     Mẹ ta trả nhớ về không

Trả trăm năm lại bụi hồng... rồi đi.

(Đỗ Trung Quân)

Câu 1. (2.0 điểm) Viết đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) phân tích những nét độc đáo về nghệ thuật trong bài thơ “Ái quốc” của tác giả Phan Bội Châu.

Câu 2. (4.0 điểm) Ngày nay, khi đọc bài thơ “Ái quốc” của tác giả Phan Bội Châu, nhiều người đã liên tưởng đến vai trò của thế hệ trẻ trong việc xây dựng đất nước. Anh/chị hãy viết bài văn bàn về những điều giới trẻ có thể làm để đưa đất nước phát triển trong thời đại mới.

(4,0 điểm) Đọc văn bản sau:

                    Ái quốc

     Nay ta hát một thiên ái quốc,

     Yêu gì hơn yêu nước nhà ta.

          Trang nghiêm bốn mặt sơn hà,

Ông cha để lại cho ta lọ vàng.

     Trải mấy lớp tiền vương dựng mở,

     Bốn ngàn năm giãi gió dầm mưa.

          Biết bao công của người xưa,

Gang sông, tấc núi, dạ thưa, ruột tằm.

     Hào Đại Hải âm thầm trước mặt,

     Dải Cửu Long quanh quất miền tây,

          Một toà san sát sinh thay,

Bên kia Vân, Quảng, bên này Côn Lôn.

     Vẻ gấm vóc nước non thêm đẹp,

     Rắp những mong cơ nghiệp dài lâu.

          Giống khôn há phải đàn trâu,

Giang sơn nỡ để người đâu vẫy vùng?

     Hai mươi triệu dân cùng của hết,

     Bốn mươi năm nước mất quyền không.

          Thương ôi! Công nghiệp tổ tông,

Nước tanh máu đỏ, non chồng thịt cao.

     Non nước ấy biết bao máu mủ,

     Nỡ nào đem nuôi lũ Sài Lang?

          Cờ ba sắc, xứ Đông Dương,

Trông càng thêm nhục, nói càng thêm đau!

     Nhục vì nước, mà đau người trước,

     Nông nỗi này, non nước cũng oan.

          Hồn ơi về với giang san,

Muôn người muôn tiếng hát ran câu này:

     “Hợp muôn sức ra tay quang phục,

     Quyết có phen rửa nhục báo thù...”

          Mấy câu ái quốc reo hò,

Chữ đồng tâm ấy phải cho một lòng.

(Phan Bội Châu)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn):

Câu 1. Văn bản trên đã tuân thủ về quy luật của thể thơ song thất lục bát thế nào?

Câu 2. Chủ đề của văn bản là gì?

Câu 3. Chỉ ra sự độc đáo trong cách kết hợp từ ở dòng thơ “Nước tanh máu đỏ, non chồng thịt cao.”.

Câu 4. Xác định bố cục và mạch cảm xúc của bài thơ.

Câu 5. Trong bài thơ, tác giả Phan Bội Châu đã bộc bạch tình yêu nước của mình, từ đó, dùng ngôn từ để kêu gọi dân tộc đoàn kết đứng lên chống giặc. Trong thời hiện đại, theo anh/chị, chúng ta nên thể hiện lòng yêu nước bằng những cách nào? Viết đoạn văn từ 5 – 7 dòng để trình bày ý kiến của bản thân.

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4 ĐIỂM)

Đọc đoạn trích sau:

Cố đô Huế: Di sản Văn hóa thế giới và giá trị lịch sử

     Khu di tích cố đô Huế, nằm ở tỉnh Thừa Thiên Huế, được Tổ chức UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1993. Cố đô Huế là trung tâm văn hóa và chính trị của triều đại nhà Nguyễn từ thế kỷ XIX đến giữa thế kỷ XX. Đây là một quần thể di tích bao gồm cung điện, đền đài, lăng tẩm, chùa chiền và các công trình kiến trúc quân sự, tạo thành một hệ thống đô thị độc đáo và đầy giá trị lịch sử. Các công trình trong Cố đô Huế đều mang đậm nét kiến trúc phong kiến Việt Nam, kết hợp với ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa, tạo nên một phong cách kiến trúc độc đáo.

     Khu vực Hoàng Thành Huế là nơi vua chúa nhà Nguyễn ngự trị, bao gồm những cung điện như Cung Diên Thọ, Cung Trường Sanh, Cung Thái Hòa và những công trình hành chính như Ngọ Môn, Đại Cung Môn. Những công trình này đều được xây dựng với vật liệu bền vững, trang trí tinh xảo, thể hiện quyền uy của triều đại. Ngoài ra, các lăng tẩm của các vua Nguyễn như Lăng Tự Đức, Lăng Minh Mạng, Lăng Khải Định không chỉ là nơi an nghỉ của các vị vua mà còn là những công trình kiến trúc đặc sắc, kết hợp giữa phong thủy, nghệ thuật điêu khắc và hội họa.

Ảnh: Hoàng Thành Huế

     Đặc biệt, Huế là trung tâm văn hóa, giáo dục và tôn giáo của miền Trung, với các di tích như Chùa Thiên Mụ, Chùa Từ Hiếu và nhiều ngôi chùa cổ khác, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của Phật giáo. Huế cũng là nơi bảo tồn và phát huy nhiều lễ hội truyền thống như Lễ hội Huế, Tết Nguyên Đán và các lễ hội đền, miếu trong suốt năm. Đây là những dịp để người dân Huế tưởng nhớ các vị vua, tổ tiên, và duy trì những giá trị văn hóa của mình.

     Cố đô Huế còn là một trung tâm giao thoa văn hóa Đông - Tây, là nơi gặp gỡ của nhiều nền văn hóa, từ văn hóa Việt Nam truyền thống, văn hóa Trung Hoa, đến ảnh hưởng của phương Tây trong thời kỳ bảo hộ. Cảnh quan thiên nhiên của Huế cũng góp phần tạo nên vẻ đẹp huyền bí và thơ mộng, với dòng sông Hương uốn lượn và những ngọn đồi, khu rừng xanh tươi.

     Ngày 6-12-1993, Cố đô Huế đã được Tổ chức UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới, do đó nơi đây trở thành một trong những di tích quan trọng nhất của Việt Nam và của nhân loại. Quyết định này đã tạo điều kiện để bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của cố đô Huế, đồng thời thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu.

(Theo baothuathienhue.vn)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn):

Câu 1. Văn bản trên thuộc kiểu văn bản nào?

Câu 2. Đối tượng thông tin được đề cập đến trong văn bản là gì?

Câu 3. Phân tích cách trình bày thông tin trong câu văn: “Ngày 6-12-1993, Cố đô Huế đã được Tổ chức UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới, do đó nơi đây trở thành một trong những di tích quan trọng nhất của Việt Nam và của nhân loại.”.

Câu 4. Phương tiện phi ngôn ngữ nào được sử dụng trong văn bản? Hãy nêu tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ đó trong việc biểu đạt thông tin trong văn bản.

Câu 5. Mục đích và nội dung của văn bản trên là gì?

II. PHẦN VIẾT (6 ĐIỂM)

Câu 1. Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu ra các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị của các di tích lịch sử.

Câu 2. Viết bài văn nghị luận phân tích đoạn thơ sau:

Con đi xa, nhớ hương vị tuổi thơ
Mùi cơm cháy, con vẫn ăn ngày trước
Đôi chân con đi khắp miền Tổ quốc
Chẳng nơi nào... có vị cơm năm xưa...

Cơm cháy quê nghèo... có nắng, có mưa
Có lời mẹ ru, ngọt ngào cay đắng
Có những hi sinh, nhớ thương thầm lặng
Con yêu nước mình... từ những câu ca...

Cơm cháy quê nghèo... mặn mồ hơi cha
Có vị thơm rơm, cánh đồng mùa gặt
Muối mặn gừng cay, có hè nắng gắt
Có ánh trăng vàng... chị múc bên sông...

(Trích Mùi cơm cháy, Vũ Tuấn, Khúc ru quê, NXB Hội nhà văn, 2022, tr.130-131)