II. LÀM VĂN: (7,0 điểm)
Cho đoạn thơ sau:
Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc. |
(Mùa xuân nho nhỏ, trích Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục)
Phân tích đoạn thơ để làm nổi bật khát vọng cống hiến, lẽ sống cao đẹp của nhà thơ Thanh Hải. Từ đó, liên hệ trách nhiệm của học sinh trong việc góp sức vào phòng, chống dịch covid-19 của địa phương em nói riêng và cả nước nói chung.
đây là đề phòng ạ
Mùa xuân-mùa hội tụ của cái đẹp,là mùa mở đầu của một năm,mùa mà vạn vật sinh sôi nảy nở....Có lẽ ,vì thế mà các thi nhân muôn đời yêu mến mùa xuân .Xuân đã đi vào lăng kính tâm hồn người nghệ sĩ ,vào những trang thơ văn,mà ở đó ,xuân là một món quà vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người.Chính vì vậy mà đã có biết bao thi phẩm nổi tiếng viết về đề tài này.Và không thể không nhắc đến tuyệt phẩm 'mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải.Nổi bật lên là khổ bốn ,năm của bài thơ đã cho ta thấy ước nguyện của người thi nhân gần đất xa trời.
Bài thơ 'mùa xuân nho nhỏ' được sáng tác vào tháng 11/ 1980 ,khi Thanh Hải đang ốm nặng .Nó được kết tinh từ nhwungx cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời đến mùa xuân của mỗi con người trong mùa xuân lớn của thiên nhiên đất nước.Từ đó thể hiện khát vọng dâng hiến 'mùa xuân nho nhỏ' của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung.
Có phải chính giây phút giáp mặt với cái chết,giây phút giáp giữa mùa đông lạnh giá và mùa xuân ấm áp khiến cho tâm hồn con người bừng lên sức sống khiến ngòi bút của nhà thơ nở hoa.Nếu khổ một là bức tranh mùa xuân thiên nhiên với dòng sông xanh ,với nhành hoa tím ,với tiếng chim hót...thì ở khổ bốn cũng là bức tranh mùa xuân với những nét đặc trưng ấy nhưng lại là mùa xuân của riêng tác giả,trong tâm hồn ,ước vongk của nhà thơ.Trước vẻ đẹp và sức sống của thiên nhiên ,Thanh Hải cũng ao ước mình là mùa xuân nho nhỏ để cống hiến cho cuộc đời chung
'Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến'
Với giọng điệu lời ca thật ngọt ngào êm ái bởi những thanh bằng liên tiếp và điệp ngữ 'ta làm' được lặp đi lặp lại đã nhấn mạnh một ước mơ chân thành tha thiết.Tại sao trong muôn ngàn điều ước ,Thanh Hải lại chỉ chọn những hình ảnh giản dị ,mộc mạc như con chim ,cành hoa ,một nốt trầm.Có lẽ là vì đây là những hình ảnh đẹp của thiên nhiên ,tuy nhỏ bé ,khiêm nhường nhưng lại rất ý nghĩa : con chim đem lại tiếng hót vui cho đời ,cành hoa đem lại sắc hương tô điểm cho mùa xuân đất mẹ .Những điều này tưởng chừng như rất nhỏ bé nhưng nó lại góp phần quan trọng không thể thiếu để tạo nên mùa xuân ,tạo nên sắc xuân.Bên cạnh đó ,tác giả còn muốn làm một nốt trầm nhưng là nốt trầm trong bản tình ca êm ái.Nó chỉ là một nốt trầm kín đáo ,khiêm nhường chứ không phải là một nốt cao thánh thót ,nổi trội .Nó lẫn vào bản tình ca.dù khó nhận biết nhưng lại tạo nên cái hay của bản nhạc.Từ đó ,tác giả muốn làm một nốt trầm nhưng đó là một nốt trầm ngân vang ,một nốt trầm có ích cho đời. cũng như là một mùa xuân' nho nhỏ ' và 'lặng lẽ',không phô trương ,ồn ào.Đông thời ,qua cách chuyển đổi từ ngữ xưng hô từ 'tôi' ở khổ đầu sang 'ta' cùng với động từ 'làm'.'nhập' ,nhà thơ đã khéo léo khẳng định mối quan hệ ,sự hòa nhập giữa cái riêng và cái chung ,giữa cá nhân vaf cộng đồng
Sau ước nguyện tha thiets của mình ,ông đã đi tới khát vọng cống hiến bền bi của mình .Trong cảm hứng ,nhân vật trửu tình bỗng biến thành một màu xuân nho nhỏ ,có khối .có hình nhập vào mùa xuân lớn của đất nước.
' Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.'
Ở đây ,chúng ta đã thấy được quan niệm sống của nhà thơ được bộc lộ.Chỉ qua cách sử dụng ngôn ngữ chính xác ,tinh té ,gợi cảm với hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo 'một mùa xuân nho nhỏ' và từ láy 'nho nhỏ','lặng lẽ', Thanh Hải đã biểu lộ một khát vọng sống cao đẹp: mỗi người hãy làm một mùa xuân ,hãy đem những gì tốt đẹp và tinh túy của mình để góp phần làm đẹp thêm mùa xuân của đất nước .Nhưng vẻ đẹp đó còn được nâng lên đỉnh cao khi đó là những cống hiến thầm lặng với một tahsi đọ chân thành,khiêm nhường,lấy tình thương làm chuẩn mực ,không khoe khoang ,cao thượng .Đồng thời ,qua điệp ngữ 'dù là',một lần nữa tác giả đã khẳng định được ước nguyện thủy chung ,son sắt của mình.Đối với ông,dẫu ta có ở giai đoạn nào trong cuộc đời : là tuổi hai mươi căng trẻ ,tràn đầy sức sống hay là khi đã già yếu bệnh tật thì vẫn phải sống có ích cho đời ,làm đẹp cho quê hương đất nước.Từ đó ,khổ thơ như một lời nhắn nhủ ,một lẽ sống .Sống là để cống hiến .Tuy là đoạn thơ bỏ trống cách xưng hô nhưng điều đó lại mở rộng với mọi người ,lay động người đọc cùng chung ý nghĩ . Nhà thơ Tố Hữu cũng từng viết
'Nếu là con chim chiếc lá
Con chim phải hót ,chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình.'
Thật là những câu thơ hay và ý nghĩa ,thể hiện một quan niemj vô cùng cao đẹp và đáng quý.
Bài thơ có nhịp điệu trong sáng ,tha thiets ,gợi cảm ,gần gũi với dân ca .Đông thời ,nhà thơ cũng đã sử dụng linh hoạt các yêu tố thể thơ ,cách ngắt nhịp ,gieo vần ,điệp ngữ .Tứ thơ xoay quanh các hình ảnh màu xuân khiến cho thơ luôn tập trung ,cảm xúc trong thơ không bị dàn trải .
Chính những câu văn mộc mạc ,giản dị này ,chính những ước nguyện chân thành này đã góp phàn làm tươi đẹp cho đời ,làm tấm gương sáng cho bao thế hệ thanh niên học tập.Những ước nguyện đó đã thúc giục ,cổ vũ động viên giới trẻ cống hiến cho đời,dùng nhiệt huyết ,thanh xuân ,không từ bỏ trước khó khăn và luôn chiến đấu vì mục tieu lí tưởng của quê hương đất nước.Nhất là trong thời kì dịch covid này ,trước hết ,thế hệ trẻ càng phải có ý thức phòng dich để đảm bảo sức khỏe của bản thân ,sau đó tìm tòi ,nghiên cứu ra các loại thuốc kháng virut nếu có thể.Làm tiên phong để tuyên truyền cho mọi người biết về nguy hại của dịch đồng thời trấn an dân chúng ,..để góp phần trong việc phòng chống đại dich covid tại địa phương và đát nước .
Có thể nói ,đã có rất nhiều thi nhân bộc lộ cảm xúc trước mùa xuân nhưng 'mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải vẫn mang nét đọc đáo riêng biệt.Tác giả không chỉ thể hiện được một bức tranh xuân làm say mê lòng người mà còn cất lên được tiếng lòng tha thiế của người con yêu nước.Dosd là lòng say mê ,là niềm tin mãnh liệt vào sức sống lâu bên của dân tộc ta