Sống chết mặc bay của phạm duy tốn đã phản ánh cuộc sống khổ cực của người nông dân đồng thời lên án thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến bằng hiểu biết về tác phẩm em hãy chứng minh nhận định trên cho em 1loi giải
K
Khách
Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
Những câu hỏi liên quan
4 tháng 5 2022
Tham khảo:
Truyện ngắn "Sống chết mặc bay" của Phạm Duy Tốn được xem là "bông hoa đầu mùa" vì đây là truyện ngắn đầu tiên được viết bằng chữ quốc ngữ. Dù vẫn còn mang những dấu ấn của văn học trung đại cả về nội dung lẫn hình thức những vấn đề được phản ánh lại có giá trị đến tận hôm nay. Nổi bật ở tác phẩm này chính là sự đối lập nhau của hai giai cấp khi đứng trước vấn đề cấp bách sống còn của nhân dân.
Mở đầu câu chuyện là tình thế vô cùng nguy nan của khúc đê sông Nhị: "Gần một giờ đêm. Trời mưa tầm tã. Nước sông Nhị Hà lên to quá. Khúc sông làng X, thuộc phủ X xem chừng núng thế lắm, hai ba đoạn đã thẩm lậu rồi, không khéo thì vỡ mất". Đối với nhân dân ta, đê điều là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong quá trình sinh sống và canh tác. Nếu không may vỡ đê, nhà cửa, hoa màu, cây cối và cả con người sẽ chìm trong nước, cuộc sống sẽ bị đe dọa nghiêm trọng. Khúc đê sông ở làng X kia đang đứng trước nguy cơ bị vỡ, đúng là tình thế ngàn cân treo sợi tóc. Bị đe dọa trực tiếp đến cuộc sống, nhân dân ở đây ra sức hộ đê. Khung cảnh ấy được tác giả miêu tả lại bằng ngòi bút hiện thực hết sức sống động và xót thương: "...kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vá tre, nào đắp, nào cứ, bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. “Tình cảnh trông thật thảm". Khung cảnh vội vã, khẩn trương hiện ra ngay trước mắt người đọc. Ai cũng nhận thức được tình hình nguy nan ngay lúc này, mỗi người đều dốc hết những gì sức lực mình có để cứu vớt lấy khúc đê này. Hình ảnh nhìn rất đỗi thương tâm. Không dừng lại ở đó, tình thế của nhân dân được tác giả đẩy lên đến cao trào: "Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ, nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử cả rồi. Ấy vậy mà trên trời, thời vẫn mưa tầm tã trút xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất." Qua đoạn văn này, ta đã hiểu được rằng người dân ở đây đã túc trực bao nhiêu lâu qua chứ không phải mỗi hôm nay. Tuy rằng mọi người bảo ban nhau nhanh tay nhưng sức người có hạn, ai cũng đã thấm mệt rồi. Đọc đến đây, cảm giác thương xót đến uất nghẹn. Tình thế này liệu còn được bao nhiêu phần hi vọng nữa. Mọi người đều cảm nhận được tình thế nguy nan, đau thương tang tóc đang cận kề với mỗi người ở làng X này. Tác giả miêu tả cảnh dân tình đang loay hoay chống chọi với thiên tai một cách cụ thể, tỉ mỉ là để chuẩn bị cho sự xuất hiện của cảnh tượng hoàn toàn trái ngược diễn ra trong đình: "...thế thời nào quan cha mẹ đâu? Thưa rằng: Đang trong đình kia, cách đó chừng bốn năm trăm thước. Đình ấy cũng ở trên mặt đê, nhưng cao mà vững chãi, dẫu nước to thế nữa cũng không việc gì". Trong khung cảnh hỗn loạn của quan dân, tác giả đã kể chuyện viên quan phụ mẫu mải mê chơi tổ tôm với đám quan lại dưới quyền và được sai nha, lính lệ hầu hạ, cung phụng đến nơi đến chốn. Giọng điệu đậm chất mỉa mai, châm biếm và phẫn uất. Vị quan phụ mẫu cũng đích thân chỉ đạo việc hộ đê đấy chứ, nhưng không phải là ra cùng với nhân dân mà hắn ta ở trong đình, không gian ấm áp với những món ăn sang trọng, xa hoa: "đèn thắp sáng trưng, nha lệ, lính tráng đi lại rộn ràng". Quan phụ mẫu thì "uy nghi chễm chệ ngồi. Tay trái dựa gối xếp, chân phải duỗi thẳng ra để cho tên người nhà ngồi dưới đất mà gãi". Quan phụ mẫu là vậy, nhưng xung quanh hắn ta lại có đủ "thầy đề, thầy đội nhất, thầy thông nhì và chánh tổng" cùng ngồi hầu bài. Cả một hệ thống quan lại ăn bổng lộc của dân nhưng lại mảy may, dửng dưng trước sự sống còn của họ. Khung cảnh ở đây dường như không có chút liên quan nào so với tình hình hộ đê của nhân dân. Trong khi ngoài kia "mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, trăm họ đang vất vả lấm láp, gội gió tắm mưa như đàn sâu lũ kiến ở trên đê" thì trong đình, dù chỉ là một cuộc tổ tôm thôi nhưng tên quan kia vẫn duy trì trật tự trên dưới và không khí tôn nghiêm như chốn công đường. Sự đam mê cờ bạc của đám quan lại diễn ra ngay trên mặt đê, ngay trên mạng sống của hàng nghìn con dân đã cho thấy sự độc ác, vô liêm sỉ của kẻ cầm quyền. Nỗi đau đẩy lên đến đỉnh điểm khi mà khoảnh khắc đê vỡ- nỗi đau đớn, mất mát của nhân dân lại cũng là lúc ván bài của quan ù to- quan vỗ đùi sung sướng. Còn gì uất hận hơn khi những nỗi đau ấy còn thua cả niềm vui của một ván bài. Khung cảnh vỡ đê được tác giả miêu tả thật chi tiết và chua xót biết bao nhiêu: "Ấy, trong khi quan lớn ù ván bài to như thế, thì khắp nơi mọi miền đó, nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết, kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn, lênh đênh mặt nước, chiếc bóng bơ vơ, tình cảnh thảm sầu, kể sao cho xiết". Dẫu biết rằng cuộc sống nghèo khổ của nhân dân là do thiên tai gây nên những nỗi đau ấy sẽ vơi đi bao nhiêu nếu những kẻ làm quan cha mẹ không thờ ơ với mạng sống của con dân mình như thế. Câu chuyện khép lại với một kết thúc buồn. Tác giả đã sử dụng tài tình bút pháp miêu tả kết hợp với biểu cảm, cùng với đó là nghệ thuật đối lập tăng cấp đã làm cho câu chuyện đẩy lên được mức cao trào, giúp người đọc nhận ra được tình cảnh khốn cùng của nhân dân và bộ mặt xấu xa, vô lương tâm của đám quan lại. Câu văn biền ngẫu làm cho nhịp truyện cân đối, mang đậm không khí của thời đại. Với truyện ngắn này, Phạm Duy Tốn đã mở ra một thời kì mới cho văn học nước nhà, đó là sự ra đời của văn học viết bằng chữ Quốc ngữ. Tác phẩm đã đặt nền móng đầu tiên cho sự phát triển của văn học nước nhà thời kì sau này.CHÚC EM HỌC TỐT NHÉ
YN
17 tháng 4 2021
Có người từng cho rằng " Truyện ngắn sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn đã phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân, đồng thời lên án thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến." Liệu điều đó có đúng không ?
Như mọi người biết , ngay từ mở đầu truyện tác giả đã tạo ra một tình huống bất ngờ khiến người đọc tò mò . Đó là tình huống đê sắp vỡ , rất nguy hiểm và khiến người đọc cũng sẽ khiến người đọc hồi hộp . Người dân bên ngoài thì nhốn nháo , mỗi người đều chung tay , luống cuống đắp đê . Tạo nên một tình thế nguy hiểm , nhốn nháo , lo lắng . Qua hình ảnh so sánh " nhân dân " lướt thướt như " chuột lột " khiến ta đau xót về sự mệt nhọc , đói lả của nhân dân . Như vậy , đúng là truyện đã phản ánh chân thực lên cuộc sống khổ cực của nhân dân . Trong khi ngoài kia đang nhốn nháo làm việc thì xin hỏi quan phụ mẫu nơi nào ? Xin thưa là quan đang thong dong , vui sướng và nhàn nã đánh bài trong đình . Nghe qua là biết đây là tên quan vô học và sa vào tệ nạn xã hội là bài bạc . Họ đang ung dung thưởng thức những món cao sang mà quên đi nhiệm vụ dìu dắt , chăm sóc nhân dân . Đây đúng là tên quan " lòng lang dạ thú " và vô trách nhiệm , ăn chơi sa đọa . Đau thương và đáng ghét nhất là hình ảnh đê vỡ . Lúc đó , nước lũ đã nhấn chìm mọi làng mạc , nhấn chìm cả con người . Tình cảnh thật bi thương , đau lòng biết bao ! Cũng chính lúc đó tên quan phụ mẫu đã bộc lộ rõ tính xấu xa của mình . Hắn bỏ ngoài tai tin đê vỡ , hắn còn đỗ trách nhiệm lên đầu người dân đáng thương và tiếđ tục ván bài to của mình . Chao ôi ! Hình ảnh đó thật đáng khinh biết bao . Đây đúng là một xã hội phong kiến thối nát , vô trách nhiệm.
Như vậy quan điểm " Truyện ngắn sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn đã phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân, đồng thời lên án thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến." là vô cùng đúng đắn.
Nguồn: https://hoidap247.com/cau-hoi/1028879
H
30 tháng 4 2021
hai hình ảnh tương phản cơ bản trong sống chết mặc bay Phạm Duy Tốn là một bên cạnh người dân khốn khổ vật lộn căng thẳng với nguy cơ vỡ đập, một bên là quan phụ mẫu, cháng phủ đang ung dung vào cuộc tổ tôm ngày trong khi dân đang đắp đê. khi hàng trăm dân làm việc từ sáng tới chiều vật lộn chống chọi với mưa gió, người nào cũng ướt như chuột lột người mệt lử. sức người ngày càng yếu sức nước ngày càng to, nguy cơ vỡ đê đến dần. đỉnh điểm của sự việc: dân phụ báo tin đê vỡ, quan vẫn thờ ơ ung dung quát lạt. đê vỡ mà chúng vẫn trong niềm vui cực Độ: Ù! Thông tôm chi chi nảy của các quan viên phụ mẫu. sự kết hợp của việc học tương phản và tăng cấp đã tố cáo và phê phán hành động ham mê cờ bạc vô trách nhiệm của vien quan mải mê ăn chơi ích kỷ nhẫn tâm đứng nhìn đến mất nhân tính.từ đó tôi càng xót thương cho số phận khổ cực của người dân trong thời đại phong kiến.
MN
2 tháng 5 2021
Tham khaỏ nha em:
I. Mở bài
-Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Duy Tốn (những nét chính về cuộc đời, đặc điểm truyện ngắn của ông…)
-Giới thiệu về “Sống chết mặc bay” (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)
II. Thân bài
1.Tình hình vỡ đê và sức chống đỡ
-Tình hình vỡ đê:
+Thời gian: gần một giờ đêm
+Địa điểm: Khúc đê làng X, thuộc phủ X
+Thời tiết: trời mưa tầm tã, nước càng ngày càng dâng cao
+Thế đê: hai ba đoạn nước đã ngấm qua và rỉ chảy đi nơi khác
⇒Nghệ thuật tăng cấp, qua đó diễn tả sức hung bạo của mực nước và điều đó đang đe dọa nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân
-Sức chống đỡ của người dân:
+Thời gian: từ chiều cho đên gần 1 giờ sáng
+Dân phu hàng trăm người vất vả, cố sức giữ đê: kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, người vác tre, nào đắo, nào cừ…
+Tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ nhưng ai cũng đã mệt lử cả rồi
⇒Nghệ thuật: ngôn ngữ miêu tả, liệt kê, sử dụng động từ mạnh..
+Không khí: khẩn trương, gấp gáp (trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi..)
⇒Cảnh tượng nhốn nháo, căng thẳng, con người dường như bất lực hoàn toàn. Qua đó thể hiện tâm trạng lo lắng của tác giả
2.Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm khi đi hộ đê
-Địa điểm: đình trên mặt đê, vững chãi, an toàn
-Khung cảnh trong đình:
+Đèn thắp sáng trưng, khói bay nghi ngút
+Nha lệ lính tráng, kẻ hầu người hạ đi lại rộn ràng
+Quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm: quan phụ mẫu uy nghi chễm chệ ngồi trên sập, say mê đánh tổ tôm
-Khi đê vỡ:
+Không hề lo lắng: “cau mặt, gắt: mặc kệ!”
+Vẫn không ngừng việc chơi bài
⇒Tên quan là kẻ vô trạch nhiệm, thờ ơ trước nỗi khổ của nhân dân
-Nghệ thuật: tương phản giữa cảnh tượng trong đình và ngoài đê, qua đó làm nổi bật sự hưởng lạc, vô trách nhiệm của tên quan phụ mẫu trước tình cảnh khốn khổ của nhân dân
-Thái độ của tác giả: mỉa mai, châm biếm, phê phán bọn quan lại vô trách nhiệm và cảm thương với nối khổ của nhân dân (thể hiện qua các từ: than ôi, ôi…)
3.Cảnh vỡ đê và nhân dân lâm vào cảnh lầm than
-Nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết
-Kẻ sống không có chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn
⇒Tình cảnh thảm sầu, đau thương
III.Kết bài
-Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm:
+Nội dung: lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên
+Nghệ thuật: tăng cấp kết hợp với tương phản, lời văn cụ thể, sinh động..
-Cảm nhận của em về truyện ngắn: giàu giá trị hiện thực và nhân đạo, thể hiện tài năng của tác giả…
VM
29 tháng 4 2020
Tham khảo:
Phạm Duy Tốn (1883-1924) là một trong nhà văn đầu tiên đặt nền móng cho thể loại truyện ngắn hiện đại. Dưới ngòi bút của ông, hình ảnh của những người dân lao động và cả chế độ của đất nước ta thời bấy giờ hiện lên một cách vô cùng chân thực. Đó chính là những người nông dân đói nghèo, vất vả nhưng luôn phải lo lắng cho cuộc sống của mình, còn những người làm quan phụ mẫu đáng lẽ phải quan tâm và chăm sóc cho những người dân của mình thì lại không hề quan tâm tới cuộc sống của những con dân phụ thuộc vào mình. Họ thờ ơ, lãnh đạm, chỉ biết hưởng thụ những thứ thuộc về mình mà thôi. Và những hình ảnh ấy đã được miêu tả một cách rõ ràng và sắc nét qua tác phẩm Sống chết mặc bay và nổi bật trong đó là nhân vật tên quan phủ.
Ngay phần mở đầu của tác phẩm, tác giả đã tập trung miêu tả một cảnh tượng hết sức cẩn trương và căng thẳng. Đó là hình ảnh của những người nông dân nhỏ bé đang cố gắng hết sức mình để giữ lấy đê ngăn không cho nước đập vỡ trong một buổi đêm trời mưa to gió lớn. Hàng nghìn những người nông dân chân lấm tay bùn không kể là ai đều phải cùng nhau chống lũ với những phương tiện hết sức thô sơ “ người vác cuốc, người vác tre, kẻ bì bõm ướt như chuột lột cùng nhau gắng sức chống lại thiên tai, lũ lụt”. trong hoàn cảnh như vậy, bất cứ ai cũng đều cảm thấy khẩn trương và lo lắng thì điều đầu tiên mà người đọc cảm thấy tò mò chính là việc không thấy hình ảnh của những người quan phụ mẫu ở đâu cả. Tới lúc ấy, hình ảnh của người quan mới xuất hiện. Thì ra quan phụ mẫu trong khi những người dân sức yếu hèn mọn với những công cụ thô sơ đang ra sức để giữ đê thì người quan, người có chức quyền lại đang cùng nhau chời đánh bài. Trong một khung cảnh tráng lệ, quan cùng những người có chức có quyền đang cùng nhau chơi bài, thậm chí không hề ngó ngàng gì tới những điều đang xảy ra bên ngoài kia đi chăng nữa. Khi một tên nô tài bẩm báo, thậm chí quan còn coi như không có chuyện gì xảy ra, vẫn cố tình chơi tiếp với một thái độ hết sức điềm nhiên. Cả tác phẩm theo một nhịp tăng dần đều. Khi những người nông dân ngoài kia đang cùng nhau gắng sức chống lũ, thế nhưng đó đâu có phải là điều đơn giản. Không có những vật chuyên dụng hay có sự giúp sức của quan phủ thì những cố gắng của biết bao nhiêu con người chỉ là những điều khó khăn, là lấy trứng mà chọi với đá mà thôi. Và điều gì tới đã tới. Theo nhịp tăng dần,, mỗi khi nước dâng lên, đê yếu đi là mỗi lần quan được thắng một ván bài với độ ù tăng dần. Đáng lẽ khi những người dân cần tới quan phụ mẫu nhất thì người đó lại đang thờ ơ với nỗi khổ của mọi thứ. Quan thậm chí còn đang hưởng thụ cuộc sống sung sướng “ bên cạnh ngài, mé tay trái,, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút. Quanh ngài đủ mặt thầy đề, thầy đội, thầy thông nhì, chánh tổng sở tại. Tất cả đang tụ họp để chơi tổ tôm”. Hết ván bài này cho tới ván bài khác, quan chỉ biết ngồi rung đùi mà hưởng thụ. Có nô tài khẽ bòa “ quan, dễ có khi đê vỡ”, nhưng hắn cũng đâu có mảy may suy nghĩ bất cứ điều gì. Hắn như bị say mê bởi những ván bài đen đỏ của mình cùng những kẻ xu nịnh mà thôi. Thế mới thấy hình ảnh của người quan phụ mẫu mới ích kỉ và vô trách nhiệm cho tới mức nào. Khi những âm thanh tang tóc và thảm thiết do đê vỡ gây nên, quan nhận được tin báo, hắn không những không xem xét gì mà còn thoái thác đi trách nhiệm của mình gây nên “ ông sẽ cách cổ, bỏ tù chúng mày” rồi lại tiếp tục ván bài của mình mặc cho bao nhiêu những con người đang bị cuốn đi. Để rồi, khi quan thắng được ván ù to nhất của mình cũng là lúc con dân đang bị những dòng nước lũ cuốn trôi đi hết hoa màu gia súc. Có nỗi khổ mà không thể kêu được với bất cứ người nào. Thậm chí những kẻ được học hành ở bên cạnh quan cũng không hề nhắn nhủ gì với ngài mà cũng chỉ ở bên cạnh hùa theo.
Hình ảnh của những người quan phụ mẫu như vậy chính là những con sâu mọt trong xã hội phong kiến xưa. Đó chính là những kẻ vô lương tâm và ích kỉ nhất. Đáng lẽ ra những người quan phải là những người biết yêu thương con dân của mình, chăm lo cho cuộc sống của con dân thì lại không hề có bất cứ một hành động gì thể hiện được điều đó. Với chúng, điều quan trọng chỉ là cách hưởng thụ cuộc sống sao cho tốt nhất mà thôi. Điều đó khiến cho những người dân lao động thấp cổ bé họng đã phải chịu biết bao những điều khó nhọc và vất vả. Đáng lẽ họ được nhận sự quan tâm và chăm sóc từ những người quan phụ mẫu thì nay những người đó lại càng áp bức và bóc lột họ nhiều hơn ai hết để cuối cùng khi quan có được ván bài ù to nhất cũng là lúc người dân phải chịu cảnh mất mát và đau khổ nhất.
Qua tác phẩm Sống chết mặc bay cùng hình ảnh của người quan phụ mẫu, chúng ta mới thấy được hình ảnh thu nhỏ của xã hội phong kiến xưa cùng những khó khăn mà những người nông dân đã phải chịu đựng. Đồng thời cũng khiến cho người đọc càng thêm căm ghét những người đã khiến cho nhân dân rơi vào cảnh khó khăn như lúc này.
Chúc bạn học tốt!
A
2 tháng 4 2018
a. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề cần chứng minh.
b. Thân bài: Làm rõ được các ý sau:
* Quan vô trách nhiệm:
- Đê sắp vỡ. Cảnh ngoài đê vô cùng nguy ngập. Thiên tai đang từng lúc giáng xuống, đe doạ cuộc sống của người dân….
- Quan không đốc thúc hộ đê mà “cùng với đám nha lại vui cuộc tổ tôm ở trong đình”….
- Đi hộ đê mà quan “uy nghi chễm chện ngồi”, trong đình đèn thắp sáp choang, kẻ hầu người hạ, đồ dùng sang trọng“ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà…”, ăn của ngon vật lạ “yến hấp đường phèn…”
* Quan hống hách:
- Bắt bọn người nhà, lính hầu quan, đứa thì gãi, đứa thì quạt, đứa thì chực hầu điếu đóm…
- Bắt bọn tay chân hầu bài “không ai dám to tiếng”.
- Khi có người bẩm báo việc đê, quan gắt, quát, sai lính đuổi đi.
- Nghe tin đê vỡ, đoạ cách cổ, bỏ tù…
* Quan mải mê bài bạc, bỏ mặc đê vỡ làm cho dân chúng khổ:
- Cuộc chơi bài tổ tôm của quan diễn ra rất trang nghiêm, nhàn nhã trong khi quan đang đi hộ đê.
- Quan đang đi hộ đê, mà đê thì sắp vỡ, việc mà tâm trí của quan dồn cả vào là ván bài tổ tôm “Ngài mà còn dở ván bài hoặc chưa hết hội thì dẫu trời long đất lở, đê vỡ dân trôi ngày cũng thấy kệ”.
- Mưa mỗi lúc một tăng, nguy cơ đê vỡ mỗi lúc một đến gần “mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít” quan vẫn coi như không biết gì, vẫn thản nhiên ung dung đánh bài “đê vỡ mặc kệ, nước sống dầu nguy không bằng nước bài cao thấp”, “Mặc! Dân, chẳng dân thời chớ…”
- Có người bẩm “có khi đê vỡ”, quan gắt: “Mặc kệ!”.Quan ù thông, xơi yến, mắt trông dĩa nọc….
- Mọi người đều giật nảy mình khi nghe tiếng kêu trời dậy đất ngoài xa, chỉ quan là vẫn điềm nhiên.
- Có tin đê vỡ, quan vẫn thờ ơ, quát nạt bọn chân tay rồi lại tiếp tục đánh bài cho đến lúc “ù! Thông tôm, chi chi nảy…”
- Khi quan ù ván bài to với niềm vui sướng cực độ thì “khắp mọi nơi miền đó, nước tràn lênh láng , xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết; kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn”. …
=> Tác giả đã sử dụng thủ pháp tăng cấp, đối lập tương phản để vạch trần thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm, thói hống hách của tên quan phụ mẫu trong khi đi hộ đê, bộc lộ niềm xót xa, thương cảm trước cảnh muôn sầu nghìn thảm của nhân dân…
c. Kết bài:
Khẳng định tên quan phụ mẫu là kẻ lòng lang dạ thú, đáng bị lên án.
CN
Cô Nguyễn Vân
VIP
2 tháng 4 2018
- Vào một giờ đêm, trời mưa tầm tã. Nước sông dâng cao đe doạ vỡ đê. Với công cụ thô sơ, những người dân chân lấm tay bùn với hàng nghìn tư thế khác nhau: người vác cuốc, người vác tre, kẻ bì bõm ướt như chuột lột cùng nhau gắng sức chống lại thiên tai, bão lụt. Hình ảnh muôn sầu nghìn thảm ấy làm bất cứ ai được đọc, được nghe đều không khỏi xót thương. Sự vất vả của người dân kéo dài tới mãi đêm khuya vẫn chưa chấm dứt. Tiếng hò, tiếng gọi, í ới, gấp gấp, sự căng thẳng ấy được bộc lộ qua nét mặt của từng người.
- Thì ra những vị quan phụ mẫu đang hộ đê trong đình, một khung cảnh hoàn toàn trái ngược. Bầu không khí ấm áp không chút lo âu. Sự bình thản của mỗi người trên từng quân bài. Quan phụ mẫu đang hộ đê trong tư thế ung dung, nhàn hạ, tay cầm bát yến, ngồi khểnh vuốt râu. Sự oai phong của quan được thể hiện ở lời nói. Những tên xu nịnh vây quanh nịnh hót, quan thắng bài đó là niềm hạnh phúc
- Hơn thế nữa, một loạt những nghệ thuật độc đáo được được sử dụng. Khi thời điểm tưởng chừng ngàn cân treo sợi tóc, văng vẳng từ xa tiếng người vào bẩm báo: “Dễ có khi đê vỡ”. Cảnh bình chân như vại của viên quan bằng lời nói: “Mặc kệ” khi đợi bài ù. Không chỉ vậy sự thách thức của hắn còn được bộc lộ bởi câu nói: “Đê có vỡ, nước có dâng lên cao thì cũng không lo đình sập, đình vỡ”
PN
3 tháng 5 2018
Ph
ạm Duy Tốn l
à m
ột cây bút viết truyện ngắn xuất sắc nhất của những năm đầu
th
ế kỷ XX. Một trong số những tác phẩm ông để lại, Sống chết mặc b
ay là truy
ện ngắn
tiêu bi
ểu h
ơn c
ả, nó đ
ư
ợc coi nh
ư m
ột trong những tác phẩm mở đầu cho khuynh h
ư
ớng
văn h
ọc hiện thực ph
ê phán sau này. Trong S
ống chết mặc bay, tác giả đ
ã tái hi
ện khá
sinh đ
ộng bức tranh đối lập giữa đời sống khổ cực của nhân dân với cuộ
c s
ống ph
è ph
ỡn
xa hoa c
ủa lũ quan lại. Viết Sống chết mặc bay, Phạm Duy Tốn đ
ã m
ạnh mẽ tố cáo thói
vô trách nhi
ệm của bọn quan lại đ
ương th
ời.
M
ở đầu tác phẩm, tác giả đ
ã xây d
ựng một t
ình hu
ống độc đáo đ
ư
ợc đặt trong sự
đ
ối lập gay gắt. Một b
ên là tình c
ảnh vô c
ùng nguy kh
ốn của dân chúng: "Gần một giờ
đêm. Tr
ời m
ưa t
ầm t
ã. N
ư
ớc sông Nhị H
à lên to quá; khúc đê làng X thu
ộc phủ X xem
ch
ừng núng thế lắm, hai ba đoạn đ
ê th
ẩm lậu rồi, không khéo th
ì v
ỡ mất". Tính mạng
"con dân" c
ả v
ùng đang b
ị đe dọa nghi
êm t
r
ọng. Quang cảnh h
àng trăm ngàn con ngư
ời
đang ra s
ức chống chọi lại với c
ơn l
ũ thật khẩn tr
ương, v
ất vả. "Kẻ th
ì thu
ổng, ng
ư
ời th
ì
cu
ốc, ng
ư
ời đội đất, kẻ vác tre", "ng
ư
ời n
ào ngư
ời nấy l
ư
ớt th
ư
ớt nh
ư chu
ột lột". Một b
ên
là c
ảnh quan huyện "kẻ cha mẹ của
dân" có trách nhi
ệm đốc thúc dân chúng bảo vệ đ
ê thì
l
ại đang chễm chệ trong đ
ình "cách
đó ch
ừng bốn năm trăm th
ư
ớc. Đ
ình
ấy cũng ở trong
m
ặt đ
ê, nhưng cao mà v
ững ch
ãi, d
ẫu n
ư
ớc to thế nữa, cũng chẳng việc g
ì". Ngoài kia
con dân đang chân l
ấm tay b
ùn, đem
thân hèn y
ếu để chống chọi lại với sức n
ư
ớc th
ì
trong đ
ình "
đèn th
ắp sáng tr
ưng", "nha l
ệ lính tráng, kẻ hầu ng
ư
ời hạ đi lại rộn rịp".
Dư
ờng nh
ư ngoài kia và trong này là c
ả hai thế giới khác biệt ho
àn toàn. N
ếu ngo
ài kia là
th
ảm cảnh th
ì trong này là thú
vui. Ngoài kia g
ấp gáp khẩn tr
ương, trong này thong dong
nhàn nhã. Cái náo lo
ạn đặt b
ên c
ạnh cái y
ên
ả. Trái với "con dân" đang "trăm lo ng
àn s
ợ",
quan ph
ụ mẫu "uy nghi chễm chện ngồi" nh
ư không h
ề hay biết đến t
ình tr
ạng thảm
thương c
ủa dân chúng. Dựng l
ên hai c
ảnh đối lập gay gắt đó, tác giả vạch trần thói vô
trách nhi
ệm của bọn quan lại đ
ương th
ời. Trong t
ình c
ảnh ấy, vô trách nhiệm chính l
à
m
ột tội ác.
Ngư
ời đọc không thể t
ư
ởng t
ư
ợng đ
ư
ợc trong t
ình th
ế nan nguy của tính mạng
hàng ngàn ngư
ời dân m
à qua
n ph
ụ mẫu vẫn điềm nhi
ên đánh b
ạc v
à hư
ởng lạc. Trong khi
"s
ức ng
ư
ời khó l
òng
đ
ịch nổi sức trời" th
ì b
ọn nha lại tay chân chỉ mải lo hầu b
ài quan.
B
ản chất vô nhân đạo, lối sống "sống chết mặc bay" của t
ên quan huy
ện đ
ã l
ộ r
õ.
Mưa gió và sinh m
ạng h
àng ngà
n con ngư
ời không đ
ư
ợc quan chú ý bằng một trăm hai
mươi lá bài. Không khí trong đ
ình v
ẫn tĩnh mịch y trang, chỉ đôi khi nghe tiếng quan gọi
"đi
ếu m
ày", ti
ếng "dạ", tiếng "bốc", "Bát sách! Ăn", "Thất văn... phỗng"... Thú vui b
ài
b
ạc, ma lực đỏ đen đ
ã làm b
ọn quan lại đánh mất l
ương tri, nhân tính. "Nư
ớc sông dầu
nguy không b
ằng n
ư
ớc b
ài cao th
ấp", h
ình
ảnh so sánh thể hiện sự táng tận l
ương tâm c
ủa
l
ũ vô lại. Cuối c
ùng, đê v
ỡ. Quan đỏ mặt tía
tai "đê v
ỡ rồi thời ông cách cổ.
Đo
ạn, lại
bình th
ản quay mặt hỏi
th
ầy đề: "Thầy bốc quân g
ì th
ế?". Ván b
ài "ù to". Quan sung
sư
ớng, c
ư
ời hả h
ê, đ
ắc chí v
à c
ũng chính lúc ấy "n
ư
ớc tr
àn lênh láng, xoáy thành v
ực sâu,
nhà c
ửa trôi băng, lúa má ngập hết"...
V
ới việc sử dụng triệt để thủ pháp t
ương ph
ản đối lập v
à ngh
ệ thuậ
t xây d
ựng t
ình
hu
ống truyện gay gắt; với giọng văn khi thiết tha xúc động, khi cay độc, mỉa mai,... Phạm
Duy T
ốn đ
ã tr
ực tiếp b
ày t
ỏ thái độ cảm thông sâu sắc của m
ình tr
ư
ớc thảm cảnh của dân
chúng và lòng c
ăm u
ất phẫn nộ bọn quan lại phong kiến.
P
h
ạm Du
y T
ốn (1883
–
1924), nguyên quán làngPhư
ợng Vũ, huyện Th
ư
ờng Tín,
t
ỉnh H
à Tây; sinh quán thôn Đông Th
ọ (nay l
à ph
ố H
àng D
ầu, H
à N
ội),ông l
à m
ột trong
s
ố ít ng
ư
ời có th
ành t
ựu đầu ti
ên v
ề thể loại truyện ngắn hiện đại. V
à m
ột trong những tác
ph
ẩm nổi
ti
ếng của ông l
à S
ống chết mặc bay.
V
ới hai bức tranh đời t
ương ph
ản, tác giả đ
ã ph
ản ánh r
õ nét toàn c
ảnh x
ã h
ội
phong ki
ến thời x
ưa. Hai h
ình
ảnh trái lập nhau đ
ã làm càng t
ăng thêm
ý ngh
ĩa, l
ên án, t
ố
cáo nh
ững kẻ cầm đầu độc ác, không biết quan tâm đến
đ
ời sống nhân dân hay nói đúng
hơn là tên quan ph
ủ
–
m
ột vi
ên quan vô trách nhi
ệm l
òng lang d
ạ sói trong tác phẩm. Văn
b
ản n
ày vào đ
ề bằng một h
ình
ảnh hết sức căng thẳng, gay cấn, khó khăn. Đó l
à vào m
ột
gi
ờ đ
êm, tr
ời m
ưa t
ầm t
ã. N
ư
ớc sông dâng cao đe do
ạ vỡ đ
ê. V
ới công cụ thô s
ơ, nh
ững
ngư
ời dân chân lấm tay b
ùn v
ới h
àng nghìn t
ư th
ế khác nhau: ng
ư
ời vác cuốc, ng
ư
ời vác
tre, k
ẻ b
ì bõm
ư
ớt nh
ư chu
ột lột c
ùng nhau g
ắng sức chống lại thi
ên tai, bão l
ụt. H
ình
ảnh
muôn s
ầu ngh
ìn th
ảm ấy l
àm b
ất cứ ai đ
ư
ợc đọ
c, đư
ợc nghe đều không khỏi xót th
ương.
S
ự vất vả của ng
ư
ời dân kéo d
ài t
ới m
ãi
đêm khuya v
ẫn ch
ưa ch
ấm dứt. Tiếng h
ò, ti
ếng
g
ọi, í ới, gấp gấp, sự căng thẳng ấy đ
ư
ợc bộc lộ qua nét mặt của từng ng
ư
ời. Tr
ư
ớc t
ình
c
ảnh nh
ư v
ậy th
ì b
ất k
ì ai c
ũng đặt ra câu
h
ỏi: Vậy tr
ư
ớc thế c
ùng s
ức kiệt nh
ư v
ậy th
ì
quan ph
ụ mẫu, những ng
ư
ời có chức quyền ở đâu. Th
ì ra nh
ững vị quan phụ mẫu đang hộ
đê trong đ
ình, m
ột khung cảnh ho
àn toàn trái ngư
ợc. Bầu không khí ấm áp không chút lo
âu. S
ự b
ình th
ản của mỗi ng
ư
ời tr
ên t
ừng
quân bài. Quan ph
ụ mẫu đang hộ đ
ê trong tư
th
ế ung dung, nh
àn h
ạ, tay cầm bát yến, ngồi khểnh vuốt râu. Sự oai phong của quan
đư
ợc thể hiện ở lời nói. Những t
ên xu n
ịnh vây quanh nịnh hót, quan thắng b
ài đó là ni
ềm
h
ạnh phúc. Từng khung cảnh cũng đ
ư
ợc đề c
ập đến trong văn bản c
àng b
ộc lộ r
õ nét h
ơn.
Than ôi! Xã h
ội phong kiến bất công biết bao. Bằng những ngôn từ, biện pháp tự sự, kết
h
ợp với mi
êu t
ả, b
ình lu
ận c
ùng v
ới những cảm xúc chân thực, tác giả đ
ã
đưa ngư
ời đọc
vào trong cu
ộc sống bấy giờ, tái hiện
l
ại những nghịch cảnh trớ tr
êu, lay đ
ộng l
òng ng
ư
ời,
đánh th
ức l
ên m
ột nỗi niềm xót cảm. Không mảy may một chút v
ương l
òng, nh
ững h
ình
ảnh nh
àn h
ạ, n
ào quan ph
ủ, n
ào th
ầy lí, thầy đề, những t
ên cương hào, ác bá đư
ợc lột tả
dư
ới ng
òi bút c
ủa tác giả. Với nh
ững ngôn từ b
ình d
ị, cổ x
ưa, tác gi
ả đ
ã g
ợi l
ên m
ột
khung c
ảnh chân thực. H
ơn th
ế nữa, một loạt những nghệ thuật độc đáo đ
ư
ợc đ
ư
ợc sử
d
ụng. Khi thời điểm t
ư
ởng chừng ng
àn cân treo s
ợi tóc, văng vẳng từ xa tiếng ng
ư
ời v
ào
b
ẩm báo: “Dễ có khi đ
ê v
ỡ”. Cảnh b
ì
nh chân như v
ại của vi
ên quan b
ằng lời nói: “Mặc
k
ệ” khi đợi b
ài ù. Không ch
ỉ vậy sự thách thức của hắn c
òn
đư
ợc bộc lộ bởi câu nói: “Đ
ê
có v
ỡ, n
ư
ớc có dâng l
ên cao thì c
ũng không lo đ
ình s
ập, đ
ình v
ỡ” Thật l
à ngh
ịch ch
ư
ớng.
Đó là phép tăng c
ấp rất độc đáo
. Hay ngh
ệ thuật t
ương ph
ản cũng khá ấn t
ư
ợng. Hai
khung c
ảnh một trời một vực, một b
ên ung dung nhàn nhã, m
ột b
ên g
ấp gáp lo âu. Sự
tương ph
ản n
ày là mâu thu
ẫn quan điểm của hai lớp ng
ư
ời trong x
ã h
ội x
ưa.
Có th
ể nói với sự khéo léo trong việc vận dụng li
nh ho
ạt, nhuần nhuyễn hai biện pháp
ngh
ệ thuật c
ùng v
ới ngôn từ chặt chẽ đi
êu luy
ện, ph
ù h
ợp t
ương tác v
ới nhau, b
ài văn đ
ã
r
ất th
ành công trong vi
ệc lột tả hai h
ình t
ư
ợng đối lập. Đồng thời cũng l
ên án nh
ững t
ên
quan ph
ụ mẫu đại diện chính quyền lại vô tr
ách nhi
ệm hay nói đúng h
ơn là l
òng lang d
ạ
sói c
ứ ung dung, thoải mái trong nhung lụa, hạnh phúc, bỏ mặc ng
ư
ời dân trong cảnh lầm
than, cơ c
ực. Hai bức tranh đời n
ày mang đ
ậm đ
à ch
ất hiện thực v
à th
ắm đ
ư
ợm những
c
ảm xúc nhân văn v
à g
ợi l
ên lòng
đ
ồng cảm n
ơ
i ngư
ời đọc.
HT
30 tháng 4 2021
yuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyuyu